پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : علی‌اکبر صالحی "مرد تمام دوران‌ها" پس از انقلاب، در حالی سکان سازمان انرژی اتمی را برای دومین بار و در دولت اعتدال‌گرای "تدبیر و امید" به عهده گرفت که به لحاظ فنی و سیاسی شاهد تحولات مهمی در این عرصه در بیش از 100 روز گذشته بوده‌ایم.
دو تحول مهم در شش ماه گذشته در عرصه سیاسی و فنی هسته‌ای "چارچوبی برای همکاری" و "برنامه اقدام مشترک" بوده است که میان ایران با آژانس و ایران با 1+5 صورت گرفته که اولی در حال اجرا و دومی در انتظار اجراست.
صالحی که با ایسنا گفتگو کرده است،ضمن "مناسب" خواندن توافق ژنو با توجه به شرایط و مقدورات کشور گفت که "امروز شرایط بهتر است و بر اساس همین شرایط توافق ژنو صورت گرفت."
وی با بیان اینکه مذاکره‌کنندگان بر روی پل صراط حرکت نمی‌کنند بلکه در یک اتوبان حرکت می‌کنند، افزود که مسوولان کشور برای مذاکره‌کننده آزادی عمل قائل هستند و فرد مذاکره‌کننده سلیقه خود را اعمال می‌کند اما نمی‌تواند وقتی مقصد مشهد است، سر از پاریس در بیاورد.
رییس سازمان انرژی اتمی درباره نگرانی‌های بین‌المللی از فعالیت راکتور اراک گفت که "رآکتور تحقیقاتی اراک نمی‌تواند پلوتونیوم مورد استفاده در سلاح‌های هسته‌ای را تولید کند."
وی درباره تولید UF6 تا غنای 5 درصد اظهار کرد که "از زمان اجرای توافق ژنو، ذخایر اورانیوم 5 درصدی که تولید می‌شود به اکسید اورانیوم تبدیل می‌شود و ذخایر تولید شده قبلی در جای خود می‌ماند."
صالحی هم‌چنین گفت که "تعلیق موقت غنی‌سازی 20 درصدی می‌تواند سریع انجام پذیرد."
وی نیز از پیشنهاد و مذاکره با یک کشور در رابطه با ساخت نیروگاه‌های اتمی جدید در ایران و نیز دستیابی به شیوه جدیدی برای تولید مولیبدن از طریق صفحات سوخت از رده خارج شده خبر داد.
علی‌اکبر صالحی درباره تعهدات ایران در چارچوب توافق ژنو و برخی ابهامات و انتقادها و نیز آخرین تحولات در عرصه هسته‌ای به سوالات خبرنگاران خبرگزاری ایسنا پاسخ داد که متن کامل آن در زیر می‌آید.
رییس سازمان انرژی اتمی درباره آن بخش از تعهد ایران در چارچوب توافق ژنو مبنی بر تبدیل UF6 غنی‌شده تا 5 درصد به UO2 (اکسید اورانیوم) طی شش ماه، با تاکید بر اینکه "ایران اورانیوم پنج درصدی را تولید می‌کند، چون ماده اولیه تهیه سوخت برای راکتورهای هسته‌ای است" گفت: ما در نهایت ذخایر UF6 غنی‌شده تا 5 درصد را که به شکل گاز است باید برای تولید سوخت به UO2 تبدیل کنیم تا بعدا تبدیل به قرص سوخت شود.
وی هم‌چنین گفت که نگهداری UO2به مراتب آسان‌تر از گاز UF6 است.
صالحی گفت که به طور طبیعی و در زمان مقتضی باید ذخایر UF6 پنج درصدی‌مان را تبدیل به اکسید اورانیوم کنیم.
با اجرای توافق ژنو هرچه قدر اورانیوم 5 درصدی تولید کنیم به اکسید اورانیوم تبدیل می‌شود
صالحی درباره برخی انتقادها در چارچوب توافق ژنو مبنی بر اینکه تولید اورانیوم تا غنای 5 درصد قرار است متوقف شود، تصریح کرد: از زمان اجرای توافق ژنو و پس از راه‌اندازی واحد تبدیل در اصفهان، هرچه قدر اورانیوم تا غنای 5 درصد تولید کنیم، باید به اکسید اورانیوم تبدیل شود.
از ذخایر اورانیوم 5 درصدی که قبلا تولید شده چیزی کم نمی‌شود
وی گفت: در حال حاضر حدود 7 تن UF6 غنی شده تا 5 درصد تولید کرده‌ایم و هرچه از این مقدار در طول شش ماه مورد توافق بیشتر تولید کنیم، باید به اکسید اورانیوم تبدیل شود، یعنی به میزان ذخایر UF6 قبلی‌مان چیزی اضافه نخواهد شد، نه اینکه ذخایر قبلی را به اکسید اورانیوم تبدیل کنیم.
رییس سازمان انرژی اتمی با اشاره به تاکید و اصرار 1+5 بر افزایش نیافتن میزان ذخایر اورانیوم 5 درصدی ایران اظهار کرد: آنها با ظن باطل خودشان بر این اعتقادند که اگر اورانیوم UF6 به شکل گاز نگهداری شود، هر زمانی که ایران اراده کند، می‌تواند آن را به سانتریفیوژهایش تزریق کرده و غنای آن را بالاتر ببرد، اما اگر به اکسید اورانیوم تبدیل شود برگرداندن آن به گاز UF6 کار آسانی نخواهد بود.
