اسناد ویکی لیکس / مهر ۱۳۸۲؛ روایت بولتون از توافق پوتین و بوش درمورد ایران

«انتخاب» اسناد ویکی لیکس در رابطه با ایران را که متعلق به سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است، را به صورت روزانه و به منظور آگاهی مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، منتشرمی کند.

سرویس تاریخ «انتخاب»: سفارت آمریکا در کویت در تلگرافی محرمانه به تاریخ چهارشنبه، ۲۳ مهر ۱۳۸۲ به موضوع رایزنی بولتون با واتیکان علیه ایران پرداخته است.

به گزارش «انتخاب»؛ متن این سند که ویکی لیکس آن را منتشر کرده، در زیر آمده است:

موضوع سند: واتیکان: بررسی تلاش‌های آمریکا در عراق، ایران و کره شمالی توسط بولتون، معاون وزیر

طبقه بندی: محرمانه

چهارشنبه 5:57 دقیقه پانزدهم اکتبر 2003

از: واتیکان

به: نامشخص

خلاصه

1. بولتون معاون وزیر[خارجه] به پارولین، معاون وزیر امورخارجه واتیکان گفت که آمریکا در عراق با پیشرفت ثابتی مواجه است، هرچند موقعیت امنیتی آن چیزی نیست که دوست داشتیم باشد. بولتون به پارولین درباره دیدار رییس جمهور با پوتین، رییس جمهور روسیه و شرایط گفتگوهای شورای امنیت درباره قطعنامه جدید عراق، با تاکید بر تمایل آمریکا برای برگرداندن قدرت به عراقی ها در کمترین زمان، گزارش داد. پارولین به نگرانی های واتیکان درباره تفتیش مذهبی علیه مسیحیان عراقی اشاره کرد اما گفت که پیشرفتهای میان مذهبی تا به امروز آنها را امیدوار کرده اتس. بولتون تهدیدات تلاشهای ایران برای توسعه هسته ای را بررسی کرده و به تلاش‌های بین المللی برای رسیدگی به برنامه هسته ای ایران اشاره کرد. بولتون در موضوع کره شمالی هم به تمایل آمریکا برای مدنظر قرار دادن نگرانی های امنیتی کره شمالی اشاره کرده اما ناامیدی خود را از عدم پیشرفت در آخرین دور مذاکرات ابراز کرد. در پاسخ به سوالات پارولین، بولتون برنامه امنیت توسعه تسلیحات (PSI) را به عنوان ابزاری برای استفاده بهتر از قوانین ملی و مکانیزمهای اجرای قانون با هدف جلوگیری از توسعه تسلیحات کشتار جمعی، برشمرد. پارولین بر تعهد واتیکان به کنترل چندجانبه تسلیحاتی تاکید کرده و ناراحتی پاپ از عدم مداخله فعال‌تر آمریکا در CTBT را اعلام کرد. پایان خلاصه.

