بیماران روانی در ایران که نیازمند خدمات روانپزشکی هستند، با بحرانهای شدیدی از جنس کمبود دارو، کمبود تخت بیمارستانی و کمبود آمبولانس مجهز مواجهاند. این چالشها سبب شده، هزینه نگهداری از این بیماران نیز به شکل سرسامآوری افزایش یابد.
طیبه دهباشیزاده، مدیرعامل انجمن حمایت از بیماران اسکیزوفرنیا، درباره چالشهای اساسی بیماران اسکیزوفرنی به «انتخاب» گفت: فقدان اورژانس روانپزشکی یکی از چالشهای اساسی بیماران اسکیزوفرنی است. ما فقط چند بیمارستان در تهران داریم از جمله بیمارستان روزبه، امام حسین و ایران که دولتی هستند اما تختهایشان عمدتاً پر است. علت اصلی این است که تخت روانپزشکی به اندازه کافی در کشور وجود ندارد. به گمانم حدود 11 هزار تخت روانپزشکی در کل کشور در بیمارستان خصوصی و عمومی داریم. مشکلات دارویی در این نوع بیماران هم بیشتر است و در رابطه با بیماریهای اعصاب و روان اگر دارویی قطع شود، مشکل اساسی برای خانواده و جامعه به وجود میآید. تهیه مشکل این داروها باعث شدت گرفتن بیماری این افراد میشود و بهبودی نسبیشان هم از بین میرود.
وی در ادامه در رابطه با آمار بیماران اسکیزوفرنی بیان کرد: یک آمار جهانی داریم که 1 درصد کل انسانها در طول زندگیشان مبتلا به بیماری اسکیزوفرنی هستند. با توجه به آمار جمعیتی کشور ما، انتظار میرود که حداقل 800 هزار بیمار اسکیزوفرن وجود داشته باشند. اینکه چه تعداد از اینها آگاهی درمان پیدا کردهاند و چقدر در مناطق دور دست ما این بیماری شناخته شده یا خیر، مشخص نیست. این بیمارها بعضا به صورت رها شده زندگی میکنند. برخی نیز به خاطر وضعیت اجتماعی بیماری نمیخواهند این بیماری درمان شود و بیماری پنهان میشود. ما آمار رسمی و دقیقی از تعداد بیماران در ایران نداریم و فقط سازمان بهزیستی، بیماران روانی شامل دوقطبی و افسردگیهای حاد و اسکیزوفرنی را صد هزار نفر آمارگیری کرده است.
مدیرعامل انجمن حمایت از بیماران اسکیزوفرنیا درباره هزینه نگهداری بیماران اسکیزوفرنی اظهار داشت: اگر بخواهیم بیمار را در مراکز نگهداری بستری کنیم، با توجه به اینکه این بیماران درامدی ندارند و اشتغالی برای آنها نیست؛ قانون اشتغال معلولین هم شامل آنها نمیشود. در این رابطه معلولین جسمی و حرکتی میتوانند از آن قانون استفاده کنند اما بیماران روانی، اگر تحت کنترل هم باشند شامل این گروه نمیشوند. بنابراین عمدتاً از بیکاری رنج میبرند. سایر افراد خانواده نیز به دلیل مراقبت از بیمار، نمیتوانند زمان زیادی را بیرون بگذارنند و وضعیت خانواده به مرور سخت میشود. در واقع مشکلات اقتصادی آنها قابل رؤیت است. ما رقم دقیقی را نمیتوانیم از درمان این بیمارها بدهیم اما حدود 3 برابر حقوق مصوب، هزینه ماهانه درمان در مراکز است. اگر در بیمارستان بستری شوند، بیمارستانهای دولتی با بیمه تا 56 روز از بستری را پرداخت میکند. در بیمارستانهای خصوصی رقم به بالای 50 میلیون در ماه میرسد.
دهباشیزاده درباره بحران آمبولانس و کمبود تخت برای بیماران روانی گفت: وقتی مریضهای ما بدحال میشوند، اورژانس کمک خاصی نمیکند. اول باید 110 بیاید، بعد اورژانس بیاید و اگر اورژانس پذیرش دهد به آنجا منتقل کنند. تهران هم تخت خالی هیچوقت ندارد. برای اینکه این مریض را منتقل کنند، از آمبولانس خصوصی استفاده میکنند و حتی برای یک خیابان جا به جا کردن، باید ارقام چند میلیونی بدهند.