کجا برای نجات طاق کسری پیشقدم شد؟

ایسنا:‌ با درخواست وزارت فرهنگ عراق در اکتبر ۲۰۲۰ از «بنیاد الف» که نجاتِ بناهای تاریخی درگیرِ جنگ در سراسر دنیا را در اولویت برنامه‌اش قرار داده و اجابت این درخواست از سوی این نهاد بین‌المللی، نجاتِ طاق کسری از ویرانی‌ها به زودی آغاز می‌شود.

با وجود همه درخواست‌ها برای پیشگام شدن وزارتخانه میراث فرهنگی کشورمان در زمینه مطالعه، مرمت و نجات طاق کسری، اما سرانجام بنیاد «الف» در ژنو راه را برای مرمت طاق کسری باز کرد و در نخستین قدم اعلام کرده که ۷۰۰ هزار دلار برای مطالعه و نجات این بنای تاریخی هزینه می‌کند.

این در شرایطی است که معاون میراث فرهنگی وزارتخانه میراث فرهنگی به روشِ قانونمند برای حضور تیم ایرانی در طاق کسری در جنوب بغداد معتقد است و تاکید دارد که «اگر بخواهند مرمت تاق کسری به صورت قطعی انجام شود، باید شرایط مهیا شده و آن‌ها رسما از ما دعوت کنند تا بلافاصله یک تفاهم‌نامه رسمی امضا شده و پژوهشگران و مرمتگران برای کار به آن منطقه بروند،‌ وگرنه متاسفانه وزارتخانه میراث فرهنگی نمی‌تواند کاری برای مرمت و ساماندهی طاق کسری انجام دهد.»

امروز نهم بهمن (۲۸ ژانویه ۲۰۲۱) بنیاد بین‌المللی «الف» در ژنو در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرده که با اختصاص مبلغ ۷۰۰ هزار دلار کار مرمت و حفاظت از طاق کسری را به سرانجام می‌رساند.

این بنیاد یک ماه بعد از درخواست اولیه عراق، یعنی در نوامبر ۲۰۲۰ یک ماموریت ارزیابی حفظِ طاق کسری را با همکاری دانشگاه پنسیلوانیا انجام داد تا اقدامات فوری برای این بنای تاریخی را تعریف کند و در نهایت با کمک مستندنگاریِ سه‌بعدی، اسکن‌های با رزولوشن بالا از بنا انجام و سنسورهایی برای برررسی ترک‌های ایجادشده روی بنا نصب شود.

اکنون نیز با اعلام اختصاص این مبلغ از سوی بنیاد الف به دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا و انتخابِ یک مشاور بخش خصوصی با نام «مشاور حفاظت و توسعه» برای عملیات اضطراری استحکام‌بخشی طاق، عملیات اضطراری بنا به عنوان مقدمه‌ای برای مرمت‌ کامل بنا در آینده آغاز می‌شود.

همچنین قرار است در نخستین قدم یک داربست ویژه برای جلوگیری از ریزش بخش‌های در خطر ایوان نصب شود، داربستی انعطاف پذیر که قادر خواهد بود با حرکت طبیعی دیوارها و همچنین انبساط و انقباض مصالح بر اثر تغییرات دما خود را منطبق کند. در ادامه نیز گروه مرمتی عملیات اسکن، عکسبرداری و همچنین آزمایش‌های ژئوفیزیک را آغاز می‌کند که این اطلاعات به تهیه طرح مرمت جامع این بنا منتهی می‌شود.

این بنیاد در بخش دیگری از بیانیه‌ خود هدف از انجام این کار را این‌طور توصیف کرده که «از این میراث جهانی با کمک دوست‌مان عراق محافظت کنیم» و به برخی از درخواست‌هایی که برای کمک به نجات طاق کسری به این بنیاد ارسال شده اشاره کرده است.

همچنین در این بیانیه تاکید شده است که «میراث فرهنگی عراق از تمام درگیری‌ها و حمله‌های تروریستی می‌ترسد و به همین دلیل الف این پروژه را در اولویت قرار داده است. این پروژه یکی از مهمترین پروژه‌هایی است که در خاورمیانه اجرا می‌شود و انگیزه زیادی برای انجام آن وجود دارد، به همین دلیل می‌خواهیم سیستمی را طراحی کنیم که با همکاری بسیار نزدیک با وزارت فرهنگ عراق و دانشگاه پنسیلوانیا بتوانیم این میراث را برای جهان حفظ کنیم.»

«بنیاد الف» سال ۲۰۱۷ و در پاسخ به تخریب عظیمی که در سال‌های اخیر به میراث فرهنگی وارد شده، با هدف حمایت از میراث ملموس و ناملموس تاسیس شد و قصد دارد پروژه‌هایی را توسط محیط‌های آموزشی و موسسه‌های میراث فرهنگی و انجمن‌های بین‌المللی به سرانجام برساند. تا امروز نیز ۱۰۰ پروژه در ۲۲ کشور را با اعتباری معادل ۳۵ میلیون دلار به نتیجه رسانده است، اما نکته‌ مهم‌تر این‌که ۲۸ پروژه از این تعداد از سال ۲۰۱۸ تا امروز در عراق انجام شده و مبلغی حدود ۹/۲ میلیون دلار برای این کشور هزینه کرده است.