"میهمان داریم" و یک پایان بندی کم نظیر

"میهمان داریم" حکایت یک زندگی آگاهانه است، یک میهمانی دائمی.

فیلمی تاثیرگذار که بر لبه ی دوسویه ی "واقعیت ملموس یا ناملموس" و "حقیقت ماورائی" ایستاده است و تماشاگر را با خود حرکت می دهد و به جلو می برد.

فیلم البته قبل از آنکه در این مرز حد وسط قرار گیرد، ریتم نسبتا کندی دارد و به دلیل آنکه ممکن است در همان یک سوم ابتدایی فیلم، مخاطب خود را از دست دهد، لازم است تا برای اکران عمومی، یک بازنگری تدوینی داشته باشد.

"میهمان داریم" شروع گیرایی ندارد، اما پایان بندی فوق العاده ای دارد که کمتر در فیلم های مشابه، شاهد آن بوده ایم.

فراموش نکنیم که میهمان در هر صورت میهمان است و احترام خود را دارد، پس تفاوتی ندارد که میهمان عزیز داستان ما، یک شخصیت است یا صاحب عصر و زمان است یا واصل انسان به دیدار معبود – که البته می توان برای هر کدام از اینها، نشانه هایی در فیلم یافت –

"میهمان داریم" حکایت همراهی مرگ و زندگی و توجه به سبک زندگی مرگ اندیش است، ممکن است این پد و مادر چهار شهید سرفراز و جانباز غیور، رحلت کرده اند بر اثر استنشاق گاز یا زنده اند بر اثر باز شدن پنجره ها؛ اما مهم این است که در کنار حفظ اصالت سنت، به ترمیم و بازسازی دنیا و آخرت خود هم اهتمام دارند؛ و البته درست در همجواری این خانه، خانه ای دیگر در حال بازسازی است، اما بی هویت و در تضاد با آنچه در خانه ی این پدر و مادر می بینیم.

در "میهمان داریم"، دوربین اصلا خود نمایی نمی کند و به چشم نمی آید و این یکی از نقاط قوت فیلم است. همچنین در بحث بازی ها، آهو خردمند و سهیلا گلستانی در مجموع بهتر و بالاتر از مجموع بازیگران مرد قرار می گیرند و شایسته ی دریافت جایزه.

چینش قصه بر اساس شهادت دختر خانواده و همینطور انتخاب جانباز اعصاب و روان که در عین حال جانباز حرکتی هم هست، از نقاط قوت فیلمنامه محسوب می شود. همچنین موتیف گاوصندوق و چرخ و فلک هم بصورت منطقی و معنادار در فیلمنامه گنجانده شده و در خدمت قصه است. گاوصندوق هم به حفظ ارزشهای مادی و معنوی توجه دارد و هم توجه به خانواده و فرزندان را تداعی می کند آنجا که در نهایت بر اساس سال تولد فرزندان، رمزگشایی می شود. چرخ و فلک هم یادآور چرخ زندگی و جور فلک و هم یادآور توجه به خاطرات و دقت در گذشته است تا بتوان از آن، برای رسیدن به آینده ای امیدوارانه استفاده کرد.

"میهمان داریم" دنیا را مانند یک میهمانی دائمی با میزبانی زمینی یا الهی تصویر می کند که بالاخره روزی این سفره برچیده می شود و مهم آن است که انسان در هر لحظه مراقب شرایط موجود باشد، آمادگی داشته باشد و هوشیاری خود را حفظ کند.

"میهمان داریم" البته نقاط ضعفی هم دارد. خانواده قصه ما در یک خلا شاید ناخواسته، زندانی اند و عدم ارتباط بستگان و همسایه ها با این خانواده، نباید به اینجا ختم شود که اینها هم برای ارتباط با بستگان و همسایه ها، تلاشی نداشته باشند. همچنین فیلمنامه می توانست در پاساژهایی مانند دیالوگ های مبتنی بر انتخاب نوع غذا از سوی فرزندان، موارد مشابه دیگری را هم در خود ببیند تا بیشتر بتواند مخاطب عام را با خود به همراه بکشد و حس نوستالژیک بیشتری برای او بیافریند.

"میهمان داریم" بدون حضور منوچهر محمدی و ایده دهی مبتکرانه ی او و همینطور بدون حضور محمدمهدی عسکرپور و پشتکار او در خلق فیلمنامه ای چفت و بست دار، احتمالا تبدیل به اثری شعاری و باری به هر جهت میشد که باید گفت خوشبختانه این اتفاق نیفتاده است.

* عضو انجمن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران