طرفین موضوع با توجه به همبستگیهای مختلف و نیازهای اقتصادی روسیه به غرب و وابستگی اروپا بهویژه آلمان به انرژی روسیه در عین بحرانیشدن، زمینه مناسب را برای کنترل بحران و تمرکز بر منافع مشترک را فراهم کردهاند.
حوادث جاری اوکراین را باید در
امتداد رویکرد روسیه نسبت به جمهوریهای استقلالیافته پیرامون خود در
سالهای پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی مورد توجه قرار داد. همانطور که
در سالهای گذشته بهتدریج ابعاد این رویکرد مشخصتر شده روسیه بازسازی
حضور و نفوذ خود در جمهوریهای پیشین شوروی سابق را بهطور جدی دنبال کرده و
در این مسیر استفاده از روسزبانها از اهمیت ویژهای برخوردار بوده است.
به گزارش انتخاب در چارچوب این سیاست، روسیه با درنظرگرفتن این واقعیت که جمعیت روستبار در
اوکراین در بخش مهمی مستقر هستند که بهلحاظ منابع و موقعیت جغرافیایی و
ظرفیتهای اقتصادی برای روسیه اهمیت بسیار دارد، تلاش برای تحکیم سیطره بر
این کشور از طریق روستبارها را شدت بخشیده است. به هر حال فعالیت جنبش
جداییطلب در اوکراین –همانطور که اسناد و مدارک آن در روزهای اخیر از سوی
مسوولان اوکراین و غرب و ناتو انتشار یافته است- بدون حمایت موثر و مستقیم
روسیه میسر نبود. تجربه جدید روسها در مورد جمهوریهای دیگر نیز مدنظر
سران کرملین قرار دارد. آنچه در سالهای نخست پس از فروپاشی شوروی در
گرجستان و بهویژه «آبخازیا» پیگیری شده بود در کنار تجربههای دو دهه
گذشته، سبب شده تا سران روسیه با عزم جدیتر، استفاده از روستباران و
تاکید بر «وظیفه» مسکو در دفاع از حقوق روستباران را مورد بهرهبرداری
قرار دهند. در شرایطی که روابط روسیه با آمریکا و اروپا در سالهای اخیر در
پرتو سیاست مصمم پوتین برای بازسازی قدرت روسیه در عرصه اوراسیا و زدودن
مسایل گوناگون دیگری که موجب اختلافات بوده، رو به بهبود رفته است اما
همچنان استفاده از ابزار نظامی در سیاست روسیه بهعنوان ابزاری سنتی،
جایگاه ویژهای دارد. با این حال طرفین موضوع با توجه به همبستگیهای مختلف
و نیازهای اقتصادی روسیه به غرب و وابستگی اروپا بهویژه آلمان به انرژی
روسیه در عین بحرانیشدن، زمینه مناسب را برای کنترل بحران و تمرکز بر
منافع مشترک را فراهم کردهاند.
روسها در پیشروی خود در جمهوریهای پیشین
شوروی تردید ندارند و با توجه به نگرانی از سیاست غربگرایی در این کشورها،
از این الگو بهره خواهند گرفت. ایده پوتین مبنی بر شکلگیری «اتحادیه
اوراسیا» به گونهای، ایده احیای اتحاد شوروی در معیارها و چارچوبهای جدید
متناسب با تحولات کنونی در منطقه و جهان را نشان میدهد. در نهایت میتوان
انتظار داشت «تصاعد بحران» - که اینروزها به شکل بارزتری خود را نشان
داده است- با فرض رفتار عقلانی و واقعگرایی در رویکردهای طرفین بهویژه
آسیبپذیری هر دو سوی مخاصمه در تشدید این تقابل، تحت کنترل درآید.