روایتی نو از علت گردش عربستان در روابطش با ایران

دعوت وزير خارجه به عربستان و كمي آن طرف تر سفر رييس جمهور به تركيه: گزاره يي كه نشان مي دهد شرايط منطقه در مورد ايران در حال تغيير است و منطقه خواهان ترميم رابطه يي است كه سال ها تيره و تار بود. با مهدي مطهرنيا كارشناس مسائل سياست خارجي در مورد اين دو سفر، دلايل آن و تبعاتش گفت وگويي كرديم كه متن آن در ادامه مي آيد.

به گزارش انتخاب، عربستان به صورت رسمي از وزير خارجه ايران دعوت كرده است كه طي سفري به اين كشور در اجلاس وزراي خارجه كشورهاي عضو سازمان همكاري هاي اسلامي شركت كند. تحليل شما از اين دعوت چيست؟

يك نكته را نبايد در سياست فراموش كرد و آن نكته اين است كه هيچ وقت نه دوست دايم و نه دشمن دايم وجود ندارد و من نيز بر اين باور هستم كه در دنياي امروز كه شتاب تحولات بسيار زياد است نه دوست دايم و نه دشمن دايم و نه حتي منافع دايم وجود ندارد از اين رو سياستمداران بايد در مسير تغيير و تحولات موجود تاريخ بسيار فعالانه و با تساهل و تسامح بالادر مسير پرفراز و نشيب تغيير و تحولات با حفظ اصول مدنظر خوش توانايي تغيير رفتار و دگرگوني پذيري حول محور اصول خود را داشته باشند. ايران نيز پس از انقلاب اسلامي در پرتو رسالت هاي تاييد شده خود در حوزه هاي منطقه يي تاثيرگذاري بسياري را تجربه كرده است.
    
شما فكر مي كنيد چه اتفاقي افتاده است كه عربستان پس از سال ها روابط تاريك، به فكر گردش در روابطش افتاده است؟ علت اين گردش نگاه چه بوده است؟

با ورود حسن روحاني به نهاد رياست جمهوري تغيير و تحولاتي رخ داده است كه عربستان را به تغيير جهت نسبت به ايران سوق داده است. بايد بپذيريم كه ايران يكي از قدرتمندترين كشورهاي منطقه است كه رفتار سياسي اش همواره پيامدهاي بسزايي از خود به جاي گذاشته است. در سال هاي اخير با فقدان نسبي يك ادبيات مدبرانه و رفتار معقولانه در منطقه تنش هاي موجود در منطقه ميان بازيگران اصلي به ويژه ايران و عربستان بسيار زياد شد و اينجاست كه عامل سوم يعني آمدن آقاي روحاني با دكترين تعامل سازنده اش و موفقيت اين دولت در تغيير نگرش حاكم بر نگاه به ايران پس از سفر نيويورك آقاي روحاني و تلاش هاي بايسته بر حل و فصل پرونده هسته يي اين تغيير نگرش نقطه عطف مجددي را به خود بازگرداند. همان گونه كه دكترين سياست خارجي دولت آيت الله هاشمي تحت عنوان عادي سازي روابط با كشورهاي عربي توانست نقطه عطفي در روابط ايران و عربستان به جاي بگذارد و پس از آن نيز دكترين تنش زدايي دولت خاتمي آن را تقويت بخشيد هم اكنون پس از اختلال دولت هاي نهم و دهم، دكترين تعامل سازنده روحاني بر آن است كه سياست خارجي و از آن مهم تر تحركات ديپلماتيك ايران را به ريل اصلي خود بازگرداند. موفقيت هاي ايران در موضوعات منطقه يي به همراه دكترين تعامل سازنده روحاني به اضافه پيامدهاي ناشي از موفقيت ايران در نشان دادن عزم جدي براي حل و فصل ديپلماتيك پرونده هسته يي به گونه يي پيش رفت كه امريكايي ها در جهت نزديكي عربستان به ايران توصيه هاي هوشمندانه يي به عربستان داشته است.
    
پس مي توان گفت امريكا هم نقش مهمي در اين دعوت رسمي عربستان از ايران داشته است. اين طور نيست؟

 بعد از سفر چاك هيگل، وزير دفاع امريكا به عربستان بود كه دعوت شفاهي از ظريف براي سفر به عربستان صورت گرفت و بالطبع بنا بر اين بود كه اين سفر در زمان مناسب و داراي تفسير اسلامي و منطقه يي صورت بگيرد. ايران نيز اعلام موضع صريحي مبني بر اين دعوت داشت كه پس از آن وزير خارجه عربستان از ظريف براي حضور در اين اجلاس دعوت به عمل آورد و معاون ظريف نيز اين دعوتنامه را مودت آميز خواند.
    
فكر مي كنيد تاثيرات اصلي اين دعوت در منطقه و ميان دو كشور چگونه باشد؟

اين سفر نقطه عطفي پس از نقاط عطف ناشي از ورود دكترين عادي سازي روابط و تنش زدايي در مرحله يي است كه سياست خارجي ايران دكترين تعامل سازنده را مطرح مي كند. به نظر مي رسد قطار سياست خارجي ايران آرام آرام به ريل اصلي تحركات خود بازخواهد گشت.
    
برخي كارشناسان معتقدند كه از سرگيري روابط ايران و عربستان نوعي «زلزله سياسي» است. شما هم اين تعبير را قبول داريد؟

من چندان با اين واژگان افراطي موافق نيستم. بله از سرگيري روابط ايران و عربستان مي تواند يك بهار جديدي را در حوزه ارتباطات ايران و عربستان به وجود آورد كه اگر اين شكوفه ها و گل هايش رويش كند عطر آن در كل منطقه به مشام مردم خواهد رسيد. ملت هاي سوريه، لبنان، كشورهاي حاشيه جنوبي خليج فارس، پاكستان و افغانستان اما بيش از ديگران اين عطر را استشمام مي كنند.
    
در مورد سفر آقاي روحاني به تركيه چطور؟ فكر مي كنيد اين سفر هم در ادامه همين نگاه جديد دنيا به ايران باشد؟

انتخاب آقاي روحاني به رييس جمهور و حمايت معنادار مردم از گرايش هاي او به ويژه در حوزه سياست خارجي و تلاش وي در صحنه بين المللي با هدايت مدبرانه در پرونده هسته يي موجب شد كه دكترين جنگ هاي نامتعادل عليه ايران با يك سكته جدي روبه رو شود. نگاه جهانيان به ويژه كنشگران اصلي در صحنه بين المللي در ارتباط با ايران ترميم شد. تابوي سخن گفتن و دست دادن با امريكا شكسته و نشان داده شد كه مي توان با حفظ ارزش ها با رقيب مذاكره كرد. پس از آنكه آرام آرام كشورهاي بزرگ جهان براي حل مسائل خود با ايران پيشقدم شدند شاهد تلاش هاي كنشگران منطقه بوديم كه خواهان ايجاد فضاي مثبت با ايران بودند كه اين سفرها نيز مثالي براي آنهاست.

منبع: اعتماد