به گزارش انتخاب، تجربه استفاده از بازیگران خارجی در ایران کم نیست. در لیست فیلم های
ساخته شده در ایران به فیلم هایی با حضور بازیگران ترک، افغان، لبنانی،
فرانسوی و انگلیسی برمی خوریم. معمولا این بازیگران تنها در یک فیلم به
ایفای نقش می پردازند و پس از آن دیگر خبری از آنها شنیده نمی شود اما
هستند نمونه هایی که رکورد شکسته اند و در فیلم دیگری هم بازی کرده اند.
دارین حمزه نمونه ای از این رکوردداران است. این بازیگر با فیلم «کتاب قانون» وارد ایران شده و با حضور موفق در این فیلم در سال ۱۳۸۷ نامزد دریافت جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن از جشن خانه سینما شد. پس از آن این بازیگر در فیلم های «۳۳ روز» و «شکارچی شنبه» و «فرشتگان قصاب» به بازی در سینمای ایران ادامه داد.
اما حمزه پیش از حضور در فیلم «فرشتگان قصاب» در فیلمی با نام «هتل بیروت» به ایفای نقش پرداخته بود که دارای صحنه هایی با محتوای مستهجن بود و روی پرده اکران شده بود و سینمای ایران بی خبر از نقش تازه حمزه از او برای حضور در «فرشتگان قصاب» دعوت کرد. پس از انتشار خبر حضور حمزه در فیلم «هتل بیروت» و نقشش، برخی جریان های اصولگرا به حضور این بازیگر در فیلم های ایرانی انتقاد کردند و با وجود همه توجیهات از جمله حضور بدل این بازیگر در صحنه های مستهجن، فیلم «فرشتگان قصاب» اکران عمومی نشد. البته این فیلم از سوی صدا و سیما خریداری و در یکی از شبکه های تلویزیون پخش شد.
به نظر می رسد اتفاقاتی از این دست در اظهارنظر تازه محمد احسانی برای دریافت استعلام از وزارت امور خارجه جهت حضور یک بازیگر در فیلم ایرانی بی تاثیر نبوده است.
محمد قهرمانی، تهیه کننده «فرشتگان قصاب» درباره مراحلی که در گذشته برای استفاده از یک بازیگر خارجی باید طی می شد به خبرنگار ما توضیح می دهد: «ما با تهیه کننده های کشور بازیگر مربوطه تماس می گرفتیم و با دریافت رزومه های بازیگران از میان آنها یکی را انتخاب و با او قرارداد امضا می کردیم. وزارت ارشاد و نیروی انتظامی هم مجوزهای حضور این بازیگر در فیلم را صادر می کردند.»
او با تاکید بر اینکه وزارت ارشاد روی فرد به فرد بازیگران خارجی اعمال نظر نمی کرد، تصریح کرد: «وزارت ارشاد به فرد کاری نداشت تنها مجوز استفاده از بازیگر خارجی را صادر می کرد. البته از آن جایی که امکان استفاده از بازیگر بی حجاب در ایران وجود نداشت بخش های مربوط به این بازیگران معمولا در خارج از کشور انجام می شد.»
محمد احسانی، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی در اظهارنظر اخیر خود گفته است: «سازمان سینمایی برای پیگیری مسئله حضور بازیگران خارجی در سینمای ایران باید از وزارت خارجه استعلام و سپس به کارگردان مورد نظر اعلام کند. ما در وهله اول تابع تصمیم مراجع ذی صلاح در این زمینه هستیم و بعد از تصمیمات نهایی از سوی وزارت امور خارجه در بحث های تخصصی اعلام نظر می کنیم.»
محمد قهرمانی که چندی پیش مدیر عامل موسسه شهید آوینی بود درباره اظهارنظرهای احسانی گفت: «دلیل این حرف های آقای احسانی را نمی فهمم حتما به جمع بندی رسیدند که این اظهارنظر را داشته اند اما وزارت امور خارجه چه کاری می خواهد انجام دهد؟ وزارت امور خارجه که کارشناس سینمایی ندارد که بداند یک بازیگر در چه فیلمی بازی کرده و صلاحیت حضور دارد یا خیر؟ صلاحیت سیاسی را می تواند این وزارتخانه تایید کند اما صلاحیت های هنری را چگونه می خواهد تشخیص دهد؟ با این روش تنها روند استفاده از بازیگران دشوار می شود. فکر کنید من می خواهم از بازیگری تنها در لوکیشن ارمنستان استفاده کنم و این بازیگر قرار نیست به ایران بیاید آیا باید همین فرآیند طی شود؟ این روش تنها کار تهیه کننده را دشوار می کند. دلیل ارشاد برای طی این روند چیست؟ تهیه کننده نمی خواهد مشکلی برایش پیش بیاید اما وزارت خارجه که صلاحیت هنری برای این کار ندارد.»