ایجاد یک عراق دموکراتیک

2. جان بولتون، معاون وزیر امورخارجه تحولات عراق، ایران و کره شمالی را با معاون وزیر امورخارجه واتیکان، پیرو پارولین در روز 1 اکتبر بررسی و بر اراده آمریکا برای رسیدگی به تهدیدات علیه امنیت بین المللی به دلیل مالکیت کشورهای یاغی بر تسلیحات کشتار جمعی تاکرد کرد. بولتون به پارولین گفت که این یکی از موضوعات اصلی بحث میان رییس جمهور بوش و رییس جمهور پوتین در نشست روز 27سپتامبر بوده است. معاون وزیر درباره عراق تاکید کرد که آمریکا و روسیه بر اختلافات قبل از جنگ فایق شده اند و با اهمیت ایجاد یک عراق باثبات و دموکراتیک موافقت کرد که بتواند تاثیر مثبتی بر کل منطقه بگذارد. بولتون به پارولین گفت که تحولات بسیار خوبی در عراق رخ داده است مانند بازگشایی مدارس احیا شده عراق و کتاب‌های درسی جدید و آموزش 50 هزار نیروی پلیس و ارتش عراق. پارولین تاکید کرد که نماینده واتیکان در عراق بصورت کلی دیدگاه مثبتی درباره این تحولات ابراز کرده، هرچند نگرانی هایی هم در حوزه امنیت وجود دارد. بولتون تایید کرد که موقعیت امنیتی «آن چیزی که می خواستیم نبود» که این مسئله تا حد زیادی نتیجه اقدامات وفاداران به صدام و عناصر تروریستی وارد شده به عراق است.
3. بولتون در اشاره به یک توافق گسترده تر در عراق، ابراز «اطمینان منطقی» کرد که قطعنامه ای در شورای امنیت تصویب خواهد شد. او اشاره کرد که رییس جمهور همچنین با شرودر، صدراعظم آلمان و شیراک، رییس جمهور فرانسه دیدار کرده، دیدارهای P5 و G8 هم انجام شده و به نظر می رسد درباره چگونگی رسیدن به قطعنامه نوعی اتفاق نظر وجود دارد. بولتون گفت که برخلاف این برداشت عمومی که آمریکا به دنبال تک روی است ،نیروهای بیش از 30 کشور جهان در عراق حضور دارند و هرچند نقش آمریکا برجسته است، اما آمریکا تمایلی به حفظ قدرت در عراق ندارد و «هیچکس به اندازه آمریکا از بازگشت قدرت به مردم عراق خوشحال نخواهد شد». او هشدار داد که بدترین نتیجه می تواند انتقال نامناسب قدرت باشد منجر به بی ثباتی و انشقاق در عراق شود.
4. پارولین از بولتون خواست تا ارزیابی از زمان انتقال قدرت به مردم عراق ارایه کند. بولتون به ارزیابی اخیر وزیر اشاره کرد که می گفت در مدت شش ماه قانون اساسی آماده خواهد شد اما اشاره کرد که برخی در عراق تاکید دارند که رسیدن به آن مرحله حداقل یک سال طول خواهد کشید. مسئله عدم اطمینان نیست، بلکه مسئله این است که یک فرهنگ سیاسی کاملا جدید باید ریشه بگیرد و تصمیمات بزرگی باید گرفته شود که برای سالها بر جامعه عراق تاثیرگذار خواهد بود. آمریکا نمی پذیرد که این کار یک سال طول خواهد کشید بلکه به اهمیت انجام درست این روند تاکید دارد. بولتون در همین فضا به تمایل فرانسه برای انتقال خودمختاری بدون حاکمیت اشاره کرده و گفت این روند می تواند منجر به سردرگمی در نقش ها و تناقض احتمالی شود که این مسئله قابل قبول نخواهد بود.

نگرانی‎هایی درباره اقلیت‎های مذهبی

5. پارولین با تاکید بر آنکه برداشت کلی نمایندگی واتیکان از موقعیت عراق بصورت کلی مثبت بود، از بولتون خواست تا ارزیابی خودش را از موقعیت اقلیت های مذهبی با توجه به شواهدی از عدم مسامحه در جنوب ارایه کند. معاون وزیر گفت که همکاری میان گروه‌های مذهبی خوب بوده و خطر انشقاق تا حد زیادی کاهش پیدا کرده است. هرچند هنوز عناصری در جنوب وجود دارند که خواهان جمهوری اسلامی شیعی هستند اما آنها تنها یک سوم شیعیان یا تنها 20 درصد کل جمعیت هستند. بولتون به پارولین اطمینان داد که آمریکا به ایجاد یک عراق همراه با آزادی مذهب متعهد است. پارولین گفت که برخی فروشگاه های مسیحیان که مشروب می فروخته اند، سوزانده شده اند. بولتون خواهان آن شد که هرگونه نمونه عدم تسامح به اطلاع واشنگتن رسانده شود و از نمایندگی واتیکان خواست تا هرگونه اطلاعات قابل اتکا درباره چنین رخدادهایی را به اطلاع فرماندهی نیروهای ائتلاف برساند. هردوی آنها توافق کردند که بهتر است قبل از تبدیل شدن این مشکلات به یک روند عادی و مکرر، با آنها برخورد شود. پاورلین گفت که واتیکان از اظهارات... در دفاع از دموکراسی حمایت می کند اما اشاره می کند اینها «تنها حرف بوده و نیاز به رخدادهایی واقعی داریم». بولتون اشاره کرد که برخی روحانیون ایران همچنان به تشدید مشکلات در جنوب ادامه می دهند.

