ابوالفضل فاتح: انتخابات 2020 می تواند یکی از بزرگترین انتخابات دهه های اخیر آمریکا باشد. تا پیش از 1900 همواره بیش از 70 درصد واجدین شرایط در انتخابات شرکت داشتند. در سال 1860، 81 درصد در انتخابات مشارکت کردند. اما از سال 1900 به بعد بیشترین درصد مشارکت به سال 1908 باز می گردد که حدود 65 درصد واجدین شرایط در آن انتخابات شرکت کردند و در سال 1960 با مشارکت حدود 63 درصد جان اف کندی اتخاب شد. جالب است بدانید از سال 1970 میزان مشارکت در انتخابات آمریکا همیشه از شصت درصد هم کمتر بوده است. در بهترین وضعیت اوباما در سال 2008 با مشارکت حدود 57 درصد واجدین شرایط انتخاب شد. نهایتا در انتخابات دوره قبل آمریکا حدود 55 و نیم درصد مشارکت داشته اند که به انتخاب دونالد ترامپ انجامید.
بر اساس اعلام مراکز آمار آمریکا در شرایط فعلی از جمعیت بالای سیصد میلیونی آمریکا، حدود 240 میلیون نفر واجد شرایط رای دادن هستند که با توجه به فضای انتخاباتی انتظار می رود جمعیتی حدود 150 تا 160 میلیون در انتخابات 2020 شرکت کنند که حداقل دوازده ملیون بیشتر از تعداد رای دهندگان انتخابات 2016 است . و طبق ارزیابی ها این انتخابات ظرفیت آن را دارد که تا 65 درصد واجدین شرایط یعنی بالاترین میزان از 1900 افزایش یابد.
افزایش تعداد مشارکت کنندگان به نفع کدام کاندیدا است؟
به شکل سنتی با توجه به پایگاه دموکراتها در میان طبقه کارگر، معمولا افزایش تعداد رای دهندگان به نفع دموکراتها بوده است. اما نظر سنجی های اخیر نشان می دهد که ترامپ از پایگاه قابل توجهی در میان طبقه ی کارگران سفید برخوردار شده است. بنابر این دیگر نمی توان با قاطعیت از بهره بردن دموکراتها از افزایش تعداد مشارکت کنندگان سخن گفت، گرچه ممکن است هنوز هم تا حدی به نفع دموکرات ها تمام شود.
روند نظر سنجی ها چگونه بوده است؟
روند نظرسنجی ها در سطح ملی تغییر محسوسی را در ده روز گذشته نشان نمی دهد و همچنان بایدن نسبت به ترامپ فاصله ی محسوس حدود ده درصدی دارد. این میزان فاصله از سوی بدبین ترین نظر سنجی ها حدود 7 درصد و از سوی خوشبین ترین نظر سنجی ها حدود 15 درصد اعلام شده است.
با توجه به داده های نظر سنجی ها اگر امروز دو شنبه (19 اکتبر) انتخابات برگزار شود به نظر می رسد همچون ده روز قبل، بایدن برنده انتخابات با فاصله ی زیاد خواهد بود و نمی توان شانسی برای ترامپ قائل بود. به زبان دیگر بایدن بر اساس نظر سنجی ها در این تاریخ حدود 87 درصد و ترامپ تنها 13 درصد شانس برنده شدن خواهند داشت، مگر آن که تغییری روی دهد.
روند نظرسنجی ها در ایالت های کلیدی؟
در روند نظر سنجی های ایالت های کلیدی نیز تغییر معنی داری مشاهده نمی شود گرچه حدود یک درصد وضعیت ترامپ در فلوریدا بهبود یافته است و فاصله با بایدن به حدود 4 درصد کاهش یافته است. اما در آریزونا و پنسیلوانیا و سایر ایالت های کلیدی تغییری به نفع ترامپ ایجاد نشده است. در انتخابات آمریکا نتیجه ده ایالت کلیدی تعیین کننده است و در میان آنها سه ایالت فلوریدا و پنسلیوانیا و آریزونا نقش محوری تری داشته اند و معمولا رییس جمهور منتخب همواره کسی بوده است که رای این سه ایالت را داشته است.
