سرگرمی‌های تهرانی‌ها در ۵۲ سال پیش چه بود؟

سرویس تاریخ «انتخاب»؛ روز دوشنبه ۱۲ اسفند ۱۳۴۷، سرویس اجتماعی روزنامه اطلاعات با بررسی آمارهای رسمی درباره جمعیت تهران نکات جالبی را راجع به سرگرمی‌های پایتخت‌نشینان در اوقات فراغت‌شان منتشر کرد. خبرنگاران اطلاعات این داده‌ها را از پاسخ آن قسمت برگه آماری مردم تهران که از جمعیت بالای ده سال پرسیده شده بود اوقات بیکاری خود را چگونه می‌گذرانند، به دست آوردند. نکته جالب این بود که بر اساس این آمار مطالعه کتاب و مطبوعات بیش از دیگر سرگرمی‌ها در تهران طرفدار داشت. مشروح گزارش را در ادامه می‌خوانید:

در آمارگیری از ساکنین تهران در آن قسمت که جمعیت اوقات بیکاری و فراغت خود را چگونه می‌گذرانند جمعیت ده ساله به بالا مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. از کل جمعیت تهران یک میلیون و ۸۵۲ هزرا و ۵۷۱ نفر بیش از ده سال سن دارند. در بررسی سرگرمی‌های مردم تهران: رفتن به سینما، گوش دادن به رادیو، تماشا کردن تلویزیون، رفتن به کتابخانه، خواندن مطبوعات و کتاب، رفتن به باشگاه‌های ورزشی، تماشای مسابقات ورزشی، رفتن به پارک و سایر سرگرمی‌ها مورد توجه قرار گرفته بود.

گوش کردن به رادیو

از کل جمعیت ده‌ساله به بالا که رقم آن در بالا ذکر شد: ۴۲۶ هزار و ۷۲ نفر وقتی بیکار می‌شوند و کاری ندارند رادیو گوش می‌کنند. رادیو ساده‌ترین سرگرمی برای مردم است که به سهولت و با مخارج کم در اختیار اکثریت مردم می‌تواند قرار گیرد. حالا همین جمعیت به کدام برنامه رادیو بیش‌تر توجه دارند و آن را گوش می‌کنند از بحث خلاصه ما خارج است.

آمار تفکیکی جمعیت ۳۹ بخش تهران نشان می‌دهد که شمال شهری‌ها کمتر به گوش کردن رادیو علاقه دارند؛ در بخش نیاوران فقط ۹۵۷ نفر در اوقات فراغت رادیو گوش می‌کنند، در مقابل در بخش دروازه قزوین ۱۰۶ هزار و ۶۶۸ نفر رادیو گوش می‌کنند. و همین‌طور در سلسبیل و گرگان و راه‌آهن آمار شنوندگان رادیو بالا است. جالب این‌جاست که در یوسف‌آباد از ۲۱ هزار نفر فقط ۴۳۳ نفر اظهار کرده‌اند که در اوقات بیکاری خود رادیو گوش می‌کنند.

تماشای تلویزیون

برعکس رادیو، آمار نشان می‌دهد که تلویزیون با این‌که سرگرمی کامل‌تری است چندان مشتری وسیع ندارد به طوری که از حدود ۲ میلیون جمعیت ده‌ ساله به بالا فقط ۶۷ هزار و ۶۴۸ نفر وقتی بیکار می‌شوند تلویزیون تماشا می‌کنند. یکی از علل پایین بود سطح تماشاگران تلویزیون عدم دسترسی خانواده‌ها به دستگاه فرستنده تلویزیون است؛ یعنی عده زیادی استطاعت خرید تلویزیون ندارند. علت دیگر این است که طبقه مرفه‌الحال که فرستنده‌های تلویزیونی دارند آن را جزو لوازم تزئینی خانه گذاشته به علت سرگرمی‌های جالب‌تری که دارند کمتر تلویزیون تماشا می‌کنند.

نکته دیگر این‌که در این آمار جمعیت ده‌ ساله به پایین که بچه‌ها هستند به حساب نیامده‌اند در حالی که فقط این عده مشتری‌های پر و پاقرص تلویزیون هستند.

نکته جالب دیگر این‌که ساکنین دروازه دولاب و سلیمانیه و امیریه بیش‌تر از همه تلویزیون تماشا می‌کنند، برعکس تماشاگران تلویزیون در بخش‌های نیاوران، الهیه، ونک، داودیه که محل سکونت افراد مرفه‌الحال است فوق‌العاده کم است.

مطبوعات و کتاب

می‌گویند اهل مطالعه و کتاب و به طور کلی مطبوعات در تهران کم است ولی آمار رسمی خلاف این گفته را ثابت می‌کند و مقایسه تعداد علاقه‌مندان به سینما و گوش دادن به رادیو و تماشای تلویزیون با کسانی که در ساعات فراغت خود کتاب و روزنامه می‌خوانند نشان می‌دهد که مطبوعات اعم از کتاب و روزنامه بیش از سایر سرگرمی‌ها بین ساکنین تهران طرفدار دارد یعنی ۴۳۲ هزار و ۱۰۶ نفر در ایام فراغت خود به مطالعه می‌پردازند.

قشر علاقه‌مند به مطالعه در کلیه بخش‌های شهر پراکنده‌اند ولی نسبت آن‌ها به جمعیت در بخش‌های مختلف فرق می‌کند و از روی مقایسه نسبت جمعیت به قشر اهل مطالعه می‌توان این نتیجه را به دست آورد که مثلا ساکنین قلهک و زرگنده و الهیه بیش‌تر اهل مطالعه هستند تا ساکنین امیریه و گرگان و سلسبیل.

ورزش

نسبت علاقه‌مندان به ورزش در ایام فراغت به جمعیت تهران فوق‌العاده کم است به طوری که از کل جمعیت تهران فقط ۷ هزار و ۸۳۸ نفر ساعات فراغت خود را به ورزش در باشگاه یا خانه می‌گذرانند که ساکنین مجیدیه ورزشکارتر از ساکنین سایر نقاط تهران هستند. برعکسِ ساکنین مجیدیه، اهالی بخش‌های یوسف‌آباد، عباس‌آباد و امیرآباد چندان علاقه‌ای به ورزش نشان نداده‌اند.

سرگرمی‌های متفرقه

در آمارهای رسمی غیر از موارد بالا سایر سرگرمی‌های اهالی تهران در ساعات فراغت جزو ردیف متفرقه منظور شده است که ۸۶۰ هزار نفر در این ردیف به حساب آمده‌اند این عده در ساعات بیکاری و فراغت به انواع سرگرمی‌ها اشتغال می‌ورزند که نوع هریک از آن‌ها مشخص نشده است.