قطر سومین قرارداد بلند مدت برای صادرات گاز از محل توسعه فاز جدید میدان مشترک «گنبد شمالی» با ایران (پارس جنوبی) را با بنگلادش امضا کرد.
سعد الکعبی، مدیرکل شرکت «قطرانرژی» روز پنج‌شنبه ۱۱ خرداد در مراسم امضای این قرارداد ۱۵ ساله گفت، از سال ۲۰۲۶، سالانه ۱.۸ میلیون تن (تقریبا سالانه ۲.۵ میلیارد متر مکعب) گاز مایع تحویل شرکت «پتروبنگلا» خواهد شد.
این سومین قرارداد بلندمدت و بزرگ قطر برای صادرات گاز مایع (ال‌ان‌جی) از محل پروژه توسعه گنبد شمالی است.
قطر پارسال قرارداد ۲۷ ساله با شرکت چینی ساینوپک برای صادرات سالانه ۴ میلیون تن و قرارداد ۱۵ ساله برای صادرات ۲ میلیون تن ال‌ان‌جی به آلمان امضا کرده بود.
قطر هم‌اکنون سالانه ۷۷ میلیون تن صادرات ال‌ان‌جی از گاز تولیدی از این میدان مشترک با ایران دارد و با جلب سرمایه و تکنولوژی شرکت‌های غربی در نظر دارد تا سال ۲۰۲۷ با سرمایه‌گذاری ۲۹ میلیارد دلاری، صادرات ال‌ان‌جی را به ۱۲۶ میلیون تن برساند.
برای توسعه این میدان، قطر طی یک سال گذشته قراردادهای «سرمایه‌گذاری مشترک» با دو شرکت فرانسوی «توتال» و «تکنیپ»، همچنین شرکت آمریکایی «کونوکو فیلیپس» و شرکت هلندی-بریتانیایی «شل» بسته و چندین قرارداد پیمانکاری دیگر نیز با غول‌های انرژی جهان امضا کرده است.
قرارداد جدید صادرات گاز مایع قطر به بنگلادش در حالی است که این کشور سال ۲۰۱۷ نیز قرارداد ۲۰ ساله مشابهی با بنگلادش امضا کرده بود و سالانه ۳.۵ میلیون تن ال‌ان‌جی تحویل این کشور می‌دهد.
جهش قطر برای توسعه میدان مشترک با ایران در حالی است که بخش ایرانی این میدان، از سال جاری وارد نیمه دوم عمر خود شده و در صورت عدم توسعه پروژه‌های فشارافزایی، مانند نصب سکوهای ۲۰ هزار تنی (۱۵ برابر بزرگتر از سکوهای فعلی) و کمپرسورهای عظیم، هر سال ۱۰ میلیارد متر مکعب از تولید آن کاسته خواهد شد.
بدین ترتیب، تا سال ۲۰۲۷ و تکمیل توسعه بخش قطری میدان، تولید سالانه گاز ایران از این میدان مشترک، ۵۰ میلیارد متر مکعب افت خواهد داشت و تولید قطر بیش از ۶۵ میلیارد متر مکعب افزایش خواهد داشت.
قطر سال‌ها پیش پروژه فشارافزایی میدان را با کمک شرکت‌های غربی به اتمام رسانده و اکنون به دنبال افزایش تولید است.
این تکنولوژی تنها در انحصار چند شرکت انگشت‌شمار غربی، خصوصا شرکت توتال فرانسه است که اتفاقا در پروژه فشارافزایی بخش قطری میدان گازی پارس جنوبی سهم چشمگیری داشت و بعد از برجام نیز یک قرارداد ۵ میلیارد دلاری برای توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی با ایران امضا کرد که نیمی از این رقم مربوط به ساخت یک سکوی ۲۰ هزار تنی با دو کمپرسور عظیم بود.
بعد از خروج آمریکا از برجام، شرکت توتال فرانسه بلافاصله از این قرارداد خارج شد.
میدان پارس جنوبی، بزرگترین میدان گازی جهان، میان ایران و قطر مشترک است و این میدان سهمی بالای ۷۰ درصدی در کل تولید گاز ایران دارد. توسعه سریع بخش قطری این میدان در حالی است که تکمیل فازهای باقی‌مانده بخش ایرانی آن سال‌هاست با تاخیر مواجه شده است.
ایران ۱۰ سالی دیرتر از قطر آغاز به توسعه این میدان کرد و تاکنون کمتر از نصف قطر از پارس جنوبی برداشت گاز داشته است.
قطر همچنین با نصب تجهیزات پیشرفته برای جمع‌آوری و خالص‌سازی گاز بسیار گران قیمت هلیوم که همراه با گاز طبیعی از این میدان استخراج می‌شود، هم‌اکنون ۳۵ درصد بازار هلیوم جهان را در دست دارد، در حالی که ایران به خاطر عدم نصب این تجهیزات، گاز هلیوم استخراج شده از پارس جنوبی را آتش زده و به هدر می‌دهد.
۲۸ درصد ذخایر هلیوم جهان در میدان پارس جنوبی قرار دارد و قطر سالانه ۲.۶ میلیارد فوت مکعب از این گاز بسیار گران قیمت تولید و صادر می‌کند.