احتمال تغییر نظر سنجی ها؟
به نظر نمی رسد روند فعلی نظر سنجی ها تا 22 اکتبر (پنج شنبه اول آبان) یعنی زمان مناظره ی آخر تغییر مهمی داشته باشد و دنبال کنندگان روند آراء باید منتظر تغییرات احتمالی نظرسنجی ها در ده روز انتهایی انتخابات و پس از مناظره آخر باشند. این همان روندی است که در دوره پیشین انتخابات آمریکا نیز مشاهده شده است. تا این مرحله از انتخابات، اکثریت رای دهندگان حامی هر دو کمپین تصمیم خود را گرفته اند و کسانی که تاکنون تصمیم نگرفته اند طبیعتا تصمیم خود را به روزهای آخر موکول کرده اند. این همان افرادی هستند که آراء ایشان تا حد زیادی در نتیجه ایالت های کلیدی که بیشترین آراء شناور را دارند تاثیر گذار خواهد بود.
وضعیت میزان رضایت و یا عدم رضایت از ترامپ؟
از دیدگاه نگارنده یک شاخص مهم انتخاباتی میزان رضایت و عدم رضایت از رییس جمهور است. در سا ل جاری میلادی با وجود برخی نوسانات، همواره میزان عدم رضایت از ترامپ بر میزان رضایت از ترامپ فزونی داشته است. بیشترین میزان رضایت از ترامپ مربوط به اواخر ماه مارس است که حدود 47 درصد بوده است. در همان زمان میزان نارضایتی حدود 50 درصد ارزیابی شده بود. اواخر سپتامبر وضعیت رضایت از ترامپ به 45 درصد کاهش یافته و عدم رضایت از او حدود 52 درصد بوده است. این روند در روزهای اخیر ادامه پبدا کرده و تا حدی بدتر شده است، به گونه ای که در روز 16 اکتبر (روز جمعه 25 مهر) میزان رضایت از عملکرد ترامپ به حدود 43 درصد رسید و در مقابل نارضایتی از عملکرد او از 54 درصد عبور کرد.
مطالعه روند رضایت و عدم رضایت از عملکرد ترامپ در میان شهروندان آمریکایی تا حدی در ارزیابی دقت نظر سنجی های انتخاباتی و تحلیل آنها مفید خواهد بود و انتظار می رود نظرسنجی ها با رضایت شغلی از ترامپ تا حدی همخوانی داشته باشد. مثلا اگر رضایت از ترامپ بالای 50 درصد باشد انتظار می رود محبوبیت انتخاباتی او در نظرسنجی ها نیز در همین جهت باشد و بالعکس. در شرایط فعلی که رضایت از عملکرد ترامپ کمتر به حدود 43 درصد و نارضایتی از عملکرد شغلی او به بالای 54 درصد رسیده است چنانچه گفته شد، نظرسنجی ها از نظر میزان محبوبیت ترامپ در انتخابات نیز همین روند را تایید می کند.
وضعیت نهایی چه خواهد بود؟
چنانچه گفته شد، به نظر می رسد تعداد قابل توجهی از آراء شناور تصمیم نهایی خود را به مناظره ی آخر و روزهای آخر موکول داشته اند. عملکرد هر یک از دو نامزد انتخاباتی در مناظره ی آخر و روزهای پس از آن در نتیجه نهایی انتخابات بسیار تعیین کننده است. اگر ترامپ بتواند با فاصله ی زیاد از عهده ی مناظره ی آخر با بایدن بر آید و در روزهای پس از آن نیز در جلب نظر رای دهندگان ایالت های کلیدی موفق عمل کند و در مقابل رقیبش نیز بسیار ضعیف در این دوره نشان دهد یا گرفتار رخداد غیر منتظره ای شود، آنگاه شانس یک پیروزی نزدیک با بایدن را خواهد داشت. در غیر این صورت بایدن را باید برنده انتخابات با فاصله ی زیاد یا نهایتا نزدیک دانست. یعنی فعلا برای ترامپ تنها احتمال پیروزی نزدیک و برای بایدن احتمال هر دو پیروزی بزرگ یا نزدیک متصور است.
