یک کارشناس مسائل پرونده هستهای ایران معتقد است تا کنون در تعامل آژانس با ایران نگرشی منفی حاکم بوده و اصل را بر آن گذاشتهاند که ایران تخلفی را انجام داده و آنها در پی کشف آن هستند. این در شرایطی است که رفتار آژانس با دیگر کشورها همانند کره جنوبی و مصر متفاوت بوده و بر مبنای حسن نیت بوده است. متاسفانه در ارتباط با ایران به جای حسن نیت اصل را بر سوءنیت گذاشته است.
رحمان قهرمانپور، کارشناس مسائل سیاست خارجی و پرونده انرژی هستهای ایران در ارتباط با اظهارات جدید رافائل گروسی پیرامون عدم همکاری ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در موضوع بازدید از دو سایت هستهای کشورمان به خبرنگار «انتخاب» گفت: «رافائل گروسی اساسا بیشتر در بخش فنی آژانس فعالیت داشته است، بنابراین تا کنون با موضوع برنامه هستهای ایران برخوردی فنی داشته باشد و تلاش کرده مساله را به سمت سیاسی شدن سوق ندهد. با این وجود در جنجالهای اخیر فشارهای سیاسی آمریکا و اسراییل را به وضوح میتوان مشاهده کرد. برای نمونه داستان «تورقوز آباد» را بنیامین نتانیاهو مطرح و دونالد ترامپ مورد حمایت قرار داد. در واقع بنابر عقیده بسیاری از کارشناسان مسائل خلع سلاح این موضوع، اهمیتی ویژه نداشت و مربوط به گذشته بود. در واقع، داستان بیشتر در قالب همان پی ام دی (ابعاد احتمالی نظامی) برنامه هستهای ایران قابل تحلیل و طرح بود.»
وی افزود: «انتظار این بود که گروسی مانور چندانی بر روی این قضیه نداشته باشد اما با بیانیه اخیر آژانس موضوع شکل جدیتری به خود گرفته است. به نظر می رسد در سال 99 ایران و آژانس دورهای سخت از تعامل را در پیش داشته باشند. شواهد امر نشانگر آن است هر دو طرف خود را برای این دوره دشوار آماده کردهاند. طبیعتا بعد از برداشته شدن گام نهایی کاهش تعهدات برجامی از سوی کشورمان، آمریکا و اسراییل فشار خود را بر روی آژانس و شورای حکام برای تحت فشار قرار دادن ایران افزایش دادهاند. از طرف دیگر ایران این حق را برای خود قائل میشود که فعالیتهای هستهای خود را پیش ببرد. لذا اظهارات و بیانیه اخیر مدیر کل آژانس مقدمهای برای آغاز یک دوره پرتنش در روابط ایران و آژانس در یک یا دو سال آینده خواهد بود.»
این کارشناس مسائل سیاست خارجی و انرژی هستهای در بخشی دیگر از گفته های خود تصریح کرد: «آنچه که در سالهای بعد از 1382 تاکنون، یعنی در 16 سال گذشته شاهد بودهایم، نشاندهنده آن است که آژانس به طورمستقیم در پرونده هستهای ایران سهیم نبوده و بیشتر یک مفسر فنی و حقوقی بوده است، بدین معنی که اگر اجماعی در خارج از آژانس پیرامون فشار بر ایران شکل گرفته از سوی این نهاد با مقاومت روبهرو نشده است و اگر اجماعی نیز وجود نداشته، آژانس به تنهایی نتوانسته این اجماع را ایجاد کند. در واقع رفتار آژانس تابعی از رفتار بلوکهای قدرت در شورای حکام به ویژه کشور های غربی است. عملکرد آژانس تا کنون نشانگر آن است که این نهاد نمیتواند روند سیاسی موجود در موضوع هستهای ایران را تغییر بدهد.»
قهرمانپور در ادامه تصریح کرد: «در ارتباط با نوع تعامل ایران با این نهاد بین الملی لحاظ کردن دو نکته ضروری به نظر می رسد؛ یکی اینکه آژانس تا کنون تابع تصمیمات و کنش قدرتهای حاضر در بلوک غرب بوده است/ در چنین شرایطی منطقی نیست که ایران به صورت دو جانبه سرفصلی جدید را در تعامل با آژانس باز کند. واقعیت این است که مساله هستهای ایران در محدوده خارج از آژانس مطرح است و حتی امکان فعال شدن مکانیسم ماشه نیز تابع مناسبات، چانهزنیها و تعاملات ایران و اروپا خواهد بود. نکته دوم پیرامون اینکه اگر ایران به آژانس اجازه بدهد به صورت آزادانه از تاسیسات هستهای مختلف و بر اساس فرضیات مطرح شده از بیرون بازدید داشته باشد، روندی معقول شکل نخواهد گرفت و تجربیات گذشته نشان میدهد خواستههای انها بیشتر نیز خواهد شد.»
این کارشناس مسائل هستهابی در بخشی دیگر از اظهارات خود تاکید کرد: «بر اساس تصویب شورای امنیت نیز در راستایی آزمایی اصل بر صحت ادعاهای طرف است. بر خلاف این رویه بارها شاهد بودهایم با وجود اینکه ایران همکاریهایی حتی فراتر از اصول مقرر پیرامون شفافیت را در همکاری با آژانس انجام داده اما این نهاد از این امر برای طرح موضوعات و پرسشهای جدید بهره گرفته است.»
وی در پایان تصریح کرد: «تا کنون در تعامل آژانس با ایران نگرشی منفی حاکم بوده و اصل را بر آن گذاشتهاند که ایران تخلفی را انجام داده و آنها در پی کشف آن هستند. این در شرایطی است که رفتار آژانس با دیگر کشورها همانند کره جنوبی و مصر متفاوت بوده و بر مبنای حسن نیت بوده است. متاسفانه در ارتباط با ایران به جای حسن نیت اصل را بر سوءنیت گذاشته است. این مساله موجب محتاطتر رفتار کردن ایران با آژانس شده است. قاعدتا ایران در برابر فشار های وارده مقاومت بیشتری خواهد کرد اگر اکنون ایران تسلیم ادعاهای اخیر شود در آینده ادعاهای بیشتری مطرح خواهد شد.»