دکتر مصدق به مناسبت چهل‌ونهمین سالگرد مشروطیت چه گفت؟

سرویس تاریخ «انتخاب»: روز چهارشنبه ۱۴ مرداد ۱۳۳۲، دو روز پس از رفراندوم تاریخی انحلال مجلس در تهران به دستور دکتر مصدق، ایشان به مناسبت چهل و نهمین سالگرد مشروطیت، پیامی را خطاب به ملت ایران صادر کرد، متن پیام که فردای آن روز در روزنامه کیهان منتشر شد به این شرح بود:

چهل‌ونهمین سال مشروطیت را صمیمانه به شما تبریک عرض می‌کنم. گرچه به عللی که همه از جزئیات آن مطلعید اکنون مجلس شورای ملی فعالیتی ندارد، ولی جای بسی مسرت است که اراده قوی و علاقه‌مندی مردم شرافتمند تهران که نمونه بارزی از اراده عمومی ملت ایران به شمار می‌رود از راه رفراندوم بنیان حکومت مردم بر مردم را که معنی حقیقی مشروطیت و دموکراسی است چنان محکم و استوار ساخته که ان‌شاءالله پس از این با اتکای به نیروی ملی از هر نوع سستی و فتور و هرگونه خلل و خطا مصون و محفوظ خواهد ماند و بر اثر این حسن استقبال عموم در تعیین سرنوشت و تامین آینده خود مجلسی که مظهر تمایلات و آرزو‌های ملی باشد شروع به کار خواهد کرد.

هموطنان عزیز:

مجلس شورای ملی موقعی می‌تواند تکیه‌گاه واقعی و مظهر حقیقی آمال ملت باشد که نمایندگان آن از جانب مردم انتخاب شوند و خود را موظف به پیروی از اراده ملت بدانند و جز در راه تامین سعادت و عظمت کشور قدم برندارند. متاسفانه در بیش‌تر ادوار تقنینیه، چون وسایل انتخابات آزاد فراهم نبوده است اکثر نمایندگان برای حفظ مقام خود تکیه‌گاهی جز نیروی ملی می‌جستند و مشکل بود که چنین مجالسی بازیچه دست اجانب و وسیله پیشرفت مقاصد آنان نشود. این مانع بزرگ که در راه پیشرفت مشروطیت ما وجود داشت بحمدالله اکنون پس از ۴۸ سال به دست توانای شما ملت ایران دارد از بین می‌رود و راه ترقی و تعالی مملکت و رونق مشروطیت و حکومت ملی هموار می‌شود.

در حکومت مشروطه تنها یک قدرت اصیل و لایزال موجود است و آن نیروی ملت است که اگر به معنای واقعی بروز و ظهور نکند مشروطیت و دموکراسی مفهوم حقیقی خود را از دست می‌دهد و زمینه برای حکومت‌های فردی فراهم می‌شود هرچند هم که به ظاهر مجلسی وجود داشته و عده‌ای به نام نمایندگی در آن جمع شوند.

برای این خدمتگزار که عمر خود را در راه مبارزه با قدرت‌های ضدملی گذرانیده هیچ لذتی بالاتر از این نیست که اکنون می‌بینم قدرت اراده ملت به مفهوم واقعی خود به ظهور رسیده و محکم‌ترین تکیه‌گاه و بزرگ‌ترین ضامن و بقاء مشروطیت ما شده است. روزگاری قدرت‌طلبان امید داشتند که با حبس و بند آزادی‌خواهان بتوانند نهال مشروطیت را از بیخ و بن برکنند و شاید باز این خیال خام را در مغز‌های خود پرورش می‌دهند، ولی یقین دارم بیداری و هوشیاری شما مردم رشید و شرافتمند بالاخره این امید را به یأس مبدل خواهد کرد و با علاقه‌مندی و ایمانی که در شما هست هیچ قدرتی نخواهد توانست به آمال ملی شما تجاوز کند.

امیدوارم مجلسی که مظهر آمال ملت باشد زمام امور را به دست بگیرد و این اساس مقدس که خون پاک فرزندان این کشور ضامن حفظ و بقای آن بوده و خواهد بود برای همیشه باقی و پایدار بماند. از خداوند بزرگ مسئلت دارد که این مملکت را در پناه عنایت خود از گزند بداندیشان و دشمنان ایمن و مصون بدارد و ما همه را در وصول به هدف مقدسی که در پیش داریم یار و مددکار باشد.