دوستداران محیط‌زیست کشور دوباره داغدار خبر تلخ دیگری شدند. مرگ یک پلنگ در پارک ملی گلستان همه را شوکه کرد، اما این بار نه خبر از جاده است و نه تصادف با خودروهای عبوری از داخل پارک ملی گلستان؛ بلکه یک شکارچی غیرمجاز با همراهی تعدادی از همدستان خود اقدام به شکار یک قلاده پلنگ کرده و درحالی‌که قصد داشت در معامله‌ای پوست پلنگ را به فروش برساند، توسط مأموران یگان حفاظت محیط‌زیست منطقه حفاظت‌شده لوه دستگیر شد.
آن‌ها به‌وسیله سگ‌هایی که در اختیار داشتند، یک قلاده پلنگ جوان نر و حدود سه‌ساله را به دام انداخته و با کشتن آن، در حال معامله قسمتی از پوست این حیوان بودند که دستگیر شدند.
وی پس از دستگیری چهار نفر از همدستانش را هم که همگی از اهالی روستای تنگراه شهرستان گالیکش هستند معرفی کرد.
طی سال‌های گذشته اخبار متعددی از مرگ پلنگ در حیات‌وحش گلستان منتشر شد. تعداد زیادی از این پلنگ‌ها براثر برخورد با خودروهای عبوری در پارک ملی گلستان جان خود را از دست دادند و برخی نیز تنها لاشه آن‌ها که به نظر زخمی می‌آمد در دل طبیعت توسط محیط‌بانان یافت شد.
اما این بار پای شکارچیان در میان است. شکار این‌گونه نایاب کشور توسط شکارچیان در حالی است که حدود یک سال پیش خبری مبنی بر تحویل دو توله پلنگ به محیط‌زیست کردکوی باعث خوشحالی دوست داران محیط‌زیست شد. خبری که نشان داد در کنار همه حوادث ناگواری که به‌صورت طبیعی و عمدی بر سر این گونه حفاظت شده می‌آید، هنوز هم افرادی وجود دارند که نگران سرنوشت پلنگ اصیل ایرانی هستند.
اما امروز در شرایطی که «هیرکان» و «ورکان»، آماده ورود به طبیعت هستند، باید پیش از پیش نگران سرنوشت آن‌ها بود.
نگرانی‌هایی که با افزایش جریمه‌ها می‌رفت تا کمرنگ‌تر شود ولی حادثه اخیر تلنگری برای حیات‌وحش گلستان است.
بر اساس بند (چ) قانون شکار و صید تعیین بهای جانوران وحشی به لحاظ مطالبه ضرر و زیان از وظایف و اختیارات شورای عالی حفاظت محیط‌زیست است و بر اساس ماده ۱۸ همین قانون در مورد جرائم مذکور، سازمان محیط‌زیست از حیث مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم، به‌عنوان شاکی خصوصی شناخته می‌شود.
بهای جانوران وحشی از لحاظ مطالبه ضرر و زیان پیش‌ازاین در جلسه شورای عالی محیط‌زیست به ریاست حسن روحانی رئیس‌جمهور در تاریخ ۲۹ دی ۱۳۹۳ مطرح‌شده و کلیات آن به تصویب رسیده بود.
بر همین اساس، جریمه شکار پلنگ ۸۰ میلیون تومان اعلام شد که نسبت به نرخ قبلی که پنج میلیون تومان بود رشد ۱۶ برابری را نشان می‌دهد.
مرگ ۴۰ پلنگ طی ۱۰ سال گذشته
بر اساس آمار اعلام‌شده از سوی محیط‌زیست، ۱۵۰ قلاده پلنگ در جنگل‌های گلستان زندگی می‌کنند. روابط عمومی اداره کل محیط‌زیست گلستان، آماری هم از مرگ‌ومیر پلنگ‌ها به خبرنگار مهر داد و گفت که طی یک دهه گذشته یعنی از سال ۸۵ تاکنون ۴۰ قلاده پلنگ در استان گلستان کشته‌شده است.
احمد دباغیان اشاره‌ای هم به آمار تلفات این‌گونه در سال جاری کرد و از مرگ سه پلنگ در سال ۹۴ خرداد. وی بابیان این‌که بیشترین آمار مربوط به شکار این‌گونه است، ادامه داد: تصادف با خودرو، مسمومیت و تله‌های سیمی کشاورزان در رده‌های بعدی علت مرگ پلنگ‌ها قرار دارد.
وی در توضیح این‌که افزایش جریمه‌ها چه تأثیری در کاهش تلفات پلنگ داشته، به اظهارات رئیس‌کل دادگستری گلستان اشاره کرد و با تأکید بر بازدارنده بودن جریمه ها، این موضوع را در کاهش شکار این‌گونه بسیار مؤثر دانست.