هنوز خط تبدیل اورانیوم در اصفهان آماده نشده است
وی درباره عملیاتی کردن خط تبدیل اورانیوم 20 درصدی به U3O8 و اورانیوم 5 درصدی با بیان اینکه "ما برای این کار به تجهیزات و تاسیسات خاص خود نیاز داریم که ساخت آن در تاسیسات هسته‌ای اصفهان از یکی دو ماه قبل آغاز شده است" افزود: ما یک ماه پیش اعلام کردیم که در آینده نزدیک این تاسیسات فعال خواهد شد و هنوز تا تکمیل آن فاصله داریم. ممکن است وقتی "برنامه اقدام مشترک" شروع به اجرا شود، هنوز این تاسیسات آماده نشده باشد. با این حال تلاش داریم در زمان مقتضی آن را آماده کنیم، اما نمی‌توانم قول دهم که در زمان آغاز اجرای توافق ژنو آماده خواهد شد یا نه.
تبدیل اورانیوم 20 درصدی به U3O8 و اورانیوم 5 درصدی در طی شش ماه انجام می‌شود
رییس سازمان انرژی اتمی تاکید کرد که عملیاتی کردن تبدیل اورانیوم 20 درصدی به U3O8 و اورانیوم 5 درصدی باید طی شش ماه صورت گیرد و اجرای آن از روز اول و یک‌جاامکان‌پذیر نیست.
تعلیق غنی‌سازی 20 درصد به معنای انصراف ما از حق‌مان نیست
وی در پاسخ به انتقادها درباره متوقف شدن تولید اورانیوم تا غنای 5 درصد گفت: در چارچوب "برنامه اقدام مشترک" میان ایران و 1+5 روشن است که ایران تولید اورانیوم تا غنای 5 درصد خود را ادامه می‌دهد و فقط 20 درصد خود را به طور موقت و داوطلبانه متوقف می‌کند. تعلیق تولید اورانیوم تا غنای 20 درصد به این معنا نیست که ما از حق خود انصراف داده یا آن را واگذار کنیم، فقط سطح غنی‌سازی را پایین آورده که آن هم در چارچوب نیاز و برنامه سازمان انرژی اتمی است.
صالحی تاکید کرد: ما غنی‌سازی 20 درصدی را حق خود می‌دانیم که در خاک خود آن را به هر میزان، سطح و شیوه‌ای که به لحاظ اقتصادی توجیه‌پذیر باشد، انجام دهیم.
معاون رییس‌جمهور گفت: در حال حاضر نیاز کشور برای تولید اورانیوم تا غنای 5 درصد برای رآکتور اتمی بوشهر است. راکتور بوشهر در سال به 30 تن اورانیوم 5 درصد احتیاج دارد و ما الان فقط 7 تن داریم.
غنی‌سازی با استفاده از لیزر را داوطلبانه کنار گذاشتیم
صالحی درباره روش‌های غنی‌سازی با بیان اینکه امروز روش‌های قدیمی مثل دیفیوژن هنوز در دنیا از جمله در شرکت اوردیف فرانسه مرسوم است گفت: از آن‌جایی که استفاده از سانتریفیوژ برای غنی‌سازی مقرون به صرفه‌تر است در دنیا مرسوم شده است. ایران هم قبل از آن‌که غنی‌سازی را با استفاده از سانتریفیوژ آغاز کند، هم‌زمان دو روش غنی‌سازی با لیزر و کار بر روی سانتریفیوژ را در سطح آزمایشگاهی انجام داد و در هر دو روش موفق شدیم، اما از آن‌جا که استفاده از سانتریفیوژ به صرفه‌تر بود، آن را پیش گرفتیم و غنی‌سازی با استفاده از لیزر را داوطلبانه کنار گذاشتیم. البته این موضوع به سال‌ها پیش، زمانی که بنده در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به عنوان نماینده ایران مشغول به فعالیت بودم بازمی‌گردد.
در تحقیق و توسعه نسل‌های جدید سانتریفیوژ راه برای ما به طور کامل هموار است
رییس سازمان انرژی اتمی در رابطه با تحقیق و توسعه در رابطه با نسل‌های جدید سانتریفیوژ تصریح کرد: در این زمینه راه برای ما به طور کامل هموار است. ما توانسته‌ایم نسل‌های پیشرفته‌ای از سانتریفیوژ را بسازیم که افق بلندتری برای متخصصان ما فراهم می‌کند و در آخرین گزارش DIQ که داوطلبانه و از روی حسن‌نیت درباره نسل جدید سانتریفیوژها به آژانس دادیم، اطلاعات نسل جدید سانتریفیوژ تولید شده در ایران را ارائه کردیم.
وی درباره نصب سانتریفیوژ‌های جدید پس از اجرای توافق ژنو گفت: اگر در زنجیره‌های ماشین‌های نسل اول، ماشینی خراب شود از همان ماشین جایگزین می‌شود که به لحاظ فنی امری معقول است و اگر در نسل‌های جدید ماشینی خراب شود، از نسل خودش جایگزین می‌شود.
بر اساس توافق ژنو نباید امکان تبدیل U3O8 به اورانیوم 20 درصد وجود داشته باشد
صالحی درباره "برگشت‌ناپذیر بودن" خط تبدیل U3O8 به اورانیوم 20 درصدی گفت: نصف مقدار اورانیوم 20 درصدی که در کشور وجود دارد، با اجرای برنامه اقدام مشترک به U3O8 تبدیل می‌شود و نصف دیگر به اورانیوم تا غنای 5 درصد رقیق می‌شود. اینکه می‌گویند خط برگشت‌پذیر وجود نداشته باشد، یعنی U3O8 به UF6 بیست درصدی تبدیل نشود. البته اقدام به چنین کاری صرفه اقتصادی ندارد و به لحاظ فنی نیز انجام دادن آن زمان بر است.
