مغز عضوی شگفت‌انگیز از بدن انسان‌ها است. یک کتابخانه‌ی بزرگ و نامحدود که در قفسه‌های خود خاطرات و دانش ما را ذخیره کرده است. آیا زمانی فرا می‌رسد که ظرفیت مغز تمام شود؟ آیا مغز ما پر می‌شود؟
پاسخ این است که مغز انسان پر نمی‌شود چرا که ساختاری بسیار پیچیده و عملکردی متفاوت دارد. تحقیقی جدید نشان می‌دهد مغز ما خاطرات قدیمی را پاک و خاطرات جدید را جایگزین آن‌ها می‌کند.
تحقیقات گذشته بیان می‌کردند که یادگیری اطلاعات جدید باعث فراموشی اطلاعات قدیمی موجود در مغز خواهد شد. در تحقیق جدید نشان می‌دهند که این اتفاق چگونه در مغز به وقوع می‌پیوندد.
محققان قصد داشتند با تحت نظر گرفتن فعالیت مغز، نحوه‌ی عملکرد آن را هنگامی که می‌خواهد موردی مشخص را به یاد آورد، درک کنند. این آزمایش‌ها نتایج جالبی را در بر داشتند.
مشاهدات نشان می‌دهند که ناحیه‌ی هیپوکمپوس در مغز همانند یک موتور جست‌و‌جو عمل می‌کند و این وظیفه‌ی ناحیه‌ی جلومغزی است که اطلاعات بدست آمده را غربال کند و نتایجی که به موضوع مورد نظر نزدیک‌تر هستند را برگزیند. این نتیجه‌گیری نشان می‌دهد که صرف ذخیرهی اطلاعات دلیل داشتن حافظه‌ی خوب نخواهد بود. مغز نیاز دارد که به اطلاعات مورد نظر بدون توجه به اطلاعات مشابه، دسترسی پیدا کند و در واقع غربالگر خوبی داشته باشد.
در زندگی روزمره فراموشی مزیت‌هایی نیز دارد. به عنوان مثال زمانی که شما کارت بانکی خود را گم کرده و برای گرفتن کارت جدید به بانک مراجعه می‌کنید، رمز جدیدی برای آن دریافت می‌کنید. تحقیقات نشان می‌دهند هر بار که تلاش می‌کنید رمز جدید را به یاد آورید، رمز قدیمی را بیشتر فراموش می‌کنید. این اتفاق در مغز باعث می‌شود که اطلاعات مورد نظر را راحت‌تر به یاد بیاوریم.
زمانی که ما اطلاعات جدیدی کسب می‌کنیم، مغز آن‌ها را با ایجاد طبقه‌بندی‌های خاصی با دیگر اطلاعات موجود در آن طبقه، به یکدیگر پیوند می‌دهد و زمانی که می‌خواهیم مورد خاصی را به یاد آوریم، هم آن مورد و هم سایر اطلاعات هم‌طبقه و غیرمرتبط را در اختیار ما قرار می‌دهد.
غالب تحقیقات گذشته بر روی یادگیری و چگونگی به یادآوردن اطلاعات جدید متمرکز بودند اما به تازگی و با درک مهم‌تر بودن مکانیزم فراموشی مغز، تحقیقات جدید توجه بیشتری به نحوه‌ی فراموشی دارند.
افراد بسیار کمی توانایی به یادآوری اطلاعات دقیق از تمام سال‌های عمر خود را دارند. اگر روز مشخصی را بیان کنید آن‌ها به یاد می‌آورند که کجا و در حال چه کاری بودند. ناهار آن روز چه غذایی خوردند و می‌توانند جزئیات دقیقی از آن روز را ارائه دهند. با وجود این‌که به نظر این توانایی بسیار مهم و عالی می‌آید، افراد دارای آن خیلی از داشتن حافظه‌ی خوب احساس رضایت نمی‌کنند.
آن‌ها بیان می‌کنند که توانایی تفکر در مورد حال و آینده‌ی خود را ندارند چرا که در چهارچوب افکار خود اسیر شده‌اند و گویا در حال زندگی در گذشته هستند. اگر مغز ما نیز اطلاعات قدیمی را از خود بیرون نمی‌کرد قطعا چنین احساسی را تجربه می‌کردیم و از آن ناراضی بودیم.
در طرف دیگر، افرادی نیز وجود دارند که توانایی به یادآوری اطلاعات جدید را ندارند. به نظر می‌رسد این عارضه بدلیل عدم توانایی مغز این افراد در انتقال اطلاعات جدید به حافظه‌ی بلندمدت، رخ می‌دهد. اما دلیل این اتفاق به‌طور دقیق و حتمی هنوز مشخص نشده است.
تحقیقات نشان می‌دهند که به یادآوردن و فراموشی دو روی یک سکه هستند. فراموشی روش مغز ما برای ذخیرهی اطلاعات جدید و به یادآوری آن‌ها است. در واقع فراموشی مکانیزمی است که مغز ما برای جلوگیری از پر شدن، در پیش می‌گیرد.
