تمدن آزتک یکی از بزرگ ترین و قدرتمندترین تمدن های قاره آمریکا بود. آن ها یک گروه قومی کوچک نبودند بلکه امپراتوری عظیمی مملوء از بناهای باشکوه برپا کرده بودند که توسط یک سیستم حکومتی پیچیده با ساختاری شبیه به بسیاری از کشورهای امروزی، به خوبی اداره می شد. آزتک ها بی تردید در برخی زمینه ها جلوتر از زمان خود بودند، حتی جلوتر از اروپایی های آن زمان.

با چند حقیقت خواندنی درباره ی قوم باستانی آزتک همراه باشید.

۱- اجازه ی جا به جایی طبقاتی را می دادند

جامعه ی آزتک به ۳ گروه اجتماعی بزرگ تقسیم می شد: Pipiltin ها که قدرتمندترین طبقه نبودند اما از بیشترین امتیاز برخوردار بودند؛ Macehualtin ها که مردم معمولی بودند؛ و Tlātlācohtin ها که فقیرترین قشر جامعه بودند، متشکل از مجرمین، اسرای جنگی یا مردمی که به دلیل بدهی، به شغل خدمتکاری مشغول بودند.

جالب آنکه، در حالی که در باقی جوامع، آدم ها ثروتمند و فقیر به دنیا می آمدند و در بسیاری از موارد، تا آخر عمر همانگونه باقی می ماندند، در تمدن آزتک برای همه امکان رفتن به یک طبقه ی اجتماعی بالاتر یا سقوط از طبقه اجتماعی خود وجود داشت. آن ها معتقد بودند برای همه چیز و همه کس یک جای مناسب در جهان وجود دارد و پیدا کردن جای مناسب خود را یک وظیفه ی اخلاقی می دانستند، بنابراین این امکان برای همه وجود داشت که به کمک شایستگی های خود بتوانند طبقه اجتماعی شان را تغییر دهند.

۲- طبقه اجتماعی ای که به آن تعلق داشتند را نشان می دادند

آزتک ها یک پروتکل سختگیرانه درباره ی پوشش، مدل موها و اکسسوری ها داشتند که به طور مستقیم با جایگاه یا نقش آن ها در جامعه مرتبط بودند. کشاورزان نوعی لنگ به نام Maxtlatl به تن می کردند. اشراف زادگان، روحانیون و جنگجویان رده بالا می توانستند Tilma هم بپوشند، یک پوشش مستطیل شکل که به اشکال مختلفی آن را به تن می کردند. تنها طبقات بالاتر جامعه کفش به پا می کردند.

زنان کشاورز یک پوشش مستطیلی شکل به نام Cueitl هم دور کمر خود می پیچیدند. سپس آن را با یک بند یا کمربند محکم می کردند تا برای خود دامن درست کنند. آن ها در خانه هایشان سینه های خود را نمی پوشاندند اما وقتی بیرون می رفتند نوعی پیراهن زنانه به نام Huipil به تن می کردند. اشراف زادگان تنها کسانی بودند که از امتیاز پوشیدن Quechquemitl برخوردار بودند، یک لباس پانچو مانند که به شکل مثلث، از جلو و عقب قرار گرفت.

۳- هم زنان و هم مردان مدل موهای مختلفی داشتند

هم مردان و هم زنان به موهای خود بسیار می رسیدند و با زیورآلات، روبان، یا سرآذین های کار شده آن را تزئین می کردند. مردان، در بیشتر موارد، موی چتری داشتند و قد موهایشان به شانه می رسید. جنگجویان موهای خود را دم اسبی می کردند یا بیشتر آن را می زدند و بقیه ی موهای خود را بالای سر دم اسبی می کردند یا می بافتند و به شیوه های مختلف تزئین می کردند.

زنان به طور کلی موهای بلند و باز داشتند اما در موقعیت های خاص، آن را می بافتند. با این حال، همسران جنگجویان به راحتی از بقیه قابل تشخیص بودند چون موهای کوتاه تری داشتند.