رییس سازمان انرژی اتمی درباره چگونگی رقیق کردنUF6 بیست درصدی به UF6 پنج درصدی گفت: روند رقیق کردن به چند روش قابل انجام است و به لحاظ فنی کار سختی نیست. ما می‌توانیم UF6 بیست درصدی را با اورانیوم طبیعی ترکیب کنیم و به 5 درصد برسانیم یا UF6 بیست درصدی را با اورانیوم تهی شده که به عنوان پسماند نگهداری می‌کنیم، ترکیب کنیم.
وی در پاسخ به اینکه تعلیق غنی‌سازی 20 درصد در چارچوب توافق ژنو اولین اقدام ایران در آغاز اجرای توافق است یا در طول شش ماه صورت می‌گیرد؟ گفت: تعلیق غنی‌سازی 20 درصد می‌تواند سریع انجام پذیرد، اما تبدیل مواد باید در یک پروسه انجام شود.
وی در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شود برخی از بازرسی‌ها در چارچوب توافق ژنو فراتر از پروتکل الحاقی است؟ گفت: نظارت‌هایی که در توافق ژنو به آن اشاره شده است، در برخی موارد فراتر از توافق‌نامه پادمان جامع میان ایران و آژانس است که ایران برای نشان دادن حسن‌نیت و انعطاف خود این همکاری را انجام می‌دهد. بازرسی از کارخانه تولید آب سنگین اراک و معدن گچین بندرعباس از این جمله است. در چارچوب توافق ژنو نیز موارد بازرسی‌ها در قالب پادمان جامع هستند. البته برخی موارد را ما خارج از چارچوب پادمان به طور استثناء پذیرفته‌ایم برای اینکه موانع پیش رو را برطرف کنیم.
برای نشان دادن حسن‌نیت، بازرسی از برخی مراکز را به طور مدیریت شده و کنترل شده پذیرفته‌ایم
صالحی تصریح کرد: در توافق‌نامه پادمان جامع الزامی به نشان دادن کارخانه روتورهای سانتریفیوژ نداریم، چراکه در آن کارخانه، مواد هسته‌ای وجود ندارد و آژانس زمانی حق ورود برای بازرسی دارد که مواد هسته‌ای در آن محل به کار می‌رود. جمهوری اسلامی ایران به طور استثناء و برای نشان دادن حسن‌نیت و اثبات مجدد شفافیت برنامه هسته‌ای و اینکه ریگی به کفشش ندارد، برای چندمین بار دسترسی به این مراکز را البته به طور مدیریت شده و کنترل شده پذیرفته است.
مذاکره‌کنندگان در یک اتوبان حرکت می‌کنند و از آزادی عمل مشخصی برخوردارند
وی با اشاره به تصمیم کشور در این‌باره اظهار کرد: کمیته‌ای از مسوولان نهادها و ارگان‌های مختلف وجود دارد و کلیات توافق و مذاکرات در آن مورد بحث قرار می‌گیرد و پس از آن موارد برای اجرا در اختیار مذاکره‌کنندگان قرار می‌گیرد. البته این‌گونه هم نیست که مذاکره‌کنندگان بر روی پل صراط حرکت کنند. آنها در یک اتوبان حرکت می‌کنند و از آزادی عمل مشخصی برخوردارند.
رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به اینکه چه «فعالیت‌هایی» قرار است در تاسیسات غنی‌سازی نطنز و فردو و رآکتور آب سنگین اراک بر اساس توافق ژنو بیش از این گسترش نیابد؟ خاطرنشان کرد: قرار شده در مدت شش ماه در فردو و نطنز ماشین جدید نصب نکنیم. اما ماشین‌هایی که در حال کار هستند، اگر صدمه ببینند، از نوع خودشان جایگزین می‌کنیم.
باید در برابر انتقادها سعه‌صدر داشته باشیم
وی با اشاره به انتقادهای صورت گرفته درباره توافق ژنو به ویژه درخصوص رآکتور اراک با بیان اینکه من در نقد اشکالی نمی‌بینم و نقدها را در چارچوب خانواده ایران می‌بینم، گفت: وظیفه ماست که به این انتقادها گوش دهیم و اگر درست هستند، روند را اصلاح کنیم و اگر نادرست است، منتقد را توجیه کنیم. معتقدم باید در برابر انتقادها سعه‌صدر داشته باشیم.
صالحی درباره آن‌چه برخی مطرح می‌کنند مبنی بر اینکه رآکتور اراک قرار است متوقف شود تصریح کرد: باید بگویم تا الان بیش از 80 درصد ساخت و ساز و نصب تجهیزات در راکتور اراک انجام شده است و اگر 20 درصد باقی‌مانده هم انجام شود، تازه به نقطه‌ای می رسد که ما آمادگی پیدا می‌کنیم سوخت مشابه سوخت حقیقی را با استفاده از آب سبک در رآکتور تست کنیم.
آمادگی داریم در یک چالش فنی دلایل‌مان برای گرایش پیدا نکردن رآکتور آب سنگین اراک به سمت سلاح هسته‌ای را بازگو کنیم
وی هم‌چنین در پاسخ به ادعای غربی‌ها که معتقدند راکتور اراک می‌تواند به خاطر استفاده از پلوتونیوم ایران را به سمت سلاح هسته‌ای ببرد با رد این استدلال تاکید کرد: ما آمادگی داریم در یک چالش فنی و در معرض افکار عمومی بین‌المللی دلایل خود برای گرایش پیدا نکردن رآکتور آب سنگین اراک به سمت سلاح هسته‌ای را بازگو کنیم و از هیچ چیز واهمه نداریم. بر اساس توافق ژنو گفته شده است که در مدت 6 ماه برخی تجهیزات عمده را نصب نکنیم اما این اقدامات لطمه‌ای به کار راکتور وارد نمی‌کند.
