پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : این روزها طرح «تجدید نظر در روابط با امارات متحده عربی» در دستور مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است. پنجره به منظور روشن شدن هر چه بیشتر این طرح، گفتوگویی با دکترحشمتالله فلاحتپیشه، یکی از اعضاء کمیسیون امنیت ملی و رییس کمیته روابط خارجی مجلس شورای اسلامی، انجام داد، که توجه شما را به آن جلب میکنیم.
علت مطرح شدن طرح تجدید نظر در روابط با امارات متحده عربی چیست؟
سلسله سئوالات و تذکراتی تاکنون در این خصوص مطرح شده است که نوع روابط اقتصادی و روابط توریستی و سایر روابطی که با امارات متحده عربی داریم، با نوع روابط سیاسی که آنها تعریف کردهاند، همخوان نیست. معمولا سعی آنها این است که شرایط منفی را دنبال کنند. هدف آنها در واقع این است که به گونهای عمل کنند که همواره یک سری مسائل تفرقهانگیز را در رابطه با ایران، بهویژه در سازمانهای بینالمللی مطرح کنند.
این در حالی است که اماراتیها، بیشترین سود را از روابط اقتصادی و توریستی با ایران میبرند و این مواضع با یکدیگر همخوان نیست. ما معتقدیم باید یک تجدید نظر در این خصوص صورت گیرد. به میزانی که اماراتیها در زمینه روابط سیاسی، یک منطق مبنی بر حسن همجواری را پیاده کنند، به همان میزان ما میتوانیم سایر روابط را با آنها تعریف کنیم. اگر قرار بر این باشد که سود و صرفه اقتصادی این روابط تنها به نفع امارات باشد، ولی در مقابل همچنان به فضاسازی منفی علیه ایران مبادرت کنند، این خلاف شأن و شئونات دیپلماتیک و سیاسی جمهوری اسلامی ایران است. به همین دلیل این طرح مطرح شده است تا در این رابطه تجدید نظر شود. در اولین جلسه بعد از تعطیلی مجلس(مگر آنکه موضوع اضطراری دیگری مطرح شود) تلاش این است که به اتفاق مسئولین، جلسهای برگزار شود تا به یک راهکار منطقی در قبال این طرح برسیم.
آیا کشور یا کشورهای دیگری، بهجای امارات برای انجام تعاملات جاری در نظر است؟
موضوع روابط دبی و امارات، در زمینه روابط تجارت خارجی ایران؛ بهگونه سرطانی رشد کرده است. بهگونهای که ما معتقدیم که این رشد به حدی سرطانی شده که مانع استفاده ما از دیگر ظرفیتهای حوزه جنوبی خلیج فارس میشود.
ما معتقدیم وقتی کشورهای دیگری در منطقه خلیج فارس مانند قطر، بحرین و عمان هستند که روابط سیاسیشان با ایران تنشهای مصنوعی مد نظر اماراتیها را ندارد؛ پس میتوان در رابطه با این کشورها با یک منطق اقتصادی روابط را گسترش داد. البته ما در این طرح یک منطق کارشناسی را دنبال میکنیم. معتقدیم که این امر بیتأثیر در رفتار اماراتیها نخواهد بود.
مثلا در نشست بین المجالس کشورهای اسلامی، شاهد بودیم که اماراتیها زمانی که موضع سخت ایران را دیدند، مجبور به عقب نشینی از مواضع تفرقهافکنانه خود شدند. در این مدت هم اماراتیها فرصت دارند. اگر در رفتارهای سیاسی آنها تغییرات لازم دیده شود به همان میزان تأثیرگذاری در طرح هم وجود دارد.
چیزی که ما باید به صورت پایدار مد نظر قرار دهیم این است که یک بیسروسامانی در روابط با امارات عربی متحده وجود دارد که متأسفانه باعث شده برگ برنده طرف آنها باشد، توازن اقتصادی هم به سود آنهاست. این امر تحت هر شرایطی در هر رابطهای قابل پذیرش نیست. کشورها برای اینکه بتوانند روابط خود را با کشورهای دیگر تنظیم کنند، جمیع شرایط را مد نظر قرار میدهند. یکی از این شرایط موضوع اقتصادی است.
طی 10 سال گذشته گسترش بیش از حد روابط با امارت را شاهد بودهایم که فاقد منطق اقتصادی و سیاسی بوده است. در عمل هم مواضع اماراتیها در قبال ایران، روز به روز گستاخانهتر میشود. در دنیای امروز از اقتصاد به عنوان یک اهرم مربوط به سیاست خارجی و سیاستگذاری استفاده میشود. ما از این اهرم استفاده نکردیم، بلکه عکس آن را شاهد بودیم؛ یعنی این اماراتیها بودند که از آن استفاده کردند.
آیا فقط فاکتور عدم همخوانی روابط اقتصادی، سبب مطرح شدن طرح تجدید نظر در روابط با امارات شده است؟
فضایی که در امارات شکل گرفته، بیشک بیشباهت به فضای سیاسی دهه 1360 در عراق (بعد از انقلاب اسلامی ایران) نیست. در این فضا یک دید منفی نسبت به ایرانیان هست. اتباع ایرانی را مورد آزار و اذیت قرار میدهند. در فرودگاههای امارات، نگاهشان به ایرانیان بهعنوان یک توریست درجه دوم هست. درحالی که این ایرانیان هستند که به امارات رونق دادهاند.
همه اینها خلاف شأنیتی است که یک ایرانی باید در عرصه تعاملات بینالمللی داشته باشد. ضمن اینکه لانه عنکبوت مؤلفههای فسادانگیزی که علیه کشور ما وجود دارد، در امارات عربی متحده است. یعنی اماراتیها در شکلگیری برخی از کانونهای فساد اجتماعی در ایران، بینقش نیستند و این هم فارغ از اغراض سیاسی نیست.
این موضوع را باید فراتر از یک عیش و نوش توریستی دید. باید آن را بهعنوان یک جنگ فرهنگی و تحقیر ایرانیان نگریست. این مسئله حتی به لحاظ ملی و با توجه به فاکتورها و شاخصهای ملی هم قابل تحمل نیست. از اینرو کمیته روابط خارجی مجلس شورای اسلامی به دنبال یک کار کارشناسی است.
ما موضوع را احساسی پیش نمیبریم. در گام اول بخشی از نتایج را که فقط با طرح موضوع به دنبال آن بودیم، گرفتهایم. در گام بعدی سعی میکنیم این کار را بهصورت کارشناسی پیش ببریم. برخی از اعضای دولت را از وزارتخانههای مختلف دعوت کردیم؛ هم صرفه اقتصادی و هم فاکتورهای سیاسی را در این ماجرا مورد توجه قرار خواهیم داد. هدف ما این نیست که یک تکلیف مالایطاق برای دولت ایجاد کنیم، بلکه هدف این است که گامی در راستای منافع ملی کشور برداریم که در آن نوعی همنوایی و همفکری بین دولت و مجلس وجود داشته باشد.