۴- روتین های زیبایی بسیار ویژه ای داشتند

آینه، به شکلی که امروز می شناسیم، خیلی بعدتر از دوران آزتک ها اختراع شد، اما آزتک ها خود وسیله ی مشابهی برای دیدن تصویر خود داشتند. این وسیله از یک سنگ سیاه براق به نام ابسیدین ساخته شده بود. مردان مناسک زیادی برای زیباتر کردن خود نداشتند اما بسته به جایگاه اجتماعی شان، با اکسسوری یا زیورآلات، تن خود را می آراستند.

زنان رنگ پوست یا موهای خود را تغییر می دادند یا آرایش می کردند. رایج ترین کار، پوشاندن پوست با خاک یا رس زرد برای روشن کردن پوست بود. آن ها از گیاهی به نام Xihuiquilitl هم برای تغییر رنگ موهای خود به آبی یا بنفش استفاده می کردند.

۵- رعایت بهداشت هم فردی و هم عمومی بسیار مهم بود

خیابان های شهر هر روز جارو می شد و آزتک ها سیستم های پیچیده ای برای دفن زباله داشتند. آن ها سعی می کردند تا حد ممکن محیط زیست خود، به ویژه آب را آلوده نکنند. آزتک ها هر روز حمام و از محصولات طبیعی همچون صابون و عطر استفاده می کردند.

آگاهی زیادی درباره ی اهمیت رعایت بهداشت فردی وجود داشت. آن ها به سلامت دهان و دندان خود هم اهمیت می دادند. آزتک ها از چیزی شبیه به آنچه که امروزه به عنوان آدامس می شناسیم برای تمیز کردن دندان ها و خوشبو کردن دهان خود استفاده می کردند.

۶- در ساخت آنچه امروزه به عنوان سونا می شناسیم پیشگام بودند

Temazcales در زبان آزتک ها نام ساختمان هایی بود که از آن ها برای حمام بخار به همراه سنگ های داغ استفاده می شد، چیزی شبیه به آنچه امروزه به عنوان سونا می شناسیم. این نوع حمام ها جزئی از روتین روزانه ی افراد برای حفظ بهداشت شخصی خود بودند.

این حمام ها کاربرد درمانی هم داشتند چون وقتی با داروهای گیاهی ترکیب می شدند، از آن ها برای درمان بیماری ها هم استفاده می شد. این حمام ها در عین حال، کاربرد مذهبی هم داشتند. آزتک ها بخار را همچون نفس الهی می دانستند که هم جسم و هم روح را تطهیر می کرد.

۷- سیستم های محاسباتی پیچیده ای داشتند

بدون داشتن یک سیستم محاسباتی که به آن ها در اندازه گیری دقیق هر قسمت از بناهایشان کمک کند، ساخت آن معبدها، خانه ها یا قصرها غیرممکن بود. علاوه بر این سیستم محاسباتی، آن ها کدهای محاسباتی مختلفی هم اختراع کرده بودند.

معروف ترین آن ها در زمینه ی زمان، تقویم ۳۶۵ روزه ی آزتک ها است که بسیار شبیه به تقویم میلادی است که امروزه در تمام دنیا مورد استفاده قرار می گیرد. اما آن ها یک سیستم محاسبه ی طول هم شبیه به سیستم متریک امروزی اختراع کردنه بودند، که وقتی به طور دقیق توسط ریاضی دان ها مورد بررسی قرار گرفت، معلوم شد بسیار دقیق است و تنها در برخی موارد، حاشیه خطای اندکی داشت.

۸- دانش بسیار پیشرفته ای در زمینه ی پزشکی داشتند

آزتک ها یکی از تمدن های متعلق به دوران ماقبل باز شدن پای کاشفان اسپانیایی به آمریکای میانه و آمریکای جنوبی هستند، تمدن هایی که بیش از هر چیز دیگری از جهت شیوه های درمانی، روش های مراقبت و دانش فراوان شان درباره ی گیاه شناسی و گیاهان دارویی شهره بودند. علاوه بر متوقف کردن عفونت و بخیه زدن زخم ها با مو، آن ها می توانستند شکستگی استخوان را هم با روش بی حرکت کردن بخش های شکسته ترمیم کنند یا با استفاده از بی حس کننده های طبیعی، دندان را تقریباً بدون درد بکشند.