وی گفت: در حال حاضر تمامی سوخت‌های مشابه سوخت اصلی راکتور اراک (DUMMY) ساخته شده است.
اگر در گذشته انسجام امروز وجود داشت، می‌توانستیم توافق خوبی داشته باشیم
معاون رییس‌جمهور در پاسخ به این پرسش که شما در جایی گفتید که توافق ژنو می‌توانست بهتر نوشته شود با بیان اینکه "من پیش از این هم گفته‌ام که اگر در شرایط مهیا و بهتری قرار داشتیم، این توافق می‌توانست به شکل بهتر صورت گیرد" افزود: اگر در گذشته انسجامی که امروز در کشور شاهد آن هستیم وجود داشت، می‌توانستیم توافق خوبی داشته باشیم. امروز شرایط بهتر است و براساس همین شرایط توافق ژنو صورت گرفت. ضمن این که بخشی از مشکل ناشی از عملکرد طرف مقابل است. به طور مثال صدور فتوای مقام معظم رهبری می‌توانست در صورت رویکرد صادقانه طرف غربی فصل‌الخطاب و شتاب‌دهنده روند اعتمادسازی باشد.
رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که مدیریت پرونده هسته‌ای در وزارت خارجه چه تفاوتی با مدیریت آن در شورای عالی امنیت ملی دارد؟ گفت: در سال 2002 که نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بودم و در آن مقطع آقای خرازی وزیر خارجه بودند، موضوع هسته‌ای مطرح شد. بعد از مدت کوتاهی به توصیه وزارت خارجه تشخیص داده شد مسوولیت پرونده هسته‌ای به شورای عالی امنیت ملی انتقال یابد بنابراین پرونده به شورا و جناب آقای روحانی واگذار شد. استدلال این بود که دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی به همه نهادها و ارگان‌ها اشراف دارد و می‌تواند آنها را در بحث هسته‌ای هماهنگ کند. تا اینکه در دولت یازدهم تشخیص این شد که مجددا مدیریت بحث هسته‌ای به وزارت خارجه بازگردد.
مکانیزم تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری درباره موضوع هسته‌ای کماکان مثل گذشته است
وی خاطرنشان کرد: مکانیزم تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری درباره موضوع هسته‌ای کماکان مثل گذشته است، یعنی مجموعه دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی بحث و گفت‌وگو و تصمیم‌سازی را بر عهده دارد و در نهایت چارچوبی تعیین می‌شود و آن به مذاکره‌کننده واگذار می‌شود. البته مذاکره‌کننده با سلیقه خودش و در یک محدوده مشخصی از آزادی عمل حرکت می‌کند.
صالحی گفت که خوشبختانه بعد از تصمیم آقای روحانی برای بازگشت موضوع هسته‌ای به وزارت خارجه، به خوبی کارها پیش رفته است و امیدواریم باقی راه را به دقت و سعه‌صدر پیش ببرند.
ظریف با آقای روحانی و مجموعه دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی هماهنگ است
معاون رییس جمهور در پاسخ به اینکه آیا درخواستی برای کاهش اختیارات وزیر خارجه به ویژه در زمینه هسته‌ای از سوی مجلس مطرح شده است؟ با بیان اینکه اینکه "دراین‌باره چیزی نشنیده‌ام"، گفت: آقای ظریف با آقای روحانی و مجموعه دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی هماهنگ است و نیز خدمت حضرت آقا می‌رسند.
وقتی مقصد مشهد است نمی‌توان سر از پاریس درآورد
وی ادامه داد: موضوع هسته‌ای مساله شخصی نیست که افراد بخواهند به طور مستقل در آن عمل کنند. در عین حال که مسوولان کشور برای مذاکره‌کننده آزادی عمل قائل هستند و در این چارچوب فرد مذاکره‌کننده سلیقه خود را اعمال می‌کند. مثلا می‌گویند مقصد سفر مشهد است در این چارچوب هرکس می‌تواند به هر طریق که می‌تواند و می‌خواهد به مقصد برسد و این در اختیار آن فرد است، اما نمی‌تواند وقتی مقصد مشهد است، سر از پاریس در بیاورد.
صالحی در ادامه این گفت‌وگو درباره ساخت دومین راکتور اتمی کشور در بوشهر توسط روس‌ها که گفته شده است سال آینده کلنگ آن به زمین خواهد خورد، اظهار کرد: در سال 1992 و در زمان ریاست‌جمهوری آقای هاشمی رفسنجانی و مدیریت آقای امراللهی بر سازمان انرژی اتمی پروتکلی میان ایران و روسیه امضا شد که بر اساس آن روس‌ها می‌توانند تا چهار هزار مگاوات نیروگاه در ایران بسازند. از این رو جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفته است در چارچوب این پروتکل با روس‌ها وارد مذاکره شود.
تکنولوژی نیروگاهی روس‌ها الان یکی از بهترین‌های تکنولوژی‌هاست
وی در پاسخ به این پرسش که تکنولوژی نیروگاهی روس‌ها بسیار عقب‌تر از تکنولوژی غربی است چرا باید دومین نیروگاه اتمی کشور به روس‌ها واگذار شود؟ گفت: ما معتقدیم تکنولوژی روس‌ها الان یکی از بهترین‌های تکنولوژی‌هاست و آنها بازار بسیار خوبی در دنیا در اختیار دارند. در حال حاضر در چین، هند، ترکیه، اروپای شرقی در حال ساخت نیروگاه هستند.
