arrow-right-square Created with Sketch Beta.
کد خبر: ۱۲۰۱۲۵
تاریخ انتشار: ۰۵ : ۰۲ - ۱۸ تير ۱۳۹۲

لیبرال و ساختارشکن نبود

محمدصادق خرازی . عضو هیات امنای بنیاد ایران‌شناسی
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
سنت پاسداشت مفاخر علمی در روزگار ما، قابل ستایش است. شناخت بهتر مشاهیر و معارف ملی و علمی وظیفه جدی همه کسانی است که در نظام اسلامی تلاش می‌کنند تا با جهان علم و معرفت آشنا شوند و در مسیر تحولات علمی و تکنولوژی قدم بزنند. در جای‌جای ایران فرهنگی، چه گوهرهایی زاده‌ شده‌اند و سرشت ملت ایران و ملت‌ها را رقم زدند. امروز پاسداشت شخصیتی مهربان و بافضیلت است که آفاق اندیشه و حکمت و دانش او ورای جدول‌بندی سیاسی و جغرافیایی است.

حکیم و متفکر و فیلسوف نامدار، داوری، مردی است که نسبت به دین و فرهنگ، استقلال و آزادی و آثار فکری و کلامی توانسته از گوهر دین و دیانت در دوره جمهوری اسلامی ایران مشتاقانه حمایت کند. کارنامه علمی، قلمی و گام‌های بلند داوری در پی یک جوش‌وخروش و مسوولیت‌پذیری بی‌همتاست. فیلسوف، کسی است که طراح یک مکتب فلسفی مستقل یا حداقل صاحب یک نظریه فلسفی مستقل باشد. فیلسوف کسی است که به یک یا چند مکتب یا نظریه فلسفی به نحوی مسلط باشد که یا بتواند از آن مکتب یا نظریه فلسفی به صورت قابل‌قبولی دفاع کند یا بتواند آن را به بهترین نحو ممکن به دیگران بفهماند، مثل شهید مرتضی مطهری، مرحوم حکیم متاله آقاجلال آشتیانی، علامه نامدار آیت‌الله سیدمحمدحسین طباطبایی، حکیم خبیر و مفسر کبیر جوادی‌آملی، مرحوم علامه شعرانی تا بزرگان مکاتب فلسفی تهران مانند میرزای جلوه و همچنین آقا علی مدرس زنوزی و حاجی سبزواری در اصفهان، در مسیر تاریخ حکمت و خرد و اندیشه گام برداشتند.

 اکنون حاملان فلسفه و تاریخ علم و حکمای خردمند و فیلسوفان و متفکرانی چون داوری اردکانی و غلام‌حسین دینانی و اعوانی در راه تحقق حکمت متعالی اسلام و تشیع، مردانه میدان‌داری کرده و می‌کنند.  این حکیمان در سیر حکمت و اندیشه و خرد، با شناخت دقیق از مکاتب فلسفی شرق و غرب عالم و با نگرش عمیق به سیر تحول حکمت و اندیشه در اروپای قرون پیش و پس از رنسانس و با تحولات قرون نوزدهم و بیستم آمریکا آشنا شدند ولی مرعوب نگشتند.

 تا آنجا که لازم بود، با نهضت ترجمه آمیخته و آموخته شدند ولی هیچ‌گاه اصالت اندیشه و حکمت بومی را رها نکردند. داوری در زمره روشنفکران دیندار است. از مکتب و مدرس‌های فکری است که هم از تجربه بشری بهره را با رسالت نبوی و وصایت علوی درآمیخته است و هیچ‌گاه گوهر دین را در مدرنیته قربانی نمی‌کند و معتقد است که وحی در دوران مدرن، همچنان نکات عمیقی و فراوانی برای گفتن و آموختن دارد و اگرچه استعداد آن را داشته و دارد که در دو عرصه سیاست و دیانت، دگرگونی‌های عظیم بیافریند، ولی سعی در استغنا و استقلال فکری، از ویژگی‌های فیلسوف کویر ماست. داوری متعلق به هویت جمعی دینداران است که دینداریشان، هویتی خاص دارد.

در آثار و ماثر داوری درد وحرمان ایمان و یقین موج می‌زند، نه در آن می‌توان توفان نوح دید یا طغیان روح، ایشان آرام و متین، غمگسار مهجوری دین‌باوران است. دکتر داوری به معنویتی آزاد از دین نه باور دارد و نه التزام. او دانش‌آموخته دین و اخلاق در مکتب بزرگان حکیم و متادب به آداب چون مرحوم آیت‌الله خاتمی است و از آموزگاران تجارب اشراقی و از طایران گلشن قدس یعنی پیامبران، امامان و حکیمان صالح آموخته است که مجرب‌ترین شهسواران عرصه سلوک و فاتحان آفاق تجردند.

روشنفکران دیندار، دیندارند نه کاسبان و سوداگران متاع دین. تلاش خود برای شناخت معرفت را در مدرسه وحی نه از سر مصلحت که از روی ارادت و رسیدن به دروازه حقیقت جست‌وجو می‌کنند. باید دست متفکران و فیلسوفان معاصر را با افتخار و وضو بوسید که شجاعانه قدرت ذهن و چابکی قلم را در دلدادگی و دلبستگی به انبیای حنیف و امامان و معصومان و رهروی از حکیمان و همنشینی با عارفان به کار بستند و در روزگار غربت دین، منادی دین‌مداری مردم و نسبت بین دین و جامعه شدند.

مهم‌ترین خدمتی که امروز از فیلسوف آزاده و متفکر مسلمان انتظار می‌رود، تلاش عالمان دین و اندیشه برای رسیدن به اخلاق است، نه به سیاست. از دین انتظار اخلاقی باید داشت و آن را به وسیله نقد اخلاقی، اصلاح کرد. رفتار دولت مردان هم از نقد اخلاقی نباید مصون بماند که امروز، جامعه و مردم سخت نیازمند نقد آن هستند. پایان سخن آنکه فیلسوف شهیر کویر از بستر یکی از اردوگاه‌های علم و فرهنگ و دانش این سرزمین رشد کرد. اردکان از منظر تاریخ، کانون پرورش عالمان و فقیهان و فیسوفان برجسته بوده که هرکدام در عصر و دوره خود از اقطاب روزگار شناخته و نامیده شده‌اند.

تاریخ بلند این شهر شهیر، مردمانی را به حوزه‌های علمی و فکری تقدیم کرده است که در تاریخ علم کلام و فلسفه، نام‌آور ایران بوده‌اند اما امروزه متاسفانه مفاخر اردکان در پس پرده گمنامی و غربت به سر می‌برند و اطلاع و آگاهی ما محدود به چندتایشان بیشتر نیست. از این رو لازم است که برای معرفی و شناساندن هرچه‌بهتر و بیشتر این بزرگان و فرزانگان، قدم‌ها و گام‌های عملی برداشته شود.

نظرات بینندگان