تسنیم: دانش‌آموزان ایرانی علاوه بر عملکرد ضعیف در دروس ریاضی و علوم، در سواد خواندن نیز بر اساس نتایج آزمون پرلز (PIRLS) وضعیت ضعیفی دارند و از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۲۱ این عملکرد رو به افت بوده است.
نتایج آزمون بین‌المللی تیمز ۲۰۲۳ منتشر شده است در آزمون بین‌المللی تیمز (TIMSS) که هر چهار سال یک‌بار برگزار می‌شود، عملکرد دانش‌آموزان پایه‌های چهارم و هشتم را در دروس ریاضی و علوم سنجیده می‌شود.
تیمز به عنوان یکی از معتبرترین مطالعات تطبیقی آموزشی، اطلاعات ارزشمندی درباره روند پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان بیش از ۶۰ کشور جهان ارائه می‌دهد.
عملکرد دانش آموزان ایرانی در آزمون تیمز ۲۰۲۳ رضایت بخش نبوده و ایران از میان ۶۴ کشور شرکت‌کننده ریاضی پایه چهارم، رتبه ۵۴ را کسب کرده است!
نمره دانش‌آموزان ایرانی در سال ۲۰۲۳ برابر با ۴۲۰ بوده است، در حالی که در سال ۲۰۱۹ این نمره ۴۴۳ بود. این افت نشان‌دهنده کاهش عملکرد است.
بهترین عملکرد ایران در ریاضی پایه چهارم مربوط به سال ۲۰۱۹ با نمره ۴۴۳ بوده، اما همچنان به میانگین جهانی ۵۰۰ نرسیده است.
بهترین عملکرد ایران در علوم پایه چهارم مربوط به سال ۲۰۱۱ با نمره ۴۵۳ بوده است، اما باز هم از میانگین جهانی ۵۰۰ پایین‌تر بوده است.
در آزمون تیمز در درس ریاضی و علوم مسائلی که رصد می‌شود در تصویر زیر قابل مشاهده است:
موضوعات مورد بررسی در تیمز
آزمون تیمز علاوه بر ارزیابی عملکرد دروس ریاضی و علوم، پرسشنامه‌های ضمیمه‌ای را شامل می‌شود که عوامل زیر را بررسی می‌کند:
۱. پیشینه خانوادگی:
زبان‌های مورد استفاده در خانه.
منابع خانگی برای یادگیری.
آموزش مقدماتی.
۲. پیشینه مدرسه:
ویژگی‌های مدرسه و جمعیت.
تأکید مدرسه بر موفقیت تحصیلی.
برداشت والدین از مدرسه.
احساس تعلق به مدرسه و محیط ایمن و منظم.
قلدری دانش‌آموزان.
در آزمون تیمز همچنین در ۴ پرسشنامه از معلمان، دانش‌آموزان، والدین و عوامل مدرسه سوالاتی را می‌پرسد.
پرسشنامه معلم: در اینجا متغییرهایی، چون شیوه تدریس، ویژگی‌های مختلف معلمان و نوع نگرش آنان به این حرفه بررسی می‌شود.
پرسشنامه دانش‌آموزان: در پرسشنامه مربوط به دانش آموز عوامل آموزشی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی موثر بر خواندن مورد سنجش قرار می‌گیرد.
پرسشنامه اولیا: در اینجا نگرش و امکانات موجود در خانه بررسی می‌شود.
پرسشنامه مدرسه: در پرسشنامه مربوط به مدرسه راجع به شیوه‌های مدیریتی، امکانات و کمبود‌های آموزشی و شرایط فیزیکی مدرسه تحقیق و پژوهش می‌شود.
آزمون پرلز و عملکرد ضعیف دانش‌آموزان ایرانی
آزمون پرلز (PIRLS) نیز به سنجش پیشرفت سواد خواندن دانش‌آموزان می‌پردازد. ایران از سال ۲۰۰۱ در این آزمون شرکت کرده است:
۲۰۲۱: نمره ۴۱۳ (میانگین جهانی ۵۰۰) و رتبه ۴۰ از میان ۶۶ کشور.
عملکرد ایران در آزمون پرلز در طول سال‌ها کاهش یافته و همچنان پایین‌تر از میانگین جهانی است. بر اساس آمار، از هر سه دانش‌آموز ایرانی، یک نفر به حداقل سطح یادگیری نمی‌رسد.
اهمیت نتایج تیمز و پرلز
این نتایج به دلیل انتخاب تصادفی دانش‌آموزان از تمامی مدارس کشور، معیار دقیقی برای ارزیابی عملکرد نظام آموزشی محسوب می‌شود. این در حالیست که موفقیت دانش‌آموزان المپیادی که عمدتاً از مدارس خاص و جزو نخبگان هستند، به عنوان عملکرد کل نظام آموزشی برجسته می‌شود.
براساس نتایج آزمون پرلز؛ کیفیت آموزش ایران جزو ضعیف‌ترین‌ها در جهان!
اقدامات معاونت آموزش ابتدایی
برای ارتقای سواد پایه دانش‌آموزان، معاونت آموزش ابتدایی اقداماتی انجام داده و برنامه‌هایی برای آینده طراحی کرده است:
شناسایی دانش‌آموزان نیازمند و ارائه برنامه‌های تقویتی در دروس فارسی، ریاضی و علوم.
توانمندسازی معلمان با تأکید بر روش‌های نوین تدریس، تفکر انتقادی و آموزش معکوس.
تجهیز هر کلاس به یک کتابخانه به‌روز و متناسب با نیاز‌های رشدی و علایق دانش‌آموزان.
این برنامه‌ها با هدف ارتقای کیفیت آموزش و بهبود نتایج دانش‌آموزان در آزمون‌های بین‌المللی طراحی شده‌اند.
طبق جدیدترین آمارها، اکنون نرخ باسوادی در مناطق شهری ۹۲ درصد و در مناطق روستایی ۸۳.۵ درصد است و درصد باسوادی در مردان بالاتر از زنان است.
