جزئیات تازه از توقیف یک شیء تاریخی ایران در بریتانیا؛ مدیرکل موزه‌ها: این پرونده مربوط به سال ۲۰۱۶ بوده / موزه بریتانیا این اثر را کارشناسی و اصالت آن را تایید کرده / حداکثر به مدت سه ماه این نقش برجسته در موزه انگلیس نمایش داده شده؛ سپس به ایران بازگردانده می‌شود

ایسنا: مدیرکل موزه‌های کشور درباره توقیف یک اثر تاریخی متعلق به ایران توسط پلیس مرزی انگلستان گفت: این پرونده به سال ۲۰۱۶ مربوط بوده است و روند استرداد آن به کشور آغاز شده و تلاش می‌شود امسال به ایران بازگردد.

در پی اعلام کشف و ضبط یک سنگ‌نگاره ساسانی قاچاق شده با قدمت حدود ۲ هزار سال و به ارزش تخمینی ۳۰ هزار پوند در انگلستان و نمایش آن به مدت سه ماه در موزه بریتانیا در هماهنگی با دولت ایران، مرتضی ادیب‌زاده ـ مدیرکل موزه‌های کشور ـ جزئیات بیشتری را در این‌باره تشریح کرد و گفت: با انتشار خبر توقیف یک اثر تاریخی متعلق به ایران توسط پلیس مرزی انگلستان، اعلام شد محموله‌ای حاوی بخشی از یک نقش برجسته ساسانی از سوی پلیس تحویل موزه بریتانیا شده است. پرونده مربوط به سال ۲۰۱۶ بوده است که در یک هواپیمای مسافربری در فرودگاه استانستد، یک اثر تاریخی توقیف می‌شود. افسران نیروی مرزی با توجه به نوع بسته‌بندی اثر به آن مشکوک شده و پس از بازرسی، این محموله ضبط می‌شود.

او ادامه داد: این پرونده توسط اینترپل نیز بررسی شده است، اما تاکنون دستگیری صورت نگرفته است. با پیگیری اداره کل موزه‌های معاونت میراث فرهنگی و همکاری مستمر سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن و همچنین مکاتبات صورت گرفته در سال گذشته، روند استرداد این اثر به کشور آغاز شده است و در تلاشیم در سال جاری به ایران باز ‌گردد.

مدیرکل موزه‌های کشور اظهار کرد: پیش‌تر، مسؤولان موزه بریتانیا درخواست کرده بودند این اثر پیش از استرداد به ایران، مدتی در موزه بریتانیا به نمایش عموم درآید. با توجه به همکاری این موزه در اطلاع‌رسانی، کارشناسی و مرمت این اثر ارزشمند، مقرر شد پس از اعلام رسمیِ تحویل امانی شیء از سوی موزه، حداکثر به مدت سه ماه این نقش برجسته در موزه بریتانیا نمایش داده شده و سپس با تشریفات قانونی به ایران بازگردانده شود.

‌ادیب‌زاده درباره اصالت این نقش‌برجسته با توجه به ابهام‌ها و شبهاتی که درباره جعلی بودن آن مطرح شده است، گفت: با توجه به این‌که موزه بریتانیا در زمینه تاریخ و هنر دوره ساسانی، کارشناسان برجسته‌ای دارد، این اثر را کارشناسی کرده‌ و اصالت آن را تایید و منشا آن را منطقه فارس اعلام کرده‌ است. که البته پس از استرداد اثر به ایران نیز بررسی‌های لازم را برای اصالت‌سنجی و کارشناسی انجام خواهیم داد.

مدیر مرکز موزه‌ها در وزارت میراث فرهنگی، ‌گردشگری و صنایع دستی گفت: با توجه به بررسی‌های صورت گرفته روی این نقش برجسته، به نظر می‌رسد این اثر بخشی از یک نقش برجسته با ترکیب بزرگتر بوده است. در حال حاضر فقدان کتیبه سبب می‌شود شناسایی شخص حجاری‌شده در این نقش برجسته دشوار باشد. اگر چه شواهد ظاهری آن نمایانگر تصویر یک مقام بلند پایه دوره ساسانی است.

جان سیمپسون ـ متصدی ارشد و باستان‌شناس بخش خاورمیانه موزه بریتانیا ـ نیز به روزنامه گاردین گفته بود: «تقریباً هرگز با چنین موردی مواجه نشده‌ایم که نقشی از صخره با چنین سطحی از بی‌رحمی بریده شده باشد. آن را به طرزی باورنکردنی، با دستگاه فرز بد بریده و در یک جعبه کوچک و بدون بسته‌بندی مناسب قرار داده‌ و جعبه را با میخ محکم کرده‌اند.»

سیمپسون درباره خاستگاه این سنگ‌نگاره همچین گفته است: «اگرچه پایتخت ساسانی‌ها در تیسفون، نزدیک بغداد کنونی بود، اما به نظر می‌رسد این نقش از یک صخره در شیراز کنده شده باشد و از آنجایی که این نقش از یک سنگ آهکی که در سراسر ایران یافت می‌شود تراشیده شده، نمی‌توان محل دقیق آن را مشخص کرد. تنها حدود ۳۰ نقش برجسته صخره‌ای ساسانی وجود دارد که قدمت بیشتر آن‌ها به قرن سوم میلادی می‌رسد. تقریباً همه در بخش نسبتاً کوچکی از ایران و استان فارس هستند.»