رویا پاک سرشت/سرویس خواندنی های انتخاب: بالا بودن چربی خون، از مشکلات رایج در جوامع امروزی است. بسیاری از افراد با مشکلات ناشی از فشار خون بالا آشنایی دارند، اما بی توجهی به روش‌های پیشگیری و کنترل چربی خون و ناآگاهی از این موارد بسیار خطرناک خواهد بود، به همین دلیل با دکتر پوپک اسدی، فوق تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم گفتگو کردیم:
علل افزایش چربی خون یا اختلال لیپید چیست؟
بیماری‌های ارثی و عوامل محیطی از مهمترین دلایل افزایش چربی خون محسوب می‌شوند. عوامل محیطی شامل سبک زندگی نامناسب نظیر رژیم غذایی نامناسب و استفاده از چربی اشباع و یا ترانس است، که بیشتر در چربی‌های حیوانی مثل محصولات لبنی و استیک وجود دارد و منجر به بروز اختلال لیپید می‌شوند، این چربی‌ها باعث بروز آثار مضر مثل کاهش HDL و افزایش LDL می‌شوند که در غذا‌هایی مثل چیپس و بعضی از انواع کره‌های گیاهی وجود دارند.
از سایر علل محیطی چربی خون می‌توان به بعضی از بیماری‌ها مثل دیابت، تیروئید، سندروم متابولیک، سندروم کوشینگ، بیماری‌های کلیوی و اختلال تخمدان پلی کیستیک اشاره کرد. عوامل دیگری مانند کم تحرکی و ورزش نکردن و مصرف سیگار و مصرف بعضی از دارو‌ها نیز موثر است.
چه زمانی می‌توانیم بگوییم فردی دچار مشکل اختلال لیپید شده است؟
چربی‌های اصلی خون یا لیپید‌ها شامل تری گلیسرید و کلسترول هستند. دو شکل اصلی کلسترول در بدن شامل HDL (لیپو پروتئین پرچگال) و LDL (لیپوپروتئین کم چگال) است و در شرایطی که تعادل میزان بهنجار آن‌ها در بدن از دست برود، شاهد افزایش ایجاد بیماری ها، به ویژه بیماری‌های قلبی عروقی در بدن خواهیم بود. در واقع LDL کلسترول بالا و یا HDL کلسترول پایین، مضر هستند و منجر به تصلب شرایین و انسداد عروق و افزایش احتمال سکته قلبی و مغزی می‌شوند.HDL کلسترول به عنوان کلسترول مفید شناخته می‌شود، زیرا روی قلب اثر محافظتی قابل توجهی دارد، به ویژه اگر میزان آن بالای ۶۰ باشد (بیشتر در ورزشکاران اتفاق می‌افتد). اما افزایش تری گلیسرید، باعث آسیب به لوزالمعده (پانکراس) و قلب می‌شود.
علامت‌های رایج افزایش لیپید شامل چه مواردی است؟
علائم بالینی افزایش لیپید یا چربی خون شامل این موارد است:
_ بیماری قلبی عروقی
_افزایش احتمال ابتلا به فشار خون
_ دیابت، پانکراتیت (التهاب لوزالمعده)
_ضایعات پوستی (گزانتلاسما) به صورت رسوب چربی زیر پوست که اغلب زیر چشم‌ها ایجاد می‌شود
_احتمال درد‌های مفاصل و عضلانی و خستگی
چگونه می‌توان اختلال لیپید را تشخیص داد؟
اندازه گیری چربی خون باید در افراد بالای ۲۰ سال، انجام شود و با توجه به وضعیت شدت آن در بیمار، کنترل متناوب به صورت هر یک تا پنج سال انجام شود. مدت زمان ناشتا بودن برای اندازه گیری چربی خون، حدود ده تا دوازده ساعت است.
روش‌های درمان اختلال لیپید چیست؟
رفع علت زمینه ای، سبک زندگی سالم، شامل داشتن رژیم غذایی مناسب و عدم مصرف چربی‌های ترانس و فست فود و ورزش کردن و مصرف دارو‌های مفید برای رفع این عارضه که سردسته‌ی آن از گروه استاتین‌ها است، در کنترل این اختلال موثر است.
