پیام های گیج کننده روسیه به ایران/هدف از انتشار خبر سفر سرزده پوتین به ایران چه بود؟

به گزارش سرویس بین الملل سایت خبری تیک Tik.ir، داستان‌هایی نیز در این باره منتشر شد که روسیه در حال تجدیدنظر در مورد تحریم یک‌جانبه خود بر فروش سیستم‌های دفاع هوایی S-300 پیشرفته به تهران است، یا حداقل می‌خواهد آن‌ها را با نوعی دیگر، یعنی Antei-2500 جایگزین نماید، تا ایران را وادار کند که اقدامات قانونی خود در دیوان بین‌المللی داوری در ژنو که مسکو را متهم به نقض قرارداد در مورد S-300ها کرده است، رها کند.بنابراین، آیا در درز چنین اخباری به خارج، نوعی دیوانگی به چشم می‌خورد؟ به نظر می‌رسد که این شایعات نوعی وسیله برای سنجش افکار عمومی بوده باشد و یادآور این باشد که تحریم‌های بین‌المللی بی‌سابقه‌ای که در طول چند سال گذشته خساراتی به اقتصاد ایران وارد ساخته است، شکننده و ضعیف بوده و ممکن است روسیه آمادگی چرخاندن شرایط به نفع ایران را داشته باشد.

حال که سیاست‌گذاران امریکایی بسیار نگران هستند که ایران به تسلط یافتن بر فناوری‌های لازم برای ساخت سلاح اتمی نزدیک شده باشد، تصمیم مسکو مبنی بر جدا شدن از فرآیند تحریم‌های بین‌المللی تحت رهبری امریکا، برای دولت «اوباما» یک شکست بزرگ محسوب خواهد شد؛ و مجهز ساختن تهران با سیستم‌های تسلیحاتی پیچیده، حمله هوایی ایالات متحده یا اسرائیل علیه تأسیسات هسته‌ای ایران را بسیار دشوارتر خواهد کرد. شاید هدف از این شایعات این باشد که نشان دهند سیاست خارجی امریکا تا حد زیادی بر ارزشمندی روابط امریکا-روسیه وابسته است، و هزینه‌های از هم گسیختگی این رابطه چه چیزهایی خواهد بود.

به گزارش سرویس بین الملل سایت خبری تیک Tik.ir،مسلم است که «پوتین» هیچ دیدار سرزده‌ای از تهران یا حتی هیچ یک از شهرهای بندری دریای خزر به عمل نیاورد، و روزوبورون‌اکسپرت (شرکتی روسی که مدیریت صادرات سلاح را بر عهده دارد) انکار کرده که هیچ‌گونه برنامه‌ای برای فعال‌سازی مجدد قرارداد S-300 داشته باشد. با این حال، قرار است «پوتین» ماه آینده در حاشیه اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در بیشکک، قرقیزستان، با «روحانی» دیدار نماید. پرسش جالبی که مطرح می‌گردد این است که آیا «روحانی» در تلاش برای خارج ساختن ایران از شرایط کنونی، به آسیای میانه سفر خواهد کرد، و این که برای تغییر دادن تحولات کنونی، چه کاری انجام خواهد داد؟

«روحانی» که در اوایل ماه اوت دفتر ریاست جمهوری را تحویل گرفته است، اعلام کرده که قصد دارد در مذاکراتی «جدی و اساسی» با جامعه بین‌الملل در مورد برنامه هسته‌ای ایران شرکت کند. «سرگئی لاوروف»، وزیر امور خارجه روسیه، در مورد شروع مجدد مذاکرات اعلام کرد، «ما قطعاً با آن چه که او گفته است موافق هستیم» و از آن هنگام روسیه خواستار آن شده که مذاکرات گروه 5+1 در اواسط ماه سپتامبر از سر گرفته شود.

اگر ایران در طول چند هفته آینده تصمیم بگیرد این گونه اظهارات را با مجموعه‌ای از اقدامات ملموس همراه سازد، چه رخ خواهد داد؟ انجام این کار احتمالاً سخنان «روحانی» در مورد این که ایران صرفاً در پی تحقق بخشیدن به حقوق خود تحت پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای برای پیشبرد یک برنامه اتمی «صلح‌آمیز» است و همچنین درخواست وی برای لغو تحریم‌های بین‌المللی را تقویت خواهد کرد. اگر لغو تحریم‌ها پذیرفته شود، جایگاه او در داخل کشور تحکیم خواهد شد چرا که رویکرد آشتی‌جویانه‌تر او در مقابل منتقدان تندرو که هیچ ارزشی برای دیپلماسی قائل نیستند، اعتبار خواهد یافت.

