ظرفیت غنی‌سازی، تحقیق و توسعه و تاسیسات فردو، سه مساله مهم در چانه‌زنی هسته‌ای ایران با 1+5 از دیدگاه مقام معظم رهبری است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای دوشنبه شب در جمع مسوولان و کارگزاران نظام در بخشی از سخنان‌شان درباره مسایل کشور، منطقه و بین‌الملل به موضوع مذاکرات هسته‌ای که آخرین دور آن از هفته گذشته در وین پایتخت اتریش آغاز شده است، اشاره و درباره برخی اختلاف‌نظرهای عمده و مهم میان ایران و 1+5 سخنانی را بیان کردند.
ایشان بیان کردند: ما به تیم مذاکره‌کننده اعتماد داریم و مطمئنیم آن‌ها اجازه دست‌اندازی به حقوق ملت را نخواهند داد.
مقام معظم رهبری درباره موضوع هسته‌ای گفتند: واقعیت این است که در این موضوع، طرف مقابل به مرگ گرفته است که به تب راضی شویم.
آیت‌الله خامنه‌ای در ادامه سخنان‌شان درباره مساله هسته‌ای به سه موضوع مهم که دو طرف ایران و 1+5 بر سر آن اختلاف عمده دارند اشاره کردند.
ایران به 190 هزار سو غنی‌سازی نیاز دارد
ایشان مساله بسیار مهم "ظرفیت" غنی‌سازی را یکی از موارد اختلافی با طرف مقابل خواندند و افزودند: هدف آن‌ها این است که در موضوع ظرفیت غنی‌سازی، جمهوری اسلامی ایران را به 10 هزار سو راضی کنند، البته ابتدا از 500 سو و 1000 سو شروع کردند، که «10 هزار سو محصول حدود 10 هزار سانتریفیوژ از نوع قدیمی است که داشتیم و داریم»، در حالی‌که به گفته مسوولان مربوطه، نیاز قطعی کشور، 190 هزار سو است.
در همین رابطه علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی گفت: برای تأمین سوخت سالانه نیروگاه بوشهر به 190 هزار سو نیاز داریم یعنی اگر ماشین‌های ما توان‌شان 10 سو باشد به 19 هزار سانتریفیوژ نیاز است. در حال حاضر ایران سانتریفیوژهایی را در اختیار دارد که توان‌شان 24 سو است بنابراین اگر 190 هزار را تقسیم بر 24 کنیم به بیش از 7 هزار سانتریفیوژ نیاز داریم که بتواند سوخت یک سال نیروگاه بوشهر را تأمین کند.
وی گفت: در غنی‌سازی باید تعیین کنیم به چه میزان واحد غنی‌سازی نیاز داریم و این‌که از چه تعداد ماشین و یا چه نسلی استفاده می‌کنیم بحثی جداگانه است.
صالحی خاطرنشان کرد: اگر نیروگاه‌های دیگری بسازیم بحث جداگانه‌ای است و طبیعی است کشور "سو"ی بیش‌تری نیاز دارد البته ما نمی‌خواهیم تمام غنی‌سازی‌مان را در کشور انجام دهیم اما طرف‌های مقابل باید بدانند چنان چه روزی سوخت نیروگاه را به ما ندهند ایران توانایی تولید آن را دارد.
به گزارش ایسنا، ظرفیت در غنی‌سازی به این معناست که هر سانتریفیوژ با چه قدرت و توانی می‌تواند به غنی‌سازی بپردازد که ظرفیت و توان هر سانتریفیوژ در غنی‌سازی را با SWU) Separative Work Unit) یا واحد کار جداسازی نشان می‌دهند.
بعد از پذیرش غنی‌سازی ایران از سوی 1+5، دو طرف در چارچوب برنامه اقدام مشترک توافق کردند که به یک تعریف مشترک از برنامه غنی‌سازی با محدودیت‌هایی مبتنی بر نیاز عملی ایران در توافق نهایی و جامع برسند. در عین حال مهم‌ترین اختلاف‌نظر میان دو طرف بر سر تعیین محدودیت‌هایی است که برنامه غنی‌سازی ایران باید در مدت اجرای توافق که زمانی طولانی خواهد بود، داشته باشد. به نظر می‌آید در میان محدودیت‌هایی که در زمینه دامنه، سطح، ظرفیت غنی‌سازی، محل‌هایی که در آن غنی‌سازی انجام می‌شود و ذخایر اورانیوم غنی‌شده برای دوره زمانی که مورد توافق قرار می‌گیرد باید اعمال شود، موضوع ظرفیت غنی‌سازی از اختلاف‌های عمده است.
علی‌اکبر صالحی، رییس سازمان انرژی اتمی در سخنانی در 20 فروردین 1393 اعلام کرد که "ضریب تولید سانتریفیوژهای جدید (نسل چهارم) 24 سو (swu واحد اندازه‌گیری توان غنی‌سازی) است که 16 برابر قدرت تولید نسل‌های قدیمی (نسل اول با ضریب 1.5سو) است.
