یورش داعش به شبکه‌های اجتماعی ناشناخته

آیا طرفداران داعش از شبکه‌های اجتماعی رایج بیرون رانده می‌شوند؟

ماریوژ ژوراویک در عرض یک هفته در خانه‌اش در لهستان یک شبکه اجتماعی ساخت. می‌خواست با این کار فرستادن عکس و ویدیو را خیلی آسان کند. برای همین سایت او، 'جاست پیست ایت' (justpasteit.com) احتیاجی به ثبت نام یا گشودن حساب ندارد. سایت یک‌شبه معروف شد و مدتی نگذشت که ترکیب جمعیتی جالب کاربران، صاحب سایت ژوراویک را غافلگیر کرد.

او به‌ بی‌بی‌سی گفت که "۶۰ درصد بازدیدکنندگان از کشورهای عرب‌زبان می‌آیند و چنین آماری برای یک وبسایت اروپایی خیلی غیرعادی است."

اوایل سال ۲۰۱۴ بود که بعضی از کاربران برایش مشکل‌زا شدند. عکس‌ها و ویدیوهای مربوط به سوریه که بعضی خیلی هم تکان‌دهنده بودند، در سایت سبز شدند و عاقبت مشخص شد که این جنگجویان داعش بودند که داشتند از سایت استفاده می‌کردند.

'مخفی شدن در گوشه و کنار'
یک مساله بسیار مهم در جریان مبارزه جامعه بین‌المللی علیه داعش، استفاده این گروه و طرفدارانش از شبکه‌های اجتماعی برای انتشار تبلیغات سیاسی بوده است. فعالیت‌های اینترنتی داعش هم توجه دولت‌ها را به خود جلب کرده و هم توجه هکرهایی مانند گروه انانیموس (بی‌نام) را که ماه گذشته به تعدادی از حساب‌های شبکه‌های اجتماعی که گفته می‌شود با داعش ارتباط دارند حمله کرد. مقامات بریتانیایی می‌گویند تمرکزشان بر شبکه‌های اجتماعی معروف باعث شده اعضای داعش بیشتر و بیشتر به سایت‌های کوچک و ناشناخته گرایش پیدا کنند.

یکی از بازرسان بخش مبارزه با تروریسم پلیس لندن به بی‌بی‌سی گفت که "ما می‌بینیم که سر و کله وبسایت‌های جدیدی پیدا می‌شود و به شکل هفتگی با آن‌ها تماس می‌گیریم. نتایجی که گرفته‌ایم خیلی خوب بوده چون چند گروه مشخص هستند که ما آن‌ها را از یک وبسایت به وبسایتی دیگر تعقیب می‌کنیم، و از آن‌جایی که می‌بینیم با قرار دادن یک پیام روی یک شبکه اجتماعی می‌گویند که دارند به جای دیگر می‌روند می‌فهمیم که کارمان ثمربخش بوده. داریم تلاش می‌کنیم تا آن‌ها را از شبکه‌های اجتماعی رایج بیرون کنیم تا مجبور شوند در گوشه و کنار مخفی شوند."

مخفی شدن در گوشه و کنار به معنی استفاده از سایت‌هایی چون 'جاست پیست ایت' است.

ژوراویک می‌گوید که در ابتدا از این‌که مردم برای انتشار عکس‌های سوریه از وبسایت او استفاده می‌کردند احساس غرور می‌کرد. اما ورود داعش به سایت و انتشار محتوای ترسناک از جمله کشتار و بریدن سر نظرش را عوض کرد.

به گفته او "از دیدن آن عکس‌ها خیلی ناراحت شدم؛ بعضی‌هایشان مثل بریدن سر و غیره خیلی تکان‌دهنده بودند. اتفاقی که می‌افتاد به نظرم واقعا ناگوار آمد."

"پیش خودم فکر می‌کردم که شاید بهتر باشد بعضی از این عکس‌ها را پاک کنم. در همین فکر بودم که روز بعد پلیس لندن از من خواست که آن‌ها را پاک کنم چون به داعش مربوط بود."

با این‌که پلیس لندن در لهستان صلاحیت قضایی ندارد ولی ژوراویک قبول کرد دستوراتشان را اجرا کند.

او می‌گوید "ارتباط ما دائمی است و مرتب برایم درخواست حذف می‌فرستند" و تخمین می‌زند که دو هزار مطلب مرتبط با تروریسم را به درخواست پلیس لندن از روی سایت پاک کرده است.

فضای بی‌محدودیت
آلبرتو فرناندز که تا چند وقت پیش فعالیت‌های دفتر ارتباطات استراتژیک ضدتروریسم وزارت خارجه آمریکا (واحدی که مسئول مبارزه با جنگجویان داعش در شبکه‌های اجتماعی است) را هماهنگ می‌کرد، می‌گوید "شبکه‌های اجتماعی نوعی فضای بی‌محدودیت در اختیار داعش و القاعده قرار می‌دهند که برایشان به اندازه بخش‌هایی از سوریه، عراق و یمن مفید است."

او می‌گوید "به زبان ساده ما سعی می‌کنیم دشمن را در فضایی که حضور دارد تعقیب کنیم. حالا می‌خواهد توییتر باشد، یا فیسبوک، یا یوتیوب، یا هر جای دیگر، سعی می‌کنیم که شکلی از مخالفت و انتقاد در فضایی که آن‌ها هستند وجود داشته باشد."

اوایل هفته، یک وبسایت ویژه توجه رسانه‌های خبری را جلب کرد. خلافت‌بوک (5elafabook) شبکه‌ای است مشابه فیسبوک که در ابتدای هفته راه‌اندازی شد ولی تنها ظرف یک روز از دسترس خارج شد و حساب‌های توییتری و فیسبوکی مرتبط با آن هم بسته شد.

اما به گفته واحد مانیتورینگ بی‌بی‌سی، قطعا نمی‌توان گفت که این وبسایت با حمایت خود داعش راه‌اندازی شده است، چون هیچ کدام از فعالان رسانه‌ای مهم داعش آن را تبلیغ نکرده‌اند. این نشان می‌دهد که راه‌اندازی این سایت اینترنتی احتمالا کار عده‌ای از طرفداران رده‌پایین داعش بوده است. از طرف دیگر این امکان هم وجود دارد که طعمه‌ای بوده باشد برای شناسایی افراد این گروه.

ژوراویک می‌گوید که مشکلاتش نشانه سختی حذف مطالب آزاردهنده از اینترنت است.

به گفته او "همه می‌توانند در اینترنت ناشناس باشند. داعش حتی برای شرکت‌های بزرگی چون توییتر، یوتیوب و فیسبوک هم مشکل‌زا است و آن‌ها امکانات کافی برای مسدود کردن مطالبشان را ندارند. مشکل از ساختار اینترنت است."

منبع: بی بی سی