دباغیان به توضیح انتشار شایعاتی مبنی بر ارتباط مرگ آخرین پلنگ با آتش‌سوزی‌های منطقه هم پرداخت و گفت که یقیناً نمی‌توان این موضوع را تأیید کرد و باید نظر مراجع قضایی و انتظامی را برای ارتباط این دو حادثه گرفت.
همان‌طور که تأکید شد افزایش جریمه‌ها عامل بازدارنده‌ای برای کاهش شکار پلنگ‌ها بوده ولی این موضوع زمانی می‌تواند تأثیر بیشتری در حفاظت ازاین‌گونه داشته باشد که اطلاع‌رسانی خوبی در این رابطه انجام شود.
آگاهی جوامع محلی، رانندگانی که در مسیر پارک ملی عبور می‌کنند و حتی شکارچیان مجازی که با محیط‌زیست ارتباط دارند در کنار اطلاع‌رسانی‌های عمومی توسط رسانه‌های مجاری، مکتوب و ملی تکمیل‌کننده این قانون خواهد بود.
افزایش جریمه تاثیر ۱۰۰درصدی در کاهش تخلفات دارد
معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط‌زیست گلستان، در گفتگو با خبرنگار مهر از تلاش‌های این اداره برای اطلاع‌رسانی جریمه‌ها خبر داد و گفت: از طریق صداوسیما و نشریات به‌صورت عمومی و همچنین از طریق دهیاری‌ها و شوراها به‌صورت منطقه‌ای درباره جریمه‌ها اطلاع‌رسانی شده است.
مجتبی حسینی به تخلف اخیر اشاره کرد و گفت: مختلف باید مبلغ جریمه‌شده را پرداخت کند و نه می‌توان آن را کم کرد یا آن را بخشید.
وی آگاهی جوامع محلی نسبت به جریمه‌ها را در کاهش شکار مهم دانست و گفت: افزایش جریمه ۱۰۰ درصد در کاهش تخلفات تأثیر داشته است چون جرائم قبلی بازدارنده نبوده و ارزش جریمه‌ها با مبالغ فروش شکار همخوان نبود.
حسینی به اهمیت پلنگ در چرخه حیات‌وحش هم اشاره کرد و گفت که پلنگ گونه‌ای حمایت‌شده است و ازنظر جثه پلنگ ایران در منطقه قفقاز بزرگ‌ترین جلسه دارد.
وی بابیان این پلنگ در رأس هرم انرژی قرار دارد و کنترل‌کننده دیگرگونه‌های جانوری است، ادامه داد: متأسفانه با تخریب زیستگاه‌ها و تغییر کاربری‌ها باعث جابجایی گونه‌ها و آسیب‌دیدگی بیشتر این‌گونه شده است.
معاون پایش و نظارت اداره کل حفاظت محیط‌زیست گلستان در پاسخ به سؤال خبرنگار درباره وضعیت دو توله پلنگ هیرکان و ورکان و همچنین وعده مرکز مطالعات پلنگ، گفت: دو پیشنهاد داشتیم که یکی قلاده گذاری و ردیابی بود و دیگری نگه‌داری در جای مناسب و تبدیل آن به مرکز بود، درباره پیشنهاد دوم مرکز بایگانی را آمده کردیم و کل اطلاعات کارشده جمع‌آوری کردیم اما منتظر نظر سازمان محیط‌زیست هستیم.
وی بابیان این‌که حفاظت یا رهاسازی این دو توله بسته به نظر سازمان محیط‌زیست است، اضافه کرد: حفاظت از آن‌ها نیازمند اعتبار است زیرا حداقل هزینه لازم که شامل فنس کشی و ایمنی می‌شود بیش از ۷۰۰ میلیون تومان هزینه دارد.
وی در توضیح تخلف اخیر هم گفت: دست حیوان قطع و دم هم کنده‌شده، پوست روی کف هم کاملاً کنده و آسیب‌دیده است و به درد تاکسی درمی نمی‌خورد لذا نمی‌توانسته آن را قاچاق کند.
حسینی بابیان این‌که پلنگ مانند جانوران دیگر نیست که بتوان با کمین یا برنامه‌ریزی آن را شکار کرد، عمده‌ترین تهدیدهای این‌گونه را مواردی مانند تصادف و درگیری حیوان برای شکار با دیگر حیوانات عنوان کرد.
به نظر می‌رسد در شرایطی که پلنگ از گونه های حفاظت شده و نادر جنگل های گلستان و کشور است، باید حساسیت بیشتری چه از سوی دستگاه های نظارتی و چه دستگاه قضایی وجود داشته باشد. از سوی دیگر حفاظت از گونه خاص که در راس هرم انرژی است و زندگی نسبتا پیچیده ای هم در طبیعیت دارد نیازمند اعتبارات خاص است باید سازمان حفاظت محیط زیست کشور نسبت به این مساله توجه بیشتری به استان گلستان داشته باشد.