آقاي روحاني! خطر اپورتونيسم را جدي بگيريد

بابک دربیکی در خرداد نیوز نوشت: رقابت انتخابات رياست جمهوري يازدهم با هر كم و كيفي، بالاخره برنده اش را در فرايندي غيرقابل پيش بيني  شناخت و حسن روحاني را كه در ميان فعالان سياسي به عنوان چهره اي معتدل و ميانه رو مشهور است،‌ حدود يك ماه ديگر بر مسند قدرت خواهد نشاند.
 
   خوش نامي و رابطه خوب روحاني با بسياري از فعالان سياسي و نيز تاكيد وي فراجناحي بودن دولتش و استفاده از شايستگان، سيلي از افراد را براي تبريك به وي روانه ي ضلع جنوبي پارك نياوران كرد؛ از افراد و گروه هاي شناخته شده يا مديران ارشد نظام با مواضع روشن و مشخص سياسي، تا افرادي كه به طور عادي مواضع سياسي روشني ندارند و مواضعشان را با شرايط دولت همسو كرده و به مانند آونگي از سويي به سوي ديگر در حركتند.

 در طيف اخير، كساني هم كه فرصت نيافتند سري به مركز تحقيقات استرات‍ژيك بزنند، سعي كردند ارادت خود را از طرق مختلف به رئيس دولت آتي، ابراز كرده، از هم اكنون، سهمي براي خود در نظر گيرند. جالب است كه حتي يك نهاد آموزشي كه براي حمايت از نامزدي خاص، به بسيج همه ي امكانات خود دست زده بود، فرداي انتخابات آنچنان تمجيدي در رسانه ي خود از رئيس دولت منتخب راه انداخته بود كه گويي سكاندار اصلي به مسند نشاندن وي بوده است.
 
 حمايت از دولت منتخب پس از پايان انتخابات و رقابت ها و كمك به آن، امري پسنديده بلكه ضروري است اما صحبت اينجا در خصوص اپورتونيسم (فرصت طلبي در مفهومي منفي يا همان ابن الوقتي) ريشه داري است كه سال هاست در اين كشور، باعث ناكارآمدي نظام هاي اداري و مديريتي كشور مي شود؛ اپورتونيسمي كه موريانه وار، پايه هاي اقتدار نخبگان سياسي را از درون خورده، آسيب پذيرشان ساخته و با وزش بادهاي مخالف و احساس كوچكترين خطري، آن ها را تنها مي گذارند تا در برابر كوچكترين حركتي، فرو ريخته و از هم بپاشند.

اين موضوع آنقدر جدي است كه گاه با مصاديقي بتوان بر اين گفته صحه گذاشت كه سرنوشت بسياري از دولت ها «نه به دست دشمنان خارجي و يا رقباي رو در رو، بلكه به دست اپورتونيسم رقم مي خورد.»
 
اپورتونيست هايي كه ما از آن ها ياد مي كنيم براي بسياري از فعالان سياسي، چهره اي شناخته شده دارند؛‌ آنان در صرف وقت، هزينه و پذيرش خطر فعاليت، تلاشي نمي كنند بلكه در گوشه اي در كمين نتيجه اند.

كساني كه بر خلاف فعالان ديگر كه در نه تنها در قدرت كه در هر زماني چه با حضور فيزيكي و چه غيرفيزيكي، براي دست يابي به آرمان هايشان در تكاپو هستند، بعد از پايان بازي، وفاداري خود با برنده را آنچنان به رخ مي كشند كه گويي از ابتدا با تمام قوا، در خدمت برنده بازي بوده اند. حال هر چقدر بيشتر از اين خوان نعمت آنان براي آنان مهيا باشد، سنگ هاي بزرگ تري براي ابزار وفاداري به سينه خواهند كوفت.

اينان معمولا با رصد شرايط سياسي و با اتكا به روابط فاسد و نيز برخورداري از اخلاقي خاص (بخوانيد بي اخلاقي)، از برنده، سهمي را مي طلبند كه هيچ هزينه اي براي آن پرداخت نكرده اند. البته آنان كه به واسطه جايگاهشان معمولا نياز به اندك نمايشي از فعاليت دارند، گاه با تمام گزينه هاي احتمالي برنده شدن، از پيش، بدون صرف هيچ هزينه اي، در پشت پرده، زد و بندهاي سرشار از سود و بي خطري را نيز مي كنند.
   
چاپلوسان فرصت طلب كه معمولا فاقد هويت سياسي و اجتماعي روشني هستند، با بزرگ كردن افراطي وار از برنده، براي تامين منافع خود تلاش مي كنند. عليرغم اين بزرگ سازي عامدانه، اپورتونيست ها هر جا كه خوان نعمتي باشداز آن استفاده مي كنند و هر جا هزينه اي بايد پرداخت كنند، غايب ماجرا بوده و هزينه رفتار آنان را بايد ديگران پرداخت كنند.
   
به نظر نگارنده، امروز هم براي روحاني، خطر اين اپورتونيسم، به مراتب بيشتر از روساي جمهور پيشين وي است؛ هاشمي، خاتمي و احمدي ن‍ژاد، خوب يا بد، درست يا نادرست، از حداقلي از نيروهاي سازمان يافته سياسي برخوردار بودند؛ با وجود اين، اپورتونيست ها فضاي كافي براي رشد داشتند و امروز كه روحاني از چنين سازماني برخوردار نيست، اپورتونيست ها فرصت بهتري براي عرض اندام دارند.

خطر اپورتونيسم كه محصول بي نظمي و تحولات سريع و غيرقابل پيش بيني است، براي روحاني زماني بيشتر اهميت مي يابد كه به ياد بياوريم: «اپورتونيست ها به دليل فقدان توانمندي براي انسجام بخشي و سازمان دهي، به كارآيي، نظم و انسجام روي خوشي نشان نداده، حيات سياسي و اجتماعي خود را در بحران ها مي جويند.»