خاطرات بولتون: ظریف چگونه سعی می کرد حس «خودشیفتگی» ترامپ را تحریک کند؟

سرویس تاریخ «انتخاب»: کتاب «اتاقی که در آن اتفاق افتاد»، خاطرات کاخ سفید از زبان جان بولتون، مشاور امنیت ملی آمریکا در دوران ترامپ است. او سابقه معاون وزارت خارجه و نمایندگی آمریکا در سازمان ملل را در دوران جورج بوش پسر نیز در سابقه دارد. بولتون که با رویکردهای ستیزه جویانه در حوزه سیاست خارجی شناخته می‌شود، 372 بار در کتاب خود به ایران اشاره کرده است. این کتاب توسط انتشارات های امیرکبیر و مهراندیش با ترجمه های مختلفی به چاپ رسیده است. «انتخاب» روزانه بخش هایی از این کتاب را منتشر خواهد کرد.

مجموعه دیگری از بخشودگی‌ها که بحث بی پایانی را دامن‌زده بودند، بخشودگی‌های هسته‌ای بودند که امکان کمک یا همکاری غرب با عوامل برنامه هسته‌ای به اصطلاح «صلح‌آمیز» ایران را فراهم می‌کردند. در زمان شروع دوباره تحریم‌ها در نوامبر ۲۰۱۸ وزارت خارجه به رغم مخالفت‌های شورای امنیت ملی هفت بخشودگی صادر کرد. همه این بخشودگی‌ها به یک اندازه در پیش بردن برنامه هسته‌ای ایران مهم نبودند، اما نمادگرایی سیاسی در این زمینه بد بود. با نزدیک شدن پایان بخشودگی‌ها در مه ۲۰۱۹، ما به دنبال توافق داخلی دولت برای پایان دادن به حداقل برخی از آن‌ها و کاهش دوره بخشودگی به نود روز برای بقیه آن‌ها بودیم.

اقدامات ما آن طور که امیدوار بودم سازنده نبودند، عمدتاً به این دلیل که وزارت خارجه تا جایی که می‌توانست سعی کرد از بخشودگی‌های بیشتری در این زمینه محافظت کند با این حال در اوایل مه ما به دو بخشودگی پایان دادیم و به این ترتیب تعداد بخشودگی‌ها به پنج مورد رسید که همگی هم از نظر دوره و هم از نظر چشم انداز مشمول محدودیت شدند قبل از این که من دولت را ترک کنم محور مقاومت در برابر لغو بخشودگی‌ها به منوچین و وزارت خزانه داری منتقل شده بود. آن‌ها می‌گفتند برداشتن خشودگی‌ها لطمه زیادی به منافع چین و روسیه می‌زند برای همین ما باید آن‌ها را تمدید کنیم.

منوچین پومپئو و من به همراه ترامپ در اتاق بیضی در بیست و پنجم ژوئیه در این باره بحث کردیم و نگرانی‌های منوچین برای روسیه و چین بر تلاش من برای افزایش فشار بر ایران غلبه کرد پومپئو عمدتاً ساکت بود.

ترامپ اغلب از این شاکی بود که مردم در سراسر دنیا می‌خواهند با او صحبت کنند اما هرگز موفق نمی‌شوند بنابراین تعجبی نداشت که او در نهایت شروع کرد به فکر کردن درباره باز کردن باب مذاکرات با ایران وزیر خارجه ایران، جواد ظریف در نیویورک چند مصاحبه کرده بود و گفته بود ترامپ می‌خواهد با آن‌ها صحبت کند، اما بی بی نتانیاهو، محمد بن سلمان و من در عوض سعی می‌کنیم رژیم جمهوری اسلامی را سرنگون کنیم؛ ای کاش همین طور بود که او گفته بود.

علاوه بر این، رئیس جمهور ایران حسن روحانی می‌خواست گفتگو کند، پوتین می‌خواست گفتگو کند همه می‌خواستند با ترامپ گفتگو کنند اما همیشه یک نفر جلوی این اتفاق را می‌گرفت. البته نه پوتین و نه روحانی هیچ تلاشی برای برقراری تماس با ما نکرده بودند و هدف ظریف و دیگران از صحبت با رسانه‌ها فقط تحریک حس خودشیفتگی ترامپ بود. آخرین نمونه این روش، که کیم در آن استاد بود، انتقاد از دستیاران ترامپ بود؛ احتمالاً برای متقاعد کردن ترامپ به این که فقط او می‌تواند تفاوت ایجاد کند.

ایران، کوبا و کره شمالی همگی در اواخر‌ آوریل دوباره این روش را امتحان کردند و دلایل زیادی وجود داشت که باور کنیم این تاکتیک در حال گسترش است. این یک رویکرد هوشمندانه بود چون دقیقاً چیزی بود که ترامپ فکر می‌کرد چیزی که او نمی‌توانست قبول کند این بود که این دشمن‌ها می‌خواستند با او صحبت کنند چون فکر می‌کردند اگر با او صحبت کنند به توافق‌های بهتری می‌رسند، نه این که با مشاوران دردسرسازش گفتگو کنند. با خودم فکر می‌کردم روزی که خواستم از آن در بیرون بروم که مدام هم نزدیک‌تر می‌شد این را به ترامپ بگویم.