علائم پرولاکتینوما مرد و زن نمی‌شناسد!

رویا پاک سرشت/سرویس خواندنی‌های انتخاب:  شاید برای بسیاری از ما هورمون «پرولاکتین» ناشناخته یا کمتر شناخته شده باشد، هورمونی که می‌تواند نقش مهمی در سلامتی ما ایفا کند و فارغ از جنسیت زن یا مرد، در صورت خارج شدن از مرز تعادل، علائمی ناخوشایند را در بدنمان ایجاد کند. برای شناخت پرولاکتین، پرولاکتینوما و دریافت اطلاعات علمی در این زمینه با دکتر پوپک اسدی فوق تخصص غدد گفتگو کردیم:

پرولاکتینوما چیست؟

ترشح از نوک پستان مسئله‌ای نسبتا شایع است و در بسیاری از موارد خوش خیم محسوب می‌شود، ممکن است این ترشحات یک طرفه یا دو طرفه باشند، انواع این ترشحات شامل ترشحات شیری، خونی و زرد شفاف است. اگر این ترشحات بدون فشار و خود به خود ایجاد شوند، باید مورد توجه قرار گیرند.

علل ایجاد کننده پرولاکتینوما شامل چه مواردی است؟

رایج‌ترین علل پرولاکتینوما، شامل این موارد است: فیزیولوژیک و طبیعی، در اثر عفونت، سرطان (خصوصا اگر ترشحات خونی باشند)، پرولاکتین بالا.

پرولاکتین چیست؟

پرولاکتین هورمونی است که از غده هیپوفیز تولید و ترشح شده و باعث رشد غده پستان و تولید شیر پس از تولد نوزاد می‌شود. این هورمون در زنان به تنظیم چرخه قاعدگی کمک می‌کند و در مردان به باروری و تولید اسپرم کمک می‌کند.

چه مواردی زمینه ساز افزایش غیر طبیعی هورمون پرولاکتین است؟

علل بالاتر بودن این هورمون از سطح بهنجار، یا هایپرپرولاکتین شامل تومور هیپوفیز (آدنوم مولد پرولاکتین)، کم کاری تیروئید، تخمدان پلی کیستیک و برخی از دارو‌ها است. برجسته‌ترین این داروها، دارو‌های ضدافسردگی و دارو‌های فشار خون هستند. سایر علل نیز شامل تحریک سینه، استرس، ورزش سنگین و در یک سوم موارد نیز علل نامشخص است.

افزایش پرولاکتین چه علائمی دارد و آیا این علائم قابل شناسایی هستند؟

علائم پرولاکتین بالا در اغلب موارد به این شکل بروز پیدا می‌کند: گالاکتوره (خروج شیر از پستان)، اختلالات قاعدگی در خانم ها، ناباروری در هر دو گروه خانم‌ها و آقایان و در مواردی نیز ریزش مو و موی زائد. در شرایطی که علت این اختلال تومور مولد پرولاکتین باشد، احتمال بروز سردرد و دوبینی نیز وجود خواهد داشت.

چگونه می‌توان پرولاکتینوما را تشخیص داد؟

تشخیص این اختلال با کمک تست‌های آزمایشگاهی و در صورت شک به آدنوم هیپوفیز، نیز شامل ام آر آی خواهد بود. برای درمان این مشکل نیز از رفع علت زمینه‌ای آغاز می‌شود و حتی اگر علت، آدنوم هیپوفیز باشد، دارو درمانی انجام خواهد شد. با این وجود اگر آدنوم هیپوفیز بسیار بزرگ و تهاجمی باشد، در آن صورت جراحی، الزامی خواهد بود.