بر اساس اظهارات صالحی، نیاز نیست سایت نطنز را با سانتریفیوژهای نسل اول تا سوم تکمیل کنیم؛ اگر 50 هزار سانتریفیوژ نسل چهارم (با توان 24 سو) داشته باشیم، میزان تولید سوخت به یک میلیون و 200 هزار سو می‌رسد که پاسخگوی نیاز 5 تا 6 راکتور با ظرفیت نیروگاه بوشهر خواهد بود.
مقام رهبری در بخش دیگری از اظهارات‌شان مساله تحقیق و توسعه در موضوع هسته‌ای را یکی دیگر از مواردی دانستند که باید قطعاً در مذاکرات رعایت شود.
بر اساس توافق ژنو" ایران برنامه تحقیق و توسعه (R & D) تحت نظارت، از جمله برنامه تحقیق و توسعه جاری غنی‌سازی خود را که با هدف انباشت اورانیوم غنی شده صورت نمی‌گیرد، ادامه خواهد داد."
با این حال تحقیق و توسعه در مورد سانتریفیوژهای پیشرفته که اکنون ایران نسل 6 آن‌ها را در اختیار دارد و بر اساس توافق ژنو به طور موقت و در مدت شش ماه گذشته مورد آزمایش مکانیکی قرار نگرفته‌اند، محل مناقشه جدی میان ایران و 1+5 در مذاکرات جامع است.
1+5 خواستار کنار گذاشتن تحقیق و توسعه در بخش سانتریفیوژهاست. این در حالی است که ایران بر ادامه فعالیت تحقیق و توسعه در بخش سانتریفیوژها به ویژه در زنجیره‌های 164 تایی و غیره تاکید دارد ولو این‌که به انباشت اورانیوم غنی‌شده نینجامد و محصولات آن مجددا استفاده شود.
آیت‌الله خامنه‌ای هم‌چنین افزودند: یکی دیگر از موارد مهم که طرف مقابل تکیه و حساسیت زیادی دارد، حفظ تشکیلاتی است که تخریب آن‌ها برای دشمن امکان‌پذیر نیست.
اشاره مقام رهبری به تاسیسات غنی‌سازی فردو در نزدیکی شهر قم است که گنجایش نصب 3 هزار سانتریفیوژ را در خود دارد و در اساس جایگزین تاسیسات غنی‌سازی نطنز است. این تاسیسات در عمق زمین به نحوی ساخته شده است که امکان حمله و تخریب آن وجود ندارد.
تاسیسات غنی‌سازی فردو تحت نظارت دوربین‌ها و بازرسان آژانس است.
هم‌چنین پیش از این سید عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه در جمع هادیان سیاسی سپاه گفته بود که سایت فردو 70 متر زیر سنگ است و چون غربی‌ها نمی‌توانند آن را بزنند (مورد حمله قرار دهند) به دنبال تعطیل کردن آن بوده‌اند. اما آقای ظریف در مذاکرات محکم در مقابل اروپایی‌ها ایستاد و گفت "شما چون نمی‌توانید فردو را بزنید می‌خواهید آن را تعطیل کنید، بعد نطنز را که 20 متر زیر خاک است بزنید، من اینجا نیامده‌ام که کشورم را در آستانه حمله قرار دهم."
رییس هیات مذاکره‌کننده کشورمان هم‌چنین تاکید کرده است که در چارچوب مذاکرات و توافق احتمالی جامع در آینده هیچ فعالیت و مرکز هسته‌ای در کشور متوقف نمی‌شود.
مقام معظم رهبری در بخشی از سخنان‌شان درباره ادعای نگرانی آمریکایی‌ها از ساخت سلاح هسته‌ای از سوی ایران خاطرنشان کردند که برای تضمین جلوگیری از دستیابی به سلاح هسته‌ای، راه‌های مشخص و دستگاه‌های مسوولی است که جمهوری اسلامی ایران اشکالی در این موضوع نمی‌بیند و تضمین هم شده است.
ایشان در عین حال گفتند که آمریکا حق ندارد در مورد احتمال دستیابی کشورها به سلاح هسته‌ای اظهار نگرانی کند، زیرا خود آمریکا از این سلاح استفاده کرده و اکنون نیز چند هزار بمب هسته ای دارد.
وزیر خارجه کشورمان همواره در طی مذاکراتی که از بهمن ماه سال 1392 در وین برای رسیدن به توافق جامع آغاز شده تاکید کرده است که بهترین و مطمئن‌ترین تضمین برای صلح‌آمیز بودند برنامه هسته‌ای ایران نظارت‌های بیش‌تر است و ایران در این زمینه آماده همکاری است.
در چارچوب توافق اولیه ژنو، اجرا و تصویب پروتکل الحاقی در ازای لغو تمامی تحریم‌های هسته‌ای مد نظر قرار گرفته شده است.
