سرویس تاریخ «انتخاب»: روز شنبه ۲۸ بهمن ۱۳۵۷، تنها شش روز پس از پیروزی انقلاب حزب جمهوری اسلامی اعلام موجودیت کرد. صادق طباطبایی در جلد سوم خاطرات خود (عروج؛ ۱۳۹۲؛ ۲۵۷-۲۵۹) در این باره چنین نوشته است:
در روز ۲۸ بهمن ۱۳۵۷، کمتر از یک هفته از پیروزی انقلاب، بیانیه اعلام موجودیت حزب جمهوری اسلامی با شرح اهداف و رسالت آن منتشر شد. امضاکنندگان بیانیه اولیه آیت‌الله موسوی اردبیلی، دکتر بهشتی، آیت‌الله خامنه‌ای، حجت‌الاسلام والمسلمین هاشمی رفسنجانی و دکتر محمدجواد باهنر بودند. از همان ابتدا کادر گسترده حزب در سراسر کشور تشکیل شد و روحانیون کثیری از اکثر شهر‌های بزرگ و کوچک کشور بدان پیوستند.
در همان زمان می‌شنیدم که امام در ابتدا با تشکیل حزب مخالف بودند، ولی رهبران حزب ایشان را قانع کرده بودند. [...] علت مخالفت امام با تشکیل حزب جمهوری اسلامی به نظر من بیشتر به حضور شخصیت‌های بنیان‌گذار مربوط می‌شود تا تشکیل یک حزب اسلامی. امام عقیده داشتند چهره‌هایی که نام‌شان در بیانیه تشکیل حزب آمده، به عموم مردم تعلق دارند. اگر آن‌ها به یک حزب محصور شوند، طبعا در رقابت‌های سیاسی از حوزه تاثیر خود می‌کاهند. علی‌رغم آن با اصرار و استدلال آقایان بهشتی و رفسنجانی، ظاهرا امام دیگر مخالفتی نکرده بودند. در آن زمان هنوز این چهره‌های روحانی نه ادعای شرکت در امور اجرایی حکومت را داشتند، نه طالب آن بودند و نه آمادگی لازم را داشتند. مردم هم ظاهرا توقع چنین کاری را نداشتند. بعد‌ها معلوم شد که چنین تصوری از چنان حزبی، با واقعیت منطبق نبوده است.
با پیروزی قاطع حزب در اولین انتخابات مجلس شورای اسلامی و در دست گرفتن اکثریت پست‌های کابینه رجایی از یک طرف، و حضور دکتر بهشتی در راس قوه قضاییه، امام دیدند که سه ارگان حکومتی عملا در دست یک حزب است و بر اساس اصل تفکیک قوا، به مصلحت نیست ماجرای اختلافات این حزب با بنی‌صدر که مملکت را دچار بحران خطرناکی کرده بود و نیز نفوذ افراد فاقد صلاحیت در دیگر نقاط کشور حتی نگرانی بنیان‌گذاران حزب را فراهم ساخته بود.
همان زمان گفته می‌شد که نفوذ افراد روحانی‌نما، بر خلاف نظر رهبران اصلی حزب، بر تشکیلات دادگاه‌های انقلاب و بنیاد مستضعفان و غیره، نگرانی‌هایی را در امام ایجاد کرده و همین امور رفته رفته سبب شد که امام فرمان انحلال و یا تعطیل فعالیت‌های این حزب را صادر کردند.