پیش از بیان روند ورود بازیگران خارجی از سوی احسانی دو کارگردان ایرانی به شدت پیگیر حضور دو بازیگر ترک در فیلم خود بودند. علیرضا امینی با «تولگاهان سایشمان» صحبت کرده بود و محسن محسنی نسب برای فیلمش با نام «مجانی» تصمیم داشت از «کیوانچ تاتلیتوگ» استفاده کند.
محسن محسنی نسب که بیش از ۲ ماه است برای استفاده از بازیگر ترک در فیلمش به وزارت ارشاد درخواست داده است به حرف های اخیر محمد احسانی نقد دارد.
محسنی نسب در گفت و گو با خبرنگار ما گفت: «استعلام از وزارت امور خارجه و وزارت اطلاعات در گذشته هم به دلیل حساسیت های موجود وجود داشت و تنها آقای احسانی این مراحل را بیان کردند. البته در گذشته این مراحل قانونمند نبود. مثلا اصغر فرهادی برای فیلم «گذشته» از بازیگران خارجی استفاده کرد و نامه ای هم به وزارت ارشاد و امور خارجه نداده بود. فیلمش هم در ایران اکران شد. این نوعی استفاده از قدرت و روابط آدم ها است. گرفتن چنین استعلام هایی از ابتدا عاقلانه نبود. از کجا مشخص می شود که بعد از دریافت استعلام مشکلی پیش نیاید.»
کارگردان فیلم «یاس های وحشی» با تاکید بر این که رانت همیشه پرداخت پول نیست، خاطرنشان کرد: «رانت می تواند مجوزهایی باشد که تو قادر به استفاده از آنها هستی اما فرد دیگری نمی تواند از آن استفاده کند. اگر قرار باشد بین من و آقای فرهادی یا فرمان آرا فرقی وجود داشته باشد این به معنای رانت است. باید مدیران به شعور فیلمسازان احترام بگذارند و بگذارند خود فیلمسازان و تهیه کنندگان درباره بازیگران فیلم خود تصمیم بگیرند. قطعا فیلمسازان، فرد مستهجنی را برای فیلم خود استفاده نخواهند کرد. این مجوزها دور زدن خنده دار است.»
محسنی نسب که برای دو فیلم «یاس های وحشی» و «شیرهای جوان» خود هم از بازیگران خارجی بهره برده است، ادامه داد: «در این دو فیلم من از بازیگران خارجی استفاده کردم و مشکلی هم وجود نداشت. آقای ایوبی حرف خوبی زد. گفت ما مشاورانی را انتخاب کردیم و فیلمسازان می توانند بدون پرداخت هزینه با این مشاوران درباره پروژه خود مشورت کنند. این عالی است. اگر من، فرهادی، درخشنده و امینی که تا به حال از بازیگران خارجی استفاده کرده ایم، احساس کنیم بازیگری مناسب حضور در سینمای ایران نیست مسلم است که او را برای فیلم خود انتخاب نمی کنیم. نباید به این شکل حکم صادر شود. باید به فیلمسازان ایرانی در این حد اطمینان وجود داشته باشد که درباره امور مربوط به شغلشان، خود تصمیم بگیرند.»
او با مطرح کردن این پرسش که وقتی سابقه این مدیران از سابقه من فیلمساز کمتر است چطور می تواند نظرشان راهگشا باشد، افزود: «فیلمسازی که سال هاست کار فرهنگی انجام می دهد برای اثرش دلسوز است. با ارائه مشاوره به این فیلمساز، امنیت شغلی اش هم تامین می شود. لطفا به امنیت شغلی فیلمسازان احترام بگذارید و شرایط یکسان برای همه فیلمسازان فراهم کنید. در حال حاضر این شرایط یکسان وجود ندارد. شایع می شود که فلان بازیگر داخلی ممنوع کار است اما یک کارگردان می تواند از او استفاده کند و کارگردان دیگر نمی توانند. لطفا میان من فیلمساز جنگی و بعد از انقلابی با فیلمساز قبل از انقلاب که شاید فیلم های مستهجنی هم می ساخته است فرقی وجود نداشته باشد. در واقع حق آقای فرمان آرا را به خاطر من فیلمساز انقلابی ضایع نکنید. شرایط فیلمسازی و اکران باید برای همه یکسان باشد.»
منبع: پیام نو