صالحی اضافه کرد: نیروگاه بوشهر موجب شد تا روس‌ها تکنولوژی ساخت نیروگاه‌های اتمی‌شان را ارتقاء دهند. در حال حاضر متخصصان هسته‌ای ویژه‌ای در امر نیروگاهی در ایران و روسیه قرار دارند که علاوه بر زبان روسی و انگلیسی به تکنولوژی غربی و شرقی آشنا هستند و این سرمایه‌ای بسیار ارزشمند است.
وی گفت: هم‌چنین محل فعلی نیروگاه اتمی بوشهر ظرفیت ساخت چهار هزار مگاوات نیروگاه را دارد و با توجه به زیرساخت‌هایی که برای واحد اول وجود دارد، هزینه‌های ساخت و تولید بسیار کاهش می‌یابد و برای ما مقرون به صرفه است. از سویی ما نیروی انسانی قابل توجهی در زمینه ساخت نیروگاه‌های اتمی با تکنولوژی روسی در اختیار داریم.
رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که اگر ایران در شرایط عادی و تعامل با جامعه بین‌الملل بود کدام تکنولوژی نیروگاهی، شرقی یا غربی را انتخاب می‌کرد؟ اظهار کرد: در چنین شرایطی ما پیشنهادات را به مناقصه می‌گذاشتیم و شرایط و پیشنهادهای طرف‌ها در مناقصه را به طور دقیق بررسی می‌کردیم. بررسی شرایط پیشنهاد دهنده‌ها به لحاظ نوع راکتور، جنبه‌های ایمنی، شیوه تامین مالی و انتقال تکنولوژی بسیار مهم است.
وی با اشاره به روش‌های مختلف سرمایه‌گذاری در زمینه ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای در ایران تصریح کرد: ما آمادگی داریم تا دراین زمینه کشورها سرمایه‌گذاری کرده و نیروگاه بسازند. ما حاضریم برق تولیدی این نیروگاه‌ها را خودمان خریداری کرده یا هزینه ساخت نیروگاه را بپردازیم و برق آن را صادر کنیم. ایران به عنوان یک هاب منطقه‌ای می‌تواند در زمینه تولید برق به ویژه از طریق انرژی هسته‌ای موثر باشد.
پیشنهاد و مذاکره با یک کشور در رابطه با ساخت نیروگاه اتمی در ایران
صالحی در ادامه از پیشنهاد و مذاکره با یک کشور در رابطه با ساخت نیروگاه اتمی در ایران خبر داد و گفت: در حال حاضر یکی از کشورها پیشنهاد خوبی به ما داده است و تاکنون هم دو جلسه با حضور بنده و معاون نیروگاهی سازمان در این خصوص برگزار شده است. هم‌چنین قرار است سفری در این رابطه به کشور مذکور صورت گیرد.
وی از ذکر نام کشور مذکور خودداری کرد و گفت: مذاکرات در این‌باره با کشور مذکور در مراحل خوبی قرار دارد.
رییس سازمان انرژی اتمی هم‌چنین از پیشنهاد کشور دیگری برای ساخت نیروگاه در ایران خبر داد و بدون اشاره به نام این کشور اظهار کرد: البته پیشنهاد ساخت نیروگاه در ایران از سوی واسطه کشور مذکور به ما ارایه شده است و ما در حال بررسی آن هستیم که اگر بررسی‌ها نتیجه مثبت داشته باشد، وارد مذاکره می‌شویم.
نیروگاه بوشهر را بسیار ارزان ساختیم
صالحی درباره هزینه ساخت و تکمیل نیروگاه بوشهر واحد اول با بیان اینکه "ما نیروگاه بوشهر را بسیار ارزان ساختیم"، تصریح کرد: اگر سرمایه‌گذاری قبل از انقلاب بر روی نیروگاه بوشهر را با توجه به تحولات 30 سال گذشته دو برابر کنیم و با پولی که الان به روس‌ها دادیم، آن را جمع کنیم، هزینه‌ای که برای نیروگاه بوشهر صرف شده است به اندازه قیمتی خواهد بود که امروز برای ساخت یک نیروگاه اتمی باید پرداخت کنیم، فقط یک ضرر کردیم و آن اینکه 30 سال از مزیت تولید برق هسته‌ای عقب ماندیم.
رییس سازمان انرژی اتمی با اشاره به دوره مدیریت قبلی‌اش در سازمان انرژی اتمی (1388 - 89) اظهار کرد: وقتی به سازمان انرژی اتمی آمدم، تعداد کارکنان روسی بسیار کم شده بودند و کارها به کندی پیش می‌رفت. تصمیم گرفتیم تا موانع را رفع کنیم، اما خیلی از مسوولان کشور به ما می‌گفتند ساده‌نگری است اگر فکر کنید روس‌ها نیروگاه را برای شما می‌سازند، اما ما موانع را برطرف کردیم و در عرض چند ماه در حالی که تعداد روس‌ها به 900 نفر کاهش یافته بود، به سه هزار نفر افزایش یافت.
وی ادامه داد: بیش از دو سال است که نیروگاه بوشهر در حال تولید برق و انرژی است، اما متاسفانه هنوز برخی‌ها فکر می‌کنند که نیروگاه تولید برق نمی‌کند. در دوره جدید مسوولیتم در سازمان انرژی اتمی، نیروگاه به بهره‌بردار ایرانی تحویل داده شد و در سه، چهار ماهه اخیر، بیش از یک میلیارد و نیم کیلووات ساعت برق تولید شده است.
پس از توافق با روس‌ها شاهد کلنگ‌زنی نیروگاه جدید در بوشهر خواهیم بود
صالحی با اشاره به قول رییس‌جمهور برای اختصاص بودجه ساخت دومین رآکتور اتمی در بوشهر و تحقق این مساله در لایحه بودجه گفت: آقای روحانی قول داده‌اند و در بوشهر هم این مساله را بیان کرده‌اند که مبلغ قابل توجهی را برای ساخت نیروگاه جدید اتمی در بوشهر در سال 93 اختصاص داده‌اند. مذاکرات ما با روس‌ها برای رسیدن به یک قرارداد در این زمینه همچنان ادامه داد و پس از توافق شاهد کلنگ‌زنی این نیروگاه جدید خواهیم بود.
