تماشا کنید: از کره به قطر، زیر نظر آمریکا / گزارشی از ابهامات جنجالی توافق ایران و آمریکا برای آزاد سازی پول ها

سرویس بین الملل «انتخاب»: پنج شنبه ساعت هشت و نیم، خبر توافق ایران و امریکا اعلام شد؛ توافقی که در ازای آزادی ۵ زندانی ایرانی-امریکایی، ۶ میلیارد دلار از درآمد‌های نفتی بلوکه شده تهران در کره جنوبی آزاد می‌شود.

براساس گزارش ها، فعلا پنج زندانی آمریکایی از زندان اوین به هتلی در تهران منتقل شده و در بازداشت خانگی نگهداری می‌شوند؛ این افراد پس از انتقال پول‌های ایران به قطر، راهی آمریکا می‌شوند.

سیامک نمازی، مراد طاهباز و عماد شرقی سه نفر از این زندانیان هستند. به نام دو زندانی دیگر اشاره‌ای نشده است. 

نخستین اختلاف روایت از توافق، اما درمورد نحوه‌ی دسترسی ایران به پول هایش است. آمریکا می‌گوید نظارت کاملی بر هرگونه منابع مالی آزاد شده ایران و چگونگی استفاده از آن‌ها خواهد داشت. سخنگوی کاخ سفید گفته است که «در اصل، این منابع مالی فقط برای غذا، دارو و تجهیزات پزشکی قابل دسترسی است که کاربرد نظامی دوگانه ندارند» و «یک فرآیند دقیق و استاندارد با نظر وزارت خزانه‌داری ایالات متحده» بر استفاده از این منابع مالی اعمال خواهد شد.

به نوشته رسانه‌های آمریکایی، پول ایران به حسابی در بانک مرکزی قطر منتقل خواهد شد، حسابی که توسط دولت قطر کنترل و تنظیم می‌شود تا ایران بتواند تنها برای پرداخت به فروشندگان برای خرید اقلام بشردوستانه مانند دارو و غذا به این پول دسترسی داشته باشد.

بنابر روایت رسانه‌های غربی، تنها کاری که ایران می‌تواند انجام دهد این است که سفارشات غذا و دارو و تعداد محدودی تجهیزات پزشکی را به بانکی در دوحه ارسال کند و سپس بانک مذکور هزینه کالا‌ها را پرداخت می‌کند و شرکت‌های قطری آن‌ها را به ایران تحویل می‌دهند.

دولت ایران، اما تاکید می‌کند که به این پول‌ها دسترسی مستقیم خواهد داشت. وزارت خارجه طی بیانیه‌ای گفت که نحوه بهره‌برداری از منابع و دارایی‌های مالی رفع توقیف شده در اختیار ایران خواهد بود.

فارس خبرگزاری نزدیک به دولت می‌گوید طی هماهنگی‌های انجام شده، چند بانک ایران در بانک‌های قطری حساب باز کرده‌اند که این پول‌ها با تایید ایران در واحد‌های مختلف یورویی به حساب این چند بانک ایرانی واریز می‌شود.

این خبرگزاری، اما از قول منبعی مطلع گفت که این پول‌ها صرف واردات کالا‌های غیرتحریمی خواهد شد. فارس همچنین در خبر دیگری گزارش داده که این پول‌ها برای خرید کالا‌های اساسی و دارو استفاده خواهد شد.

در داخل اما، منتقدان می‌گویند این توافق حکم توافق نفت در برابر غذا را دارد که در زمان تحریم‌ها علیه صدام بر او نیز اعمال شد. 

آن‌ها همچنین یاداوری می‌کنند که در ماجرای توافق ظریف و کری، در ازای آزادی جیسون رضائیان، دولت اوباما با هواپیما پول نقد به ایران فرستاد. 

دولت و حامیانش البته در پاسخ ضمن حمله به دولت روحانی، رویکرد دیپلماتیک او را التماسی نامیده، توافق اخیر را عزتمندانه می‌خوانند.

در این میان، البته منتقدان امیدوارند که این توافق به رغم همه‌ی ملاحضاتی که نسبت به آن وجود دارد، فضا را برای کاهش تنش‌ها و از سرگیری مذاکرات احیای برجام فراهم کند.

مسئله‌ی مورد مناقشه دیگر، میزان پولی ست که به ایران تحویل داده می‌شود، یعنی هفت میلیارد دلاری که پس از خروج ترامپ از برجام، در کره بلوکه شد. برخی فعالین اقتصادی می‌گویند باتوجه به اینکه طلب تهران از کره، به وون بوده و نه دلار، اکنون به دلیل کاهش ارزش پول کره جنوبی، و لزوم تبدیل آن، این مبلغ به شش میلیارد دلار کاهش یافته؛ در واقع تعلل دوساله موجب ضرر یک میلیارد دلاری کشور شده است.

خبرگزاری تسنیم، نزدیک به دولت، هم گفته است در فرایند توافق قرار است «ابتدا پول‌های ایران در کره از واحد وون به یورو تبدیل شود».»