چینیها از سوی برخی ارگانها از جمله شهرداری تهران، موظف به ساخت مسکن در مقابل تهاتر نفت شدهاند؛ هرچند هنوز مشخص نیست چینیها در چه ابعادی و به چه شکل اقدام به ساخت مسکن خواهند کرد. گمانه زنیها درباره حضور چینیها اینگونه است که چینیها با زیرساختهای فعلی چندان اقدام خاصی در صنعت مسکن انجام نخواهند داد و ورود پول نفت به بازار مسکن نیز تنها تورم را به دنبال دارد.
بیتالله ستاریان، کارشناس مسکن، درباره حضور چینیها در صنعت ساختمان به «انتخاب» گفت: اول باید سؤال کرد که چرا نیروی خارجی به حوزه مسکن بیاید؟ مسکن مقولهای نیست که بگوییم چند ساختمان باشد. ما انتظارمان از حضور چینیها باید مشخص شود. آیا ما میخواهیم تکنولوژی وارد کنیم؟ تکنولوژی مسکن مجموعه از زیرساختهاییست که تمامی کشور را درگیر خود میکند. وقتی یک ساختمان ده طبقه در چین طی چند روز ساخته میشود به این معنا نیست که در ایران هم اینگونه عمل میکنند. تمامی کشور باید زیرساخت خود را وارد کند و مجموعه از ساخت و ساز و صنعت وارد میدان شود تا یک ساختمان خوب و سریع ساخته شود که امکانپذیر نیست. به چینیها نیز نمیتوانیم بگوییم زیرساخت را از چین بیاورد. اگر بحث توانایی دانش فنی باشد، ایرانیها به اندازه کافی دانش دارند. آیا چینیها میخواهند سرمایهگذاری کنند؟ اگر سرمایه خودشان مطرح است که بعد سود ببرند که اصلاً امکان ندارد. بخش خصوصی چین قوانین خاص خود را دارد و نمیتواند از یک اقتصاد چندین برابر بازتر از ما وارد شود. اگر بخش خصوصی ایران هم مثل چین بود، اقدامات خوبی انجام میشد. در نتیجه بخش خصوصی چین توان کار در اقتصاد بستهی ما را ندارد.
وی در ادامه درباره شکل همراهی با چینیها بیان کرد: بحث تهاتر نفت اگر مطرح باشد؛ الان در شهرداریها نیز این خبر مطرح است، خطرناکترین کاریست که میتوانند انجام دهد. این کار یعنی ورود پول نفت به بخش مسکن که باعث ایجاد یک تورم بسیار شدید در اقتصاد میشود. از آن طرف بخش مسکن را هم دچار تورم بیشتر میکند. این راه و این سناریو را تمام وزرا در روزهای آخر وزارتشان که دیدند هیچ دستاوردی ندارند انجام دادند. طرحهای این چنینی تکراری است و امکان اجرا هم ندارد. ترکیه ایها هم در این زمینه موفق نشدند. بخش خصوصی ما اگر نمیتواند یک میلیون مسکن بسازد یک دلیل دارد و آن دلیل باید حل شود. ما منابع در بخش مسکن کم نداریم، موضوع چرخش این مسکن است. ابزار مالی برای بخش خصوصی وجود ندارد.
او درباره عدم کارکرد چینیها در صنعت ساختمان افزود: چینیها هفت سال زمان لازم دارند تا زیرساختشان را وارد صنعت ساختمان ایران کنند و بعد شروع به کار کنند. از همین منابع و زیرساختها نمیتوانند استفاده لازم را ببرند. هر کدام از مسیرها با چینیها به موفقیت نمیرسد. چینیها نه پول میآورند نه زیرساخت؛ چون نمیتوانند در ایران کشور کار کنند. هیچ راهی برای به نتیجه رسیدن با چین وجود ندارد. گویا عدهای میخواهند عوام فریبی کنند.
ستاریان درباره ضعف بخش خصوصی در رابطه با ساخت مسکن گفت: بخش خصوصی ما که 95 درصد مسکن را در اختیار دارد اما توان تولید ندارد، به خاطر عدم توان مالی است. بخش خصوصی مقداری که درگیر رکود شود؛ به کل فلج میشود. بخش خصوصی ایران اگر قدرت تولید 10 واحد را دارد 8 واحد تولید میکند چون احتیاط میکند. بخش خصوصی غربی اگر 10 واحد توان دارد، اقدام به ساخت 100 واحد میکند.