رییس سازمان انرژی اتمی درباره چگونگی تامین سوخت دومین نیروگاه اتمی ایران و کلید در دست بودن یا نبودن آن تصریح کرد که هنوز این مسائل قطعی نشده و جزییات آن در حال مذاکره است.
با توجه به شرایط، محدودیت‌ها و مقدوریت‌ها آن‌چه در ژنو به دست آمد یک توافق مناسب بود
معاون رییس‌جمهور درباره برخی انتقادها به قراداد ساخت و تکمیل نیروگاه بوشهر با روسیه با بیان اینکه "باید زمان و شرایط امضای قرارداد مورد توجه قرار گیرد" اظهار کرد: معتقدم قبل و بعد از ما کسی قصد خیانت به کشور را نداشته است. بلکه همه می‌خواهند بهترین امتیازها را برای کشور بگیرند، اما این به شرایط کشور بازمی‌گردد. به عنوان مثال درباره توافق ژنو باید گفت که توافق خوبی است، اما نمی‌توان گفت که توافقی آرمانی است. زمانی این توافق می‌توانست مطلوب نظر و آرمانی باشد که فتوای مقام رهبری که حکم حکومتی است، فصل الخطاب قرار گیرد و به اعتبار آن، پرونده ایران از شورای امنیت خارج و در آژانس بدون هیچ قید و شرطی عادی شود. اما طرف‌های ما در مذاکرات با حسن‌نیت وارد نمی‌شوند که این‌گونه از ما مسایل را بپذیرند. بنابراین با توجه به شرایط و محدودیت‌ها و مقدوریت‌ها آن‌چه در ژنو به دست آمد یک توافق مناسب بود. در قرار داد با روس‌ها هم همین استدلال حاکم است. الان که قرارداد جدید نوشته می‌شود، دوستان شرایط و حساسیت‌ها را لحاظ می‌کنند تا بهترین شرایط در نظر گرفته شود.
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند سازمان انرژی اتمی باید برنامه هسته‌ای‌اش برای آینده را بازتعریف کند، اظهار کرد: ما برنامه میان مدت سازمان انرژی اتمی را به طور مختصر به آقای روحانی ارائه کرده‌ایم که براساس محاسبات ما در افق 10 الی 12 ساله علاوه بر هزار مگاوات فعلی، صاحب چهار هزار مگاوات برق از طریق نیروگاه‌های اتمی شویم و متعاقب آن اورانیوم مورد نیاز این پنج هزار مگاوات را باید تامین کنیم. هدف اول ما در این چارچوب تولید برق است و به طور طبیعی ساخت رآکتورهای کوچک، تحقیقاتی، رادیوداروها و انجام فعالیت‌های دیگر در بخش‌های صنعتی، پزشکی و کشاورزی را نیز خواهیم داشت.
صالحی ادامه داد: من اخیرا از همکارانم خواسته‌ام تا برای استاندارد سازی تجهیزاتی که با پرتوها کار می‌کنند، اهتمام ویژه کنند و به بازآموزی افرادی که در این بخش‌ها کار می‌کنند و ارتقای کیفیت در پایش تجهیزات در بیمارستان‌ها بپردازند.
دستیابی متخصصان سازمان انرژی اتمی به شیوه جدیدی از تولید مولیبدن
وی هم‌چنین از دستیابی متخصصان سازمان انرژی اتمی به شیوه جدیدی از تولید مولیبدن خبر داد و گفت: در این شیوه جدید با استفاده از صفحات سوختی که برای استفاده در راکتور تهران تست می‌شوند ولی تست آنها موفق نیست استفاده می‌کنیم. در این شیوه صفحات سوختی که از رده خارج می‌شوند دور ریخته نشده و یا بلااستفاده نمی‌ماند و ما از آنها برای تولید مولیبدن استفاده می کنیم. این شیوه در کشورهای معدودی به کار گرفته شده است.
رییس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: ما در فن‌آوری هسته‌ای به یک بلوغ نسبی رسیده‌ایم و این بسیار ارزشمند است. ما نیاز داریم به نحو مطلوب از تشکیلاتی که در عرصه هسته‌ای ایجاد شده است، صیانت کنیم و کار را جلو ببریم. ساخت نیروگاه‌های جدید ادامه حیات با نشاط علمی سازمان انرژی اتمی را تضمین می‌کند.
صالحی در پاسخ به این پرسش که توضیحات مسوولان مرتبط با موضوع هسته‌ای از جمله شما و آقای ظریف تا چه اندازه به رفع نگرانی‌های داخلی از اجرای توافق ژنو به ویژه در رابطه با راکتور اراک کمک کند؟ گفت: موضوع هسته‌ای در دو بعد سیاسی و فنی مورد بحث است و نیاز است تا در هر دو بعد جامعه، نخبگان و اقشار مختلف توجیه شوند. سازمان انرژی اتمی و وزارت خارجه در این دو بخش مکمل یکدیگر کار می‌کنند، مثلا در رابطه با ابهاماتی که پیرامون رآکتور اراک در چارچوب توافق ژنو به وجود آمده است، آقای ظریف نمی‌تواند به طور جزیی پاسخ‌گو باشد. بلکه بنده و دوستانم در سازمان انرژی اتمی این وظیفه را به عهده داریم و تاکید می‌کنم به دلایل علمی، ادعاها درباره متوقف شدن رآکتور اراک درست نیست.