تهدید هسته ای ایران

6. بولتون سپس اشاره کرد که تهدید بزرگتر ایران، تلاش آنها برای رسیدن به توانایی هسته ای است که رییس جمهور و پوتین هردو در کمپ دیوید درباره آن گفتگو کرده بودند. بولتون گفت که روسیه توافق کرده است تا سوخت هسته ای برای ایران نفرستد و پوتین هم خطرات ناشی از برنامه هسته ای ایران را قبول دارد، هرچند برخی در دولت روسیه همچنان مشکلاتی را ایجاد می کنند. بولتون اشاره کرد که ظاهرا بحثهایی در ایران درباره امضا یا عدم امضای پروتکل الحاقی وجود دارد اما متاسفانه هیچ مخالفتی با تولید تسلیحات هسته ای نیست. او به پارولین گفت که دیدگاه آمریکا این است که ایران نه تنها باید با بازرسان آژانس همکاری کند بلکه باید از غنی سازی اورانیوم خودداری کند. یک مشکل دیگر این بود که وقتی این رآکتور جدید عملیاتی شود، حتی اگر تحت نظارت آژانس فعالیت کند هم سوخت کافی در چرخه های خود برای تولید 80 سلاح هسته ای را خواهد داشت. برای آمریکا واضح است که نیت ایران رسیدن به کنترل کامل بر چرخه تولید سوخت هسته ای است.
7. در واکنش به بلندپروازی های هسته ای ایران و عدم تمایل آنها برای همکاری با آژانس، آمریکا تصمیم گرفته است تا مسئله را به شورای امنیت ارجاع دهد تا نگرانی های بین المللی را برجسته کرده و به دنبال صدور بیانیه شورای امنیت برای ترغیب ایران به همکاری است. پارولین اشاره کرد که می فهمد که ایران باید بازرسان آژانس را بپذیرد اما بولتون گفت که هرچند ایران همچنان می گوید که همکاری خواهد کرد اما دسترسی بازرسان را همواره به تاخیر می اندازد، اتفاقی که اخیرا در یکی از تاسیسات برقی ایران افتاد. بولتون با تاکید بر اینکه ایران در «کمپینی برای دروغ» وارد شده است ،اشاره کرد که البرادعی، دبیرکل آژانس به ایران هشدار داده است که اگر فورا همکاری نکند، شاید نتواند ضرب العجل 31 اکتبر آژانس را رعایت کند.

کره شمالی: پیشرفت محدود

8. بولتون در اشاره به کره شمالی هم بر تمایل آمریکا برای رسیدگی به این تهدید از طریق ابزارهای دیپلماتیک تاکید کرد. متاسفانه نتیجه مذاکرات اخیر در پکن مثبت نبود. پارولین هم اشاره کرد که طرفین پذیرفته اند که منطقه باید عاری از تسلیحات هسته ای شود و پیشنهاد کرد که این مسئله می تواند نقطه ای مثبت برای شروع باشد. بولتون توضیح داد که تنها نتیجه واقعی این مذاکرات، توافق برای مذاکره مجدد در دو ماه بعد بوده اما اکنون به نظر می رسد که حتی این مسئله هم انجام نخواهد شد زیرا کره شمالی نشان داده که آماده مذاکره در این زمان نیست. او اشاره کرد که هیات بلندپایه چینی که قرار بوده به کره شمالی بروند سفر خود را لغو کرده اند زیرا هراس داشتند کره شمالی پیشنهاد همکاری آنها را نپذیرد.
9. پارولین از بولتون درباره میزان تمایل آمریکا برای مذاکره درباره نگرانی های امنیتی کره شمالی پرسید. بولتون اشاره کرد که آمریکا درباره نوعی تضمین امنیتی صحبت کرده است که می تواند مکتوب شود، هرچند به شکل یک پیمان نخواهد بود. بولتون اشاره کرد که آمریکا آماده بوده این مسئله را روی میز قرار دهد و در هر زمان مناسبی در آینده هم آماده این کار است. پارولین بر تمایل واتیکان برای حل این مسئله از طریق گفتگو تاکید کرد.

