پشت پرده تغییر موضع ناگهانی مفتی‌های وهابی نسبت به داعش

مفتی‌های وهابی کشورهای عرب منطقه که تا همین چند وقت پیش، از جمله سرسخت‌ترین حامیان گروه‌های تروریست تکفیری در منطقه، به ویژه «داعش» به شمار می‌رفتند، به تازگی در تغییر موضعی ناگهانی، اقدام به محکومیت اقدامات و فعالیت‌های این گروه‌ها کرده‌اند؛ اما دلیل این تغییر موضع ناگهانی و عجیب چه می‌تواند باشد؟

 در حالی که این روز‌ها تقریباً سرخط اخبار همه رسانه‌ها و مطبوعات مهم منطقه و جهان، به اقدامات و جنایات گروه‌های تروریست تکفیری در عراق و سوریه اختصاص یافته، به نظر می‌رسد در تحولی مهم، بخشی از مهم‌ترین حامیان تکفیری‌ها در منطقه، یعنی علما و مفتی‌های وهابی در حال فاصله گرفتن و اعلام برائت از آن‌ها هستند.

در این زمینه، صبح روز گذشته، خبری در رسانه‌ها منتشر شد، مبنی بر اینکه مفتی عربستان، جنگ با گروه داعش را واجب دانسته و گفته با توجه به اینکه این گروه در حال جنگ با مسلمانان است، مسلمانان نیز باید برای دور کردن شر و آسیب آن از مردم، با آن بجنگند.

عبدالعزیر آل شیخ در ادامه خطاب به جوانان عربستانی گفت‌: ما در امنیت و ثباتیم، پس شما دنبال چه چیزی هستید؟ آیا خواهان تنش و آشوب هستید؟ شما باید از کسانی که به اقدامات تروریستی و تنش و آشوب تحریک می‌کنند، دوری کنید». وی همچنین داعش را دشمن مردم و خداوند دانسته است.

ساعاتی پس از این موضع‌گیری، شیخ الازهر نیز در اظهاراتی اقدامات داعش را محکوم کرد و گفت: داعش گروهی جنایتکار است که تصویری تحریف شده از اسلام را ترویج می‌کند. احمد الطیب که در دیدار با سعود الفیصل، وزیر خارجه عربستان سخن می‌گفت، در ادامه با ابراز ناراحتی از اقدامات داعش که تلاش دارد اسلام را بدنام کند، افزود: این گروه و دیگر گروه‌های تروریستی ساخته استعمارگران و در خدمت صهیونیسم هستند».

وی همچنین تأکید کرد، این مسأله دردناک است که آن‌ها این جنایات غیرانسانی را به اسم اسلام انجام می‌دهند و این در حالی است که اسلام دین بخشش و رحمت است».
 
اما این موضع‌گیری‌ها از سوی دو تن از مفتی‌های شناخته شده کشورهای عرب منطقه در حالی بیان می‌شود که تا همین چند وقت پیش، همین افراد ضمن حمایت همه جانبه از تروریست‌های تکفیری و اقدامات آن‌ها در سوریه و سپس عراق، برای به دست آوردن آن‌ها حتی برایشان فتوای «جهاد نکاح» صادر می‌کردند و یا در خفیف‌ترین حالت، آن‌ها را مبارزانی می‌دانستند که برای گسترش اسلام و مبارزه با برخی حکومت‌های منحرف منطقه فعالیت می‌کنند.

به این ترتیب، پرسشی که بلافاصله در ذهن شکل می‌گیرد، این است که دلیل این تغییر موضع ناگهانی و اعلام برائت از تروریست‌های داعش چیست؟ آیا مفتی‌های وهابی و افراطی ناگهان و ‌یکباره به خود آمده و جنایات تروریست‌ها سبب شده موضع آن‌ها نسبت به این گروه‌ها تغییر کند؟!

برای پاسخ به این پرسش، باید چند ساعتی به عقب‌‌ برگشته و مواردی که در سخنرانی دو روز پیش باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا درباره وضعیت منطقه و فعالیت تکفیری‌ها مطرح شده بود، ‌بازخوانی کنیم.

اوباما که در مصاحبه‌ای با شبکه خبری «ان بی‌سی» مواضع دولت خود در قبال گروه داعش را بیان می‌کرد، در بخشی از اظهارات خود با جدی دانستن خطر افراط‌گرایی، از کشورهای عرب خاورمیانه خواست تلاش‌های خود را برای مقابله با افراط‌گرایی افزایش دهند.

اوباما گفت: «بسیار روشن است که ما نیاز داریم تا کشورهای سنی، نه تنها عربستان سعودی بلکه دیگر متحدان ما مانند اردن، امارات متحده عربی و ترکیه، تلاش‌های خود را افزایش دهند».

اما مهم‌ترین بخش اظهارات اوباما، جایی بود که گفت: «برای نخستین بار کاملا مشخص است که مشکل پیش روی دولت‌های سنی مذهب ـ که بسیاری از آن‌ها از متحدان آمریکا هستند ـ ایران یا موضوع شیعه و سنی نیست، بلکه افراط‌گرایی است که خود را به شکل داعش نشان داده و بزرگ‌ترین خطر پیش روست».

تحلیلگران مسائل منطقه از‌‌ همان آغاز در تحلیل این سخنان اوباما، چنین استدلال کردند که موارد مطرح ‌از سوی وی، در واقع فرستادن پیامی روشن برای متحدان منطقه‌ای آمریکا در خاورمیانه بوده تا ضمن جدی گرفتن تهدید تروریست‌های تکفیری، از حمایت از آن‌ها دست برداشته و نسبت به فراهم کردن زمینه‌های لازم برای مقابله با آنان اقدام کنند.

اکنون به نظر می‌رسد،  این پیام ‌کاملا از سوی حامیان منطقه‌ای تروریست‌ها درک شده و به سرعت نیز اقدامات لازم برای عمل به آن در حال انجام است و همین‌ سبب می‌شود‌ ناگهانی، مفتی‌های این کشور‌ها ـ که به داشتن رابطه بسیار نزدیک با دولت‌هایشان و عمل به عنوان سخنگوی دولت‌ها معروفند ـ مواضع خود نسبت به داعش را تغییر داده و ‌اقدامات این گروه را محکوم کنند‌.

در همین راستا و در سطحی دیگر، این تحولات نشان می‌دهد که علمای به اصطلاح اسلامی در برخی ‌کشورهای منطقه، تا چه میزان خود را در پیوند با منافع آمریکا در منطقه تعریف کرده و در حقیقت، به جای عمل به وظیفه اصلی خود، کارکرد پیگیری منافع ایالات متحده در خاورمیانه را برای خود تعریف کرده‌اند.

منبع: تابناک