وی خاطرنشان کرد: طبق توافق ژنو، قرار است برای رآکتور اراک "رهیافت پادمان" نوشته شود و این به معنی آن است که رآکتور اراک مثل تاسیسات دیگر از جمله نیروگاه بوشهر و تاسیسات غنی‌سازی نطنز، برنامه‌ای برای بازدید و نظارت‌های آژانس خواهد داشت. علاوه بر این راکتور اراک مدت‌هاست که هر سه ماه یک‌بار مورد بازرسی آژانس قرار می‌گیرد، در حالی که ایران الزامی به این کار ندارد. بنابراین وقتی راکتور فعالیتش را آغاز کند، طبق رهیافت پادمانی که برای آن نوشته و میان ایران و آژانس توافق خواهد شد، از آن بازرسی می‌شود و دوربین‌ها 24 ساعته در آن نظارت دارند و این به معنای آن است که ساخت راکتور متوقف نخواهد شد.
رآکتور تحقیقاتی اراک نمی‌تواند پلوتونیوم مورد استفاده در سلاح‌های هسته‌ای را تولید کند
صالحی درخصوص استدلال غربی‌ها مبنی بر اینکه رآکتور اراک می‌تواند زمینه ساخت سلاح هسته‌ای را به خاطر استفاده از پلوتونیوم موجود در خود فراهم کند، تصریح کرد: اساسا رآکتور 40 مگاواتی تحقیقاتی اراک نمی‌تواند پلوتونیوم مورد استفاده در سلاح‌های هسته‌ای را تولید کند، چراکه این پلوتونیوم به مدت یک سال در قلب راکتور قرار می‌گیرد در حالی که پلوتونیوم مورد استفاده در سلاح‌های هسته‌ای نباید بیش از 3 الی چهار هفته در قلب رآکتور بماند، چون بیش از این مدت اگر در قلب بماند به سمومی آغشته می‌شود که اساسا امکان استفاده از آن برای آن‌چه آنها معتقدند وجود ندارد. علاوه بر این اساسا ایران فعالیت و کارخانه بازفرآوری ندارد.
رییس سازمان انرژی اتمی هم‌چنین به نظارت و بازررسی‌های آژانس از راکتور اراک اشاره کرد و گفت: وقتی دوربین‌های آژانس 24 ساعته در راکتور نصب شود و بازرسان از آن بازدید کنند دیگر جای نگرانی نیست.
قبول ندارم بین کنگره، دولت و سنای آمریکا تقسیم‌کاری برای بازی دادن ایران توافقی صورت گرفته است
معاون رییس‌جمهور در پاسخ به این پرسش که برخی معتقدند آمریکایی‌ها در حال بازی با ایران هستند و دولت اوباما با کنگره و سنا در اجرای یا تعلیق تحریم‌ها هماهنگ است، با بیان این اعتقاد که آنها (آمریکایی‌ها) هم در بین خود در رابطه با ایران اختلاف‌نظر دارند ادامه داد: کنگره تحت نفوذ صهیونیسم است. از سویی اوباما می‌خواهد از خود اسطوره‌ای بر جای بگذارد، نه اینکه برای خیرخواهی ما باشد، اوباما نمی‌خواهد مثل سایر روسای جمهور آمریکا باشد، بلکه سعی دارد خود را در جمع افرادی مثل آبراهام لینکلن و جرج واشنگتن قرار دهد. اگر اوباما بتواند پرونده هسته‌ای ایران را که بسیار پیچیده است، حل کند دستاورد عظیمی بعد از انتخابش به عنوان یک سیاهپوست به دست آورده و نامش در تاریخ باقی خواهد ماند و ما حرکت آمریکایی‌ها را از این منظر ارزیابی می‌کنیم. بنابراین خیلی قبول ندارم بین کنگره، دولت و سنا تقسیم‌کاری برای بازی دادن ایران توافقی صورت گرفته است.
نباید پشت مذاکره‌کنندگان را خالی کنیم
وی با تاکید بر انسجام داخلی اظهار کرد: باید در این مسیر جدای از اینکه آمریکایی‌ها برنامه‌ای برای ما دارند یا نه، منسجم باشیم و پشت مذاکره‌کنندگان را خالی نکنیم. البته مذاکره‌کنندگان هم باید هوشیار و دقیق باشند و واکنش‌های سنجیده ارائه دهند. اگر بتوانیم از این پیچ تاریخی عبور کنیم «فزت و رب الکعبه» می‌شویم و گشایش‌های دیگری ایجاد می‌شود. نه اینکه بگویم قرار است همه مشکلات رفع شود، بلکه معتقدم بهانه‌های خارجی برای اینکه کار و تلاش و توسعه در کشور متوقف یا کند شود، برداشته می‌شود.
رییس سازمان انرژی اتمی درباره محرمانه ماندن مذاکرات هسته‌ای و انتقادهایی که در این‌باره به تیم مذاکره‌کننده وارد شده است، گفت: تیم مذاکره‌کننده تشخیص داد نباید مذاکرات در جزییات بازگو شود، چون ممکن است پیش از موعد در آن اخلال ایجاد شود. من هم معتقدم ضرورتی ندارد کاری که به سرانجام نرسیده است ولو اینکه حق مردم است درباره آن بدانند، بیان کرد. مثل این است که بگوییم مردم حق دارند بدانند، پس بیایبم تمام جزییات تجهیز ات و آمادگی دفاعی و نظامی‌مان را به طور علنی بیان کنیم!
صالحی در ادامه در پاسخ به این پرسش که سازمان برای حوادث احتمالی هسته‌ای چه برنامه‌ای دارد؟ گفت: ما باید همه ابعاد لازم را در این زمینه بررسی کنیم. علاوه بر ابعاد و نیازهای داخلی به لحاظ تجهیزات و نیروی انسانی آموزش دیده، باید اقداماتی را انجام دهیم در این راستا نیاز است تا در کنوانسیون‌هایی عضو شویم تا اگر خدای ناکرده اتفاقی رخ داد، دیگران به کمک ما بیایند. ما آمادگی داریم در این زمینه مانورهایی را انجام دهیم در عین حال که در حال نوشتن دستورالعمل‌هایی در این زمینه هستیم و در آینده در این مورد با هلال‌احمر گفت‌وگو و مشورت خواهیم کرد.
برای این که گفته‌ام سال 92 سال خوبی است دلایل محکمی دارم
وی در پاسخ به اینکه چرا درباره اینکه سال گذشته گفتید سال 92 سال خوبی است، توضیح بیشتر نمی‌دهید و دلایل خود را برای این موضوع مطرح نمی‌کنید؟ گفت: برای این گفته‌ام دلایل محکمی دارم اما معتقدم همیشه باید به خیر و امید دل بست تا آن خیر و امید محقق شود.
فیسبوک علاوه بر وقت حوصله هم می‌خواهد
رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به اینکه چرا صفحه‌ای در فیسبوک به نام خود ندارید؟ با بیان این که به لحاظ درونی به این نتیجه نرسیده‌ام که در فضای مجازی وارد شوم گفت: من نمی‌گویم فیسبوک چیز بدی است، اما علاوه بر اینکه این کار وقت و حوصله می‌خواهد و من نمی‌توانم وقتم را برای این کار تنظیم کنم، علاقه هم می‌خواهد. به لحاظ شخصی معتقدم فیسبوک ابزار خوبی است، اما هنوز نتوانستم خود را قانع کنم که وارد فضای مجازی شوم. با وجود اینکه برنامه‌نویس بودم و به فرزندانم کامپیوتر یاد دادم، اما الان خیلی حوصله پرداختن به این مسائل را ندارم. البته گوشی‌های همراه جدید کارها را کمی آسان کرده است.
وی با تاکید بر اینکه نباید در مسایل اجتماعی به مردم فشار آورد، گفت: در زمانی که من رییس دانشگاه صنعتی‌شریف بودم، بخشنامه‌ای صادر شد مبنی بر اینکه خانم‌ها باید در محل کار حجاب بگذارند. اینکه به خانم‌هایی که تا دیروز حجاب نداشتند بگویید حجاب بگذارید کار خیلی سختی بود. به خاطر همین سخنرانی برای زنانی که در دانشگاه فعالیت می‌کردند، ترتیب دادم و در آن‌جا گفتم نه می‌گویم حجاب بد است و نه می‌گویم خوب. کسی که به آن اعتقاد داشته باشد اگر هم من نگویم رعایت می‌کند و اگر کسی اعتقاد نداشته باشد بارها هم بگوییم باز رعایت نمی‌کند. اما من مجری‌ام و باید این بخشنامه اجرا شود، پس اجازه ندهید من به حریم شما وارد شوم. خودتان رعایت کنید. پس از آن عده زیادی از خانم‌ها بدون هیچ مشکلی حجاب‌شان را رعایت کردند و به نظرم روش بسیار مناسبی بود. از این رو نمی‌گویم فیسبوک چیز بدی است اما وقت و حوصله می‌خواهد و من نمی‌توانم وقتم را در این باره تنظیم کنم و علاقه می‌خواهد که من ندارم.
به آقای خاتمی ارادت دارم
رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به اینکه شما از عملکردهای دولت‌های قبلی در مقاطع مختلف دفاع کرده‌اید و در 30 سال گذشته در مسوولیت‌های مختلف حضور داشتید، چگونه می‌توانید این روحیه را حفظ کنید؟ اظهار کرد: من پس از انقلاب در داخل و خارج از کشور مسوولیت‌های متنوعی داشته‌ام، اما در گروه‌های سیاسی خیلی وارد نشدم. نه اینکه نظر سیاسی نداشته باشم، اما علاقه نداشتم به یک گروه سیاسی منتسب باشم، چون فکر می‌کنم برای انسان محدودیت ایجاد می‌کنند. زمان آقای احمدی‌نژاد درباره آقای سیدمحمد خاتمی صحبت می‌کردم و می‌گفتم که به ایشان ارادت دارم. من چیزی برای از دست دادن ندارم، چراکه یک معلم هستم و در بیان عقایدم آزادم. در دولت قبل هم ضمن برخی انتقاد‌ات، کارهای زیادی انجام شده است.
سه اصل را رعایت می‌کنم؛ دروغ نگفتن، غلو نکردن و بی‌حرمتی نکردن
صالحی گفت: معتقدم همه دولت‌ها می‌خواستند به کشور خدمت کنند، البته اختلاف‌نظر و دیدگاه‌های خاص خود را داشتند. مثلا آقای هاشمی در دوره ریاست‌جمهوری‌اش معتقد بود باید تولید ثروت در اولویت قرار گیرد، در حالی که آقای احمدی‌نژاد توزیع ثروت را مقدم بر تولید آن می‌دانست.
رییس سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه سه چیز در کشور ما به طرز بسیار بدی رشد کرده است و باید جلوی آن را گرفت، با ابراز تاسف از افزایش "بداخلاقی"ها در کشور اظهار کرد: وقتی وزارت خارجه را تحویل آقای ظریف می‌دادم به آقای روحانی گفتم در سه سالی که در وزارت خارجه مسوولیت داشتم، سه اصل را رعایت کردم؛ دروغ نگفتن، غلو نکردن و بی‌حرمتی نکردن.