برنامه امنیت توسعه تسلیحاتی

10. پارولین گفت که اطلاعات دقیق ارایه شده توسط سفارت درباره برنامه امنیت توسعه تسلیحاتی (PSI) را با دقت بررسی کرده و پرسید که آیا این برنامه صرفا درباره کره شمالی اعمال خواهد شد. بولتون تایید کرد که کره شمالی از فروش تسلیحات پول نقد به دست می آورد و آن را برای توسعه برنامه تسلیحاتی خودش بکار می برد. بولتون گفت آمریکا معتقد است افزایش بازرسی محموله های ورودی و خروجی از کره شمالی می تواند امنیت را در آن منطقه و در شبه جزیره کره افزایش دهد. بولتون در سوالی درباره مقایسه PSI با محاصره دریایی توضیح داد که این برنامه گسترده تر بوده و بر مبنای مکانیزمهای کنونی کنترل تسلیحات به دنبال ممنوع کرده صادرات مواد مرتبط با تولید تسلیحات است. رییس جمهور بوش از دیگر کشورها هم خواسته است تا صادرات مواد مرتبط با تسلیحات کشتار جمعی را به عنوان جرم تعریف کنند، مسئله ای که تا کنون جزء خلاهای قوانین داخلی کشورها بوده است. او تاکید کرد که هدف آن است که مشارکت در این تجارت را برای کشورها دشوارتر کنند. بولتون در پاسخ به سوالی درباره رابطه میان PSI و نهادهای کنترل تسلیحاتی گسترده تر مانند گروه وسنار و OPCW، توضیح داد که PSI به دنبال پر کردن خلا در این مکانیزمهای موجود از طریق نوعی مکانیزم اجرایی است، نه به دنبال تکمیل آنها او با اشاره به اینکه مناطقی وجود دارند که حاکمیت بین المللی در آنها نامشخص است، گفت که می تواند تحولی در قوانین بین المللی ایجاد کرد تا اقدامات خلافکاران داخل دریا هم بر اساس قوانین دخلی کشورها رسیدگی شوند.

کنترل تسلیحات چندجانبه

11. در حالیکه دیدار به پایان می رسید، پارولین ابراز شگفتی کرد زمانی که متوجه شد در کنفرانس اخیر CTBT در وین، آمریکا حضور نداشته است. بولتون اشاره کرد که آمریکا تنها در سطحی بسیار پایین حضور داشته که ناشی از تصمیم آمریکا برای عدم تصویب CTBT است. بهرحال بولتون اشاره کرد که فرمان اجرایی رییس جمهور مبنی بر ممنوعیت آزمایش های هسته ای همچنان پابرجاست. پارولین در همین موضوع اشاره کرد که پاپ نگران مسئله خلع سلاح بین المللی بوده و معتقد است که همکاری چندجانبه برای رسیدگی به تهدیدات تسلیحات هسته ای ضروری است. بولتون پاسخ داد که آمریکا اهیمت کنترل چندجانبه تسلیحاتی را قبول دارد اما در عین حال معتقد است در دنیایی که کره شمالی، ایران، لیبی و سوریه خارج از چنین مکانیزمهایی عمل می کند، باید اقدامات دیگری برای برخورد با تهدیدات آنها انجام شود. بولتون ادامه داد «مردم ایران و کره شمالی را نگاه می کنند و اگر آنها در تلاش برای رسیدن به تسلیحات هسته ای موفق شوند، کل چارچوب NPT به خطر می افتد. بولتون خاطر نشان کرد که بوش گفته است که بزرگترین تهدید برای دنیای امروز، افتادن قدرتمندترین سلاح دنیا به دست خطرناک ترین افراد است. بازدارندگی در برابر این افراد و گروه ها کارآیی ندارد و آمریکا قصد جلوگیری از رخ دادن همین سناریو را دارد. پارولین پذیرفت که افتادن تسلیحات به دست افراد غیرمسئول بسیار خطرناک است و باید از آن جلوگیری کرد.
12. بولتون این تلگراف را بازبینی کرده است

نیکلسون