وضعیت و تاثیر آراء پستی
تاکنون بیش از 23 میلیون اقدام به ارائه ی آراء خود کرده اند که در نوع خوداز نظر تعداد بی نظیر است. طبق نظرسنجی ها از هر 10 طرفدار ترامپ، هشت تن روز رای گیری رای خود رابه صندوق خواهد انداخت اما این میزان برای طرفدران بایدن حدود 5 تن در ده نفر است. از این روی بعید نیست در روز انتخابات، آراء بیشتری به نام ترامپ خوانده شود و روزهای بعد آراء به نفع رقیب او تغییر کند. این همان نکته ایست که از چالش های انتخاباتی آمریکاست و اگر ترامپ در روزانتخابات اعلام پیروزی کند و در روزهای بعد نتیجه به نفع او نباشد، برای حل و فصل آن پای دادگاه به میان کشیده خواهد شد. مگر آن که آرائی که در روز انتخابات خوانده می شود جایی برای اعتراض هیچ یک از ظرفین باقی نگذارد. گرچه ارزیابی ها بر آن است که در هر صورت ترامپ در صورت باخت معترض به نتیجه انتخابات خواهد بود.
سراب سرخ یا موج سرخ؟
روزهای آتی بیش از آن که روز بایدن باشد، روزهای ترامپ است. تاکنون تحولات انتخاباتی و فراز و فرودهای انتخابتی چندان تحت تاثیر بایدن نبوده است. این ترامپ است که با عملکرد خود انتخابات را به رفراندومی برای خود تبدیل ساخته است. ترامپ در انتخابات قبلی اشتباهات کمی مرتکب شده بود و با خرید اطلاعات محرمانه ده ها میلیون عضو فیس بوک از طریق موسسه کمبریج بریتانیکا، توانسته بود کمپین خود را با علائق مخاطبانش تطبیق دهد. ظاهرا در این انتخبات بهره گیری سیاسی از داده های رسانه های اجتماعی منع شده است و این شاید از موارد بروز ضعف در کمپین ترامپ باشد. علاوه چنان که در نوشته پیشین عرض شد، به هر دلیل و شاید به دلیل نوع برخورد ترامپ با خبرنگاران و رسانه ها در 4 سال گذشته، در این دوره رسانه های کلاسیک با ترامپ همراهی چندانی نشان نمی دهند و در رسانه های اجتماعی نیز موج های دور قبل این بار دیده نمی شود و دیدگاه های تقسیم شده است. او 4 سال رییس جمهور بوده و از منظر بسیاری از کاربران رسانه های اجتماعی دیگر یک پوزوسیون نیست و مطلوبیت اپوزوسیون را که این رسانه ها به آن علاقمندند ندارد.
چنان که مشاهده شد، ترامپ در مناظره نخست، با خطای محاسباتی به جای یک رییس جمهور، در قالب یک اپوزوسیون ظاهر شد که چندان مقبول افکار عمومی قرار نگرفت، حال آن که این رویکرد برای انتخابات قبلی پذیرش داشت. او همچنین در لغو مناظره دوم، و در قرار گرفتن بر روی صندلی داغ، نتوانست موفقیت مهمی کسب کند و در این حال دو خطای انتخاباتی در حمایت از جریان افراطی راست و اعلام نپذیرفتن نتیجه در صورت باخت را مرتکب شده بود. این دو خطا حتی شاید دولت پنهان امریکا را نسبت به آینده امنیت ملی آمریکا حساس کرده باشد و آنها را علیه ترامپ برانگیخته باشد. اما روز 16 اکتبر (جمعه 25 مهر) او خطای بزرگتری را مرتکب شد که ممکن است برای او بسیار گران تر تمام شود و آن بیان این نکته بود که اگر رای نیاورد آمریکا را ترک خواهد کرد. بعید است بیان این جمله تاثیر مثبتی در آراء شناور داشