طی دوره مدیریت «سیداحمد میرعلایی» مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی که با انتصاب
«محمدرضا جعفری جلوه» به جای وی، طی روزهای اخیر پایان یافت، و در استمرار
ضرورت اجرای ایده معیوب «ریل گذاری» هنر هفتم کشور توسط مدیریت قبلی
سینما، بخش زیادی از بودجه این نهاد صرف تولید فیلم های موسوم به فاخر شد.
اینکه این آثار بر اساس چه سیاستگذاری و هدفی به تولید رسیدند
موضوعی است که مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی باید پاسخگوی آن باشد، اما
کارشناسان، تولید آثار یاد شده را هدر رفتن بودجه عمومی سینما می دانند،
چنانکه بسیاری از این فیلم ها نتوانستند هزینه حداقلی تولید خود را
بازگردانند.
نکته دیگر آنکه بنیاد سینمایی فارابی در سایت رسمی خود
از انتشار نام فیلم هایی که با سرمایه گذاری بنیاد تولید شده خودداری کرده
تا جاییکه در فهرست فیلم های ساخته شده به عنوان نمونه در مقابل تهیه
کننده فیلم سینمایی «استرداد» فقط نام محسن علی اکبری دیده می شود در
صورتیکه این اثر سینمایی از تولیدات بنیاد سینمایی فارابی است.
در
چهار سال اخیر فیلم های زیادی به تهیه کنندگی بنیاد سینمایی فارابی به
تولید رسید که از جمله این آثار می توان به «استرداد» علی غفاری، «دربند»
پرویز شهبازی، «دلتنگی های عاشقانه» از رضا اعظمیان، «بزرگمرد کوچک»
صادق صادقی دقیقی ، «هیس دخترها فریاد نمی زنند» پوران درخشنده، «عقاب
صحرا» مهرداد خوشبخت، «فرزند چهارم» وحید موساییان، «پرواز مرغابی ها» علی
شاه حاتمی، «همبازی» غلامرضا رمضانی، «روشن خاموش روشن» حمیدرضا چارکچیان،
«ترانه کوچک من» مسعود کرامتی، «گورداله و عمه غوله» نادره ترکمانی،
«مروارید» سیروس حسن پور، «چ» ابراهیم حاتمی کیا، «اشغال های دوست داشتنی»
محسن امیریوسفی، «گهواره ای برای مادر» پناه برخدا رضایی، «عملیات مهد
کودک» فرزاد اژدری، «نیکان و بچه غول» وحید نیکخواه، «بچیگتو فراموش نکن»
جلال فاطمی، «تتل و راز صندوقچه» وحید گلستان، «گنجشگک اشی مشی» کار مشترک
مسعود کرامتی، غلامرضا رمضانی و حمیدرضا نیکخواهآزاد، «شیر تو شیر»
ابراهیم فروزش، «صدای پای من» مهرداد خوشبخت، «رویای سینما» علی شاه
حاتمی، «شور شیرین» جواد اردکانی، «گلوگاه شیطان» و «گام های شیدایی» حمید
بهمنی، «ملکه» محمدعلی باشه آهنگر، «33 روز» جمال شورجه و «بیداری» فرزاد
موتمن اشاره کرد.
البته نام برخی آثار سینمایی همچون «پایان نامه»
به کارگردانی حامد کلاهداری را نیز باید به این فهرست اضافه کرد که بصورت
رسمی، هیچوقت سرمایه گذاری فارابی برای ساخت این اثر اعلام نشد.
** اکران 30 درصد تولیدات فارابی
از
میان آثار یاد شده که به صورت رسمی از سوی رسانه ها اعلام شد، فیلم های
«دربند»، «ملکه»، «گهواره ای برای مادر»، «بزرگمرد کوچک»، «هیس دخترها
فریاد نمی زنند»، «فرزند چهارم»، «همبازی»، «گلوگاه شیطان»، «شور شیرین» و
«33 روز» به نمایش عمومی رسیدند.
در میان انبوهی از فیلم های
سینمایی در سال های اخیر که با بودجه بنیاد سینمایی فارابی تولید شدند، می
توان به آثار آرشیو شده بنام کودک ونوجوان در سال های اخیر اشاره کرد.
کارشناسان
معتقدند که آثار تولید شده در بنیاد سینمایی فارابی رنگ پرده را ندیده اند
تا جاییکه از میان 30 اثر تولید شده که به عنوان آنها اشاره شد، فقط 10
اثر سینمایی فرصت اکران یافتند.
به عبارتی دیگر، بدور از احتساب
آمار غیررسمی، فقط 30 درصد از فیلم های سینمایی تولید شده در فارابی امکان
بازگشت سرمایه خود را یافته اند و در عین حال همین فیلم ها در اکران نیز از
سوی دست اندرکاران این نهاد سینمایی با بی مهری روبرو شدند.
به عنوان نمونه فیلم سینمایی «ملکه» از جمله تولیدات سینمایی فارابی بود که در اکران مطلوبی قرار نگرفت.
** هزینه تولید فیلم های اکران شده چقدر است؟
بودجه
10 فیلم تولید شده از سوی بنیاد سینمایی فارابی هرچند از مجاری رسمی این
نهاد اعلام نشده، اما منابع نزدیک به این آثار، هزینه ساخت آنها را به شرح
ذیل، بیان کرده اند:
- فیلم «دربند» یک میلیارد تومان
- «ملکه» نزدیک دو میلیارد تومان
- «گهواره ای برای مادر» نزدیک 900 میلیون تومان
- «گلوگاه» نزدیک به چهار میلیارد تومان
- «بزرگمرد کوچک» دو میلیارد تومان
- «هیس دخترها فریاد نمی زنند» دو میلیارد تومان
- «فرزند چهارم» نزدیک پنج میلیارد تومان
- «همبازی» 700 میلیون تومان
- «33 روز» چهار میلیارد تومان
- «شور شیرین» نزدیک به دو میلیارد تومان
این آثار در مجموع 23 میلیارد و 600 میلیون تومان هزینه داشته اند.
** فیلمسازانی که مدعی هستند از فارابی پول نگرفته اند
شاید اعلام برخی فیلم های این شائبه را بوجود آورد که برخی از این آثار با بودجه فارابی ساخته نشده است.
به
عنوان نمونه چندی پیش کارگردان فیلم «بزرگمرد کوچک» در گفت وگو با یک سایت
خبری اعلام کرد که این اثر را با بودجه شخصی تولید کرده اما بنیاد سینمایی
فارابی در 25 دی ماه سال 91 در سایت رسمی خود اعلام می کند که 9 نماینده
در سی ویکمین جشنواره فیلم فجر دارد که یکی از این آثار فیلم «بزرگمرد
کوچک» است.
این در حالیست که نام برخی فیلم ها نیز بصورت رسمی در
فهرست تولیدات فارابی قرار نگرفته، اما به واسطه دستور رییس سازمان سینمایی
وقت، بودجه مورد نیاز آنها از فارابی تامین شده است.
** فیلم های فارابی چقدر فروختند؟
بررسی فروش فیلم های تولید شده بنیاد سینمایی فارابی در دوره مدیریت سیداحمد میرعلایی نیز در نوع خود جالب است.
این آثار در زمان اکران، فروش های عموما اندکی داشته اند که بدین شرح است:
- «دربند» نزدیک به یک میلیارد تومان
- «ملکه» نزدیک به 50 میلیون تومان
- «گهواره ای برای مادر» نزدیک به 40 میلیون تومان
- «گلوگاه شیطان» نزدیک به 20 میلیون تومان
- «بزرگمرد کوچک» نزدیک به 15 میلیون تومان
- «هیس دخترها فریاد نمی زنند» نزدیک به چهار میلیارد تومان
- «فرزند چهارم» نزدیک به 90 میلیون تومان
- «33 روز» نزدیک به 25 میلیون تومان
- «همبازی» 27 میلیون تومان
- «شور شیرین» 229 میلیون تومان
نکته
اساسی آنکه بلیت رایگان ارائه شده از سوی نهادها برای تماشای برخی فیلم
های یاد شده، بصورت سفارشی نیز از سوی پخش کنندگان و دست اندرکاران این
آثار به عنوان بخشی از فروش آنها اعلام شده و ارقام ارائه شده بدون درنظر
گرفتن این موضوع احتساب شده است.
در واقع می توان گفت 10 فیلم اشاره شده، در مجموع پنج میلیارد و 496 میلیون تومان فروش داشته اند.
** فروش 4 صدم درصدی 8 فیلم بدون احتساب هزینه تبلیغات
با
توجه به هزینه حدودی تولید 23 میلیارد و 600 میلیونی برای آثار یاد شده و
درآمد پنج میلیاردی این آثار در اکران، می توان دریافت که این فیلم ها در
نهایت 25 درصد از هزینه تولید خود را نیز در اکران باز نگرداندند.
ضمن
آنکه هزینه تبلیغات از جمله بیلبوردهای شهری، تیزر تلویزیونی، چاپ پوستر،
تهیه کپی فیلم برای اکران و دیگر مخارج جانبی نیز در این معادله احتساب
نشده و درصورت درنظر گرفتن این هزینه ها، فیلم ها گاه تا 15 درصد موفق به
بازگرداندن هزینه تولید خود شده اند.
نکته جالب آنکه چنانچه فروش
فیلم سینمایی «دربند» و «هیس دخترها فریاد نمی زنند» که به واسطه دغدغه
تولید کنندگان این آثار در مسیر درست اکران قرار گرفته و فروش خوبی داشته
اند را از فهرست فیلم های اشاره شده حذف کنیم، در نهایت به این مهم می رسیم
که هشت فیلم سینمایی تولید شده در بنیاد سینمایی فارابی در مجموع به فروش
496 میلیون تومان رسیده اند و در مجموع بیش از 19 میلیارد هزینه داشته اند و
به عبارتی فیلم های مذکور شده چهار صدم درصد از هزینه تولید خود را تامین
کرده اند!
** فیلم هایی که در فارابی خاک می خورند
فارغ
از فیلم های اکران شده، بیش از 22 اثر سینمایی در آرشیو بنیاد سینمایی
فارابی خاک می خورد و برخی از این فیلم ها همچون «استرداد» نیز با بودجه
تولید هفت میلیارد تومان در نوبت اکران قرار دارد.
در این آثار فیلم
هایی همچون «عقاب صحرا»، «چ»، «گام های شیدایی»، «بیداری» و «عملیات مهد
کودک» با بودجه های چند میلیاردی دیده می شود و بیش از 16 اثر دیگر که با
بودجه ای بیش از 15 میلیارد تومان تولید شده اند نیز همچنان در بلاتکلیفی
به سر می برند.
به این آثار باید تعدادی دیگر از فیلم های کودکی که
از سوی فارابی برای حضور در جشنواره و آرشیو شدن تولید شده را نیز باید
افزود و با این شرایط این پرسش مطرح می شود که بودجه فارابی چقدر بوده است؟
سیداحمد
میرعلایی در آخرین گفت وگوی خود یا یکی از سایت های خبری از ترک بنیاد
سینمایی فارابی بدون «مین گذاری» خبر داده است؛ درصورتیکه نتایج بدست آمده
از این برآورد حاکی از آن است که اکنون باید از بحث «مین گذاری» گذشت و در
اندیشه آبادانی سینمایی بود که از ترکاندن انفجار بمب خوشه ای بر فرازش به
ویرانه تبدیل شده است.
