وقتی روحانی مرز باریک نقد و تخریب را مشخص می‌کند

«حسن روحاني» ديروز در «جشن تولد» يك سالگي انتخاب خود به عنوان رييس جمهوري اسلامي ايران دو گام متفاوت برداشت. درگام نخست: «حسن روحاني» رودرروي اصحاب رسانه نشست: نشستي كه هرچند از لحاظ كاركرد تفاوتي با گذشته نداشت، نه نشستي بود كه پرسش چالشي مطرح شود نه محلي براي نقد صريح دولت اما با اين حال رييس جمهور صريح و روشن برخي ديدگاه ها و دغدغه هاي خود را مطرح كرد. گفت كه مهم ترين دغدغه اش پايان حاشيه سازي براي دولت است.

به گزارش انتخاب،  روحاني بار ديگر بر «تعامل و تعادل» تاكيد ورزيد تا نشان دهد همچنان دغدغه «افراط و تفريط» را دارد. او بدون آنكه «دلواپس» باشد از دلواپسي هايش گفت. اميدوارانه فهرستي از عملكرد دولتش در دو بخش اقتصاد و سياست خارجي ارائه كرد. گفت كه براي اشتغال برنامه دارد و آمار بيكاري را پايين مي آورد. رشد اقتصادي را بالاخواهد برد. كنترل اسب سركش تورم را از جمله اقدامات دولت خود دانست، نويد رفع نگراني ها از موضوع درمان و بهداشت را داد و از تهيه منشور حقوق شهروندي و جلوگيري از نقض اين حقوق خبر داد.

مذاكرات هسته يي هم محور ديگري از سخنان او بود. مهم ترين سخنانش درباره اين بود «مي توان به توافق رسيد»، «شرايط قبل از مذاكرات تكرار نخواهد شد»، «دشمن تراشي نخواهيم كرد»، «رابطه خارجي ما با مذاكرات گره نخورده است»، «ما در مذاكرات اختلاف داريم اما در حق غني سازي و لغو تحريم ها تفاهم داريم»، «اگر توافقي صورت گيرد، تحريم ها حتما بايد برداشته شود.»

آنچه اما اهميت سخنان رييس جمهوري را دوچندان كرد، آنجا بود كه او از سه دغدغه مهم سخن گفت: دغدغه هايي كه با چاشني توصيه، تذكر و تهديد همراه بود: دغدغه اول همراه يك توصيه بود، او منتقدان دولت را مجددا خطاب قرار داد كه «جنگ رواني راه نيندازند»، «با شناسنامه نقد كنند» و «از پول بيت المال استفاده نكنند» با اين حال او اميدوارانه از آينده سخن راند و حتي براي «كساني» كه به گفته او «با نگاه به پشت سر راه مي روند» ابراز نگراني كرد كه «زمين مي خورند.» در بيان دغدغه دوم صريح تر از گذشته متذكر شد كه «نهادهاي ملي نمي توانند اپوزيسيون دولت باشند، آنها كارشان كمك به دولت و ملت است.» او خود «نهادهاي ملي» را معرفي كرد و از آنان خواست «كار حزبي» نكنند. سومين دغدغه با لحن تهديد همراه شد، گفت: «من يك سال حرفي نزدم اما در صورت ادامه خواهم گفت.» تهديد روحاني، نشان از پيمانه دولت داشت كه در حال پر شدن است: نه از نقد كه از تخريب، نه از هجمه هاي رسانه يي كه توفان دلواپسي هاي نهادي و ستادي. روحاني مي خواهد كه ميان نقد و تخريب مرزي باشد، از تمام جريان هاي سياسي مي خواهد كه آينده و موفقيت كشور را به گروكشي سياسي در نهادهاي ملي وا نگذارند. او از نقد خود نمي هراسد، رقيبان شناسنامه دارش را به احترام دعوت مي كند و حرف آنها را مي شنود، از تخريبي مي هراسد كه ريل قطار پيشرفت كشور را منهدم مي كند. براي روحاني ميان اين دو تفاوت هاست. اما گام دوم.

اين تفاوت درست در رفتار صبح و ظهر رييس جمهور نمايان شد. در برابر تذكري كه به تخريب ها داد، از همان سالن كنفرانس خبري به ضيافتي رفت كه هفت رقيب انتخاباتي خود را دعوت كرده بود. يك ضيافت صميمانه كه در آن روحاني مشورت كرد، نقد شنيد و انتقاد كرد و در پايان متحدانه با يكديگر عكس يادگاري گرفتند كه نشان از همدلي و وحدت در عين تفاوت ديدگاه و سليقه باشد.

در گام دوم نشان داد كه حيات، سلامت، پويايي و كارآمدي هر نهادي در گرو امكان نقد آن است. گشودن باب نقد و اقبال به ناقدان رسمي و شناسنامه دار نشان از درك حاجت به نقد است. نهادي كه خود را حاجتمند به نقد ببيند، نقد را مغتنم و ناقدان را محترم مي شمارد. از آن سو، نشاندن يك نهاد در حريمي فوق نقد و دورباش گفتن ناقدان و ناظران، علامت احساس استغنا و عدم حاجت به نقد و ناقدان است. روحاني چهره پيروز در انتخابات با دعوت رقيبان خود نشان داد كه او هرگز نمي خواهد خود را از بركات نقد محروم كند، كه در غير آن انحطاط و انحراف خود را رقم زده است.

او هر چند در نشست مطبوعاتي خود از نقد بدون شناسنامه ابراز نگراني كرد اما با دعوت رقيبان منتقد خود كه صريحا در اين يك سال سخن گفته اند نشان داد كه سلامت و پويايي نهاد دولت و شخص رييس جمهور، بر نحوه برخورد با ناقدان است. در بازاري كه «نقد»، مرزهاي سيال دارد و حدودي تعريف شده و اجماعي وجود ندارد كه آن را از مقولاتي چون «وهن» و «تضعيف» بازشناسد، دادوستد كالاي نقد، بسته به جهت گيري قدرت مي تواند سهل يا مخاطره آميز باشد. در چنين وضعيتي كه ناقدان خود را در دوراهي «پرهيز» و «دليري» مي بينند، تنها ناقدان دليرند كه راه نقد را برمي گزينند و تاوان محتمل آن را هم به جان مي خرند. حاصل آنكه در اين ميان، آنكه با پذيرفتن اصل نقد و نهادينه كردن آن، حتي از توهين ها و افتراها چشم مي پوشد، از بركات نقد نصيب مي برد و آنكه در پي عقوبت اهل توهين و تضعيف، گاه ناقدان را هم عتاب مي كند، خويشتن را محروم مي سازد.

اينچنين رييس جمهور نشان داد كه ميان نقد و تخريب مرز باريكي است. ناقد و منتقد شناسنامه دار قابل احترامند. اين دو مرز باريكي است و بسزاست همه دعوت رييس جمهور را به رعايت اين مرز باريك مغتنم شمارند.

منبع: اعتماد