مشورت سفیر تازه امریکا در ایران با وزیر خارجه پیش از دیدار با شاه: نیاز به اطمینان خاطر درباره اینکه منزوی نشده، دارد / پیش بینی سفیر از آنچه شاه با او مطرح خواهد کرد

«انتخاب» قصد دارد به صورت روزانه، به منظور آگاهی مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، اسناد ویکی لیکس در رابطه با ایران را که متعلق به سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است را منتشر کند.

سفارت امریکا در تهران در سندی به تاریخ ۱۹۷۳ به ماجرای مشورت ریچارد هلمز سفیر وقت واشنگتن در تهران با وزیر خارجه آمریکا پیش از دیدار با شاه، پرداخته است.

به گزارش سرویس تاریخ «انتخاب»؛ در این سند آمده است:

ملاقات با شاه

تاریخ: 2 آوریل 1973

از سفارت آمریکا در ایران به وزیر خارجه آمریکا؛

خلاصه: انتظار دارم بعد از تسلیم اعتبارنامه‎ام در روز 5 آوریل، گفتگوی خصوصی با شاه داشته باشم. قصد دارم فقط {حرف‎هایش را} گوش کنم اما اگر موضوع پاکستان و نگرانی شاه از مذاکرات ما با شوروی مطرح شد، این می‏تواند موقعیتی مناسب برای انتقال دیدگاه‎هایمان درباره پاکستان در آستانه ورود بوتو به تهران در روز 7 آوریل و همچنین اطمینان به شاه درباره این مسئله باشد که اصل مذاکره با مسکو به هیچ وجه به معنی کمتر شدن روابط با ایران نیست. پایان خلاصه.

اقدام درخواستی: بسیار مفید خواهد بود اگر تا آغاز روز کاری 4 آوریل، خلاصه‎ای از کمک‎های اقتصادی ما به پاکستان در 18 ماه گذشته، نکات اصلی اصلاحیه اخیر سیاست تسلیحاتی ما در قبال پاکستان و هرگونه نکته مفید دیگری از نظر آن وزارتخانه یا اسلام‎آباد که معتقدید پیش از دیدار بوتو باید به شاه انتقال داده شود، به دست من برسد.

1. صبح روز 5 آوریل من اعتبارنامه‎ام را به شاه تسلیم خواهم کرد. این مراسم در کنار ملاقات‎های راش، معاون وزیر و ژنرال‎ها گودپاستر و رایان با شاه که در ماه آوریل برنامه ریزی شده، می‎تواند فرصتی مغتنم برای انتقال پیام یا نظر ما درباره این موارد باشد: الف) روابط آمریکا/ایران، ب) تحولات در این منطقه از جهان، ج) نقشی که ایران می‏تواند در این تحولات در راستای منافع دوجانبه ما ایفا کند.
2. عادت شاه آن است که بعد از مراسم تسلیم اعتبارنامه، سفرا را برای یک گفتگوی خصوصی نزد خود می برد. این اولین ملاقات رسمی من با شاه در مقام سفیر خواهد بود، قصد دارم به حرف‎های شاه گوش کنم. پیش‎بینی می‎کنم بر اساس همین عادت، شاه من را به یکی از تالارهای «تور دی» خودش ببرد. با توجه به سفر بوتو در روز 7 آوریل، مسلما موضوع پاکستان مطرح خواهد شد. شاه احتمالا به دلیل عدم حمایت مناسب از بوتو از ما گلایه خواهد کرد. در این صورت قصد دارم همه اقدامات اقتصادی‎مان برای پاکستان در حدود یک سال گذشته و نیز تصمیم اخیر به برداشتن تحریم‎های تسلیحاتی شامل اقلام نظامی بلوکه شده از سال 1971 را به او خاطرنشان کنم. به همین منظور سپاسگزار خواهم بود اگر لیستی از این کمک‎های اقتصادی به پاکستان در 18 ماه گذشته و نکات اصلی سیاست تسلیحاتی جدید ما در قبال پاکستان و هند تا ابتدای روز کاری 4 آوریل برای من ارسال شود.
3. علاوه بر این و با توجه به روابط نزدیک شاه با بوتو و نفوذ او بر رییس جمهور پاکستان، آیا نکته‎ای درباره پاکستان وجود دارد که وزارتخانه یا اسلام‎آباد معتقد باشند طرح آن توسط من نزد شاه جهت طرح با بوتو مفید باشد.
4. همچنین متوجه روایت زاهدی از نگرانی‎های شاه شدیم و معتقدیم این مسئله نشان دهنده نگرانی شاه از روند رخدادهای اخیر در این منطقه است که او آنها را در تقابل با منافع ایران می‏داند و نیاز دارد بصورت دوره‎ای به او اطمینان خاطر داده شود درباره اینکه منزوی نشده، و اینکه می‎تواند روی منافع پایدار آمریکا در ایران حساب کند و اینکه هیچ توافق بازدارنده احتمالی میان ما و شوروی به ضرر ایران نخواهد بود.
5. در صورت طرح این موضوع، پیشنهاد می‎کنم همان نکاتی مطرح شود که راش، معاون وزیر، در ملاقات با زاهدی مطرح کرده و به او اطمینان داده بود که بدون اطلاع دقیق ایران، درباره روابط آمریکا و ایران با شوروی مذاکره نکرده و نخواهیم کرد.
6. نهایتا، در زمان مناسب، علاقه عمیق رییس جمهور برای دیدار شاه و ملکه از واشنگتن در سال 1973 را به شاه اعلام خواهم کرد.

هلمز