آیا روسیه، به نوبه خود، آماده تعامل دیپلماتیک با «روحانی» هست؟ این امر مسلماً روند اجلاس آینده G-20 در سن‌پترزبورگ که اکنون بر ملاقات دوجانبه لغو شده «پوتین» با پرزیدنت «باراک اوباما» متمرکز است را تغییر خواهد داد و توجهات را از سیاست‌های داخلی روسیه منحرف خواهد ساخت. در عوض، «پوتین» می‌تواند این روزنه را برای رهبران جهان به عنوان فرصتی برای یک موفقیت دیپلماتیک تعیین‌کننده ارائه سازد.

به گزارش سرویس بین الملل سایت خبری تیک Tik.ir،«پوتین» پس از ترک سن‌پترزبورگ، همراه با «شی جین‌پینگ»، رئیس جمهور چین، به اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای سفر خواهد کرد که این فرصتی را برای آنان مهیا خواهد ساخت تا با «روحانی» دیدار نمایند. اگر آن‌ها تمایلی به این کار داشته باشند، سازمان همکاری شانگهای می‌تواند عرصه‌ای برای روسیه و چین فراهم سازد تا از خواسته ایرانیان برای مذاکره و همچنین پشتیبانی از نظریه لغو تحریم‌ها علیه تهران، حمایت کنند.

ممکن است پکن و مسکو علاقه داشته باشند که ایالات متحده را به ویژه در شورای امنیت سازمان ملل متحد تحت فشار قرار دهند، چرا که واقعیت ناگفته اما پشت پرده این است که امریکا ترجیح می‌دهد ایران کاملاً خلع سلاح هسته‌ای شود، نه این که فقط با قوانین و محدودیت‌های گوناگون سازگار گردد. تا بدین جا، دیپلماسی ناهنجار ایران به ایالات متحده اجازه داده تا ائتلافی بین‌المللی برای تحت فشار گذاشتن تهران ایجاد نماید. اما «روحانی»، به همراهی وزیر امور خارجه جدید خود «محمد جواد ظریف»، که سفیر سابق ایران در سازمان ملل متحد بوده است، ممکن است بتوانند ثابت کنند که مهارت و زیرکی بیشتری نسبت به پیشینیان خود دارند.

این سناریو تا چه حد محتمل است؟ ایران در گذشته هنگامی که پای برنامه هسته‌ای در میان بوده است نشان داده که توانایی قابل توجهی در به دردسر انداختن خود دارد.

با این حال این مسئله‌ای است که دولت «اوباما» باید خودش را در برابر آن آماده سازد. حال که ممکن است «روحانی» توانایی به دست آوردن پشتیبانی و حمایت را نه تنها از جانب روسیه و چین، بلکه همچنین از طرف شرکای تجاری اروپایی و آسیایی ایران که به دستور واشنگتن روابط کاری خود با تهران را قطع کرده‌اند داشته باشد، «اوباما» با کنگره‌ای روبروست که به هیچ وجه آمادگی رها کردن دیپلماسی خود را ندارد. در پایان جولای، مجلس نمایندگان با اکثریت آراء، قانونی را تصویب کرد که به طور مشترک توسط «اد رویس» و «الیوت اِنگِل» حمایت می‌شد و به دنبال کاهش بیشتر صادرات نفتی ایران از طریق وارد ساختن فشار بیشتر بر مشتریان ایران برای متوقف ساختن خریدهای خود از این کشور، و همچنین وارد ساختن فشار بیشتر بر نهادهایی که به مبادلات خارجی ایران کمک مالی می‌کنند، بود. اگر ایران بخواهد نشانه‌هایی از تمایل خود برای مذاکرات جدی ابراز نماید، ممکن است در زمانی این کار را انجام دهد که ایالات متحده گوش‌های خود را روی چنین درخواست‌هایی بسته است.

به گزارش سرویس بین الملل سایت خبری تیک Tik.ir،این امر ممکن است روزنه‌ای برای روسیه ایجاد نماید که از آن طریق در مورد مساله هسته‌ای ایران ادعای اخلاقیات کرده و همزمان کاخ سفید را برای عدم کنترل بر فرآیندهای سیاسی امریکا شرمسار کند. این امر، همراه با واکنش بی‌اشتیاق و سست واشنگتن به بحران مصر، ممکن است پیامدهایی برای اختلاف عقیده دو طرف در مورد چگونگی رسیدگی به جنگ سوریه داشته باشد. اگر مسکو بخواهد دولت «اوباما» را وادار به تجدید نظر در مورد ارزش روابط دوجانبه نماید، ایران مطمئناً ابزار مناسبی برای این کار خواهد بود.