توانایی آزتک ها در درمان بیماری و جراحت ها توجه کشورگشایان اسپانیایی را به خود جلب کرد، تا حدی که آن ها ترجیح می دادند توسط پزشکان بومی درمان شوند تا پزشکان اروپایی.

۹- ارزش این دو ماده غذایی از طلا بیشتر بود

علیرغم نبود هیچ پول رسمی ای، داد و ستد در جامعه ی آزتک امری حیاتی بود. سیستم پرداخت به صورت مبادله ی کالا به کالا بود. انجام داد و ستد تنها با ذرت و دانه های کاکائو امکان پذیر بود. ذرت پایه و اساس آشپزی آزتک ها را تشکیل می داد.

به دلیل کاربردها و خواص متعددش، دانه کاکائو را چیزی لوکس می دانستند. یک امتیاز دیگر دانه کاکائو، سادگی حمل و شمارش آن بود. برای مثال، یک عدد میوه را می شد با یک دانه کاکائو خریداری کرد و قیمت خرید یک خرگوش حدود ۱۰ دانه و قیمت یک پتو بین ۶۵ تا ۱۰۰ دانه بود.

۱۰- قابله هایی بودند که به همه ی زنان باردار فارغ از طبقه اجتماعی شان رسیدگی می کردند

Tlamatlquiticitl ها زنانی بودند که برای رسیدگی به زنان در زمان بارداری و زایمان آموزش می دیدند. آن ها مرتباً به زنان باردار سر می زدند تا از مرتب بودن اوضاع مطمئن شوند، و اگر اینطور نبود، درمان هایی را تجویز می کردند. قابله از ۵ روز پیش از زایمان در خانه ی زن باردار مستقر می شد.

او اتاق زایمان را آماده می کرد و تا ۴-۵ روز بعد از زایمان هم در خانه می ماند و بعد از مطمئن شدن مرتب بودن وضع و سلامت مادر و نوزاد، آنجا را ترک می کرد. آزتک ها زایمان را یک مبارزه می دانستند و از نظر آن ها، زنانی که از آن جان به در نمی بردند، مبارزان از پای درآمده ای بودند که به خاطر شجاعت شان مستحق احترام و تکریم بودند.

۱۱- اسم بچه را پدر و مادر انتخاب نمی کردند

در جامعه ی آزتک تولد هر بچه با جشن و شادی همراه بود. اما برای نامگذاری عضو جدید خانواده، پدر و مادر یا قابله ابتدا باید به روحانیون اطلاع می دادند که بچه دقیقاً چه زمانی به دنیا آمده بود. روحانیون با توجه به این اطلاعات به تقویم آزتک ها رجوع می کردند تا متوجه شدند بچه در کدام برج فلکی به دنیا آمده است و پیش گویی ها درباره ی آینده ی او چیست.

بر اساس تمامی این اطلاعات، روحانیون نامی که از نظر آن ها مناسب آن بچه بود را برایش انتخاب می کردند. نام بچه چند روز بعد در مراسمی که در خانه ی خانواده ی او برگزار می شد، به طور عمومی اعلام می شد، یعنی چیزی شبیه به مراسم غسل تعمید که امروزه انجام می شود.

۱۲- در زبان های امروزی کلمات زیادی از آزتک ها وجود دارد

Tomato (در انگلیسی به معنای گوجه فرنگی) و Avocado (در انگلیسی به معنی آووکادو) برخی از معروف ترین کلمات زبان آزتک ها هستند که هر روز مورد استفاده قرار می گیرند. در اسپانیایی امروزی هم کلمات زیادی از زبان آزتک ها وجود دارد، چرا که وقتی کشورگشایان اسپانیایی به سرزمین آزتک ها پا گذاشتند، محصولات جدید زیادی، به ویژه گیاهان و مواد غذایی دیگری را کشف کردند. آن ها که این محصولات را تا قبل از آن را ندیده بودند، نمی دانستند چه نامی روی آن ها بگذارند، به همین دلیل از همان نامی که مردم بومی روی این محصولات گذاشته بودند، استفاده کردند.

منبع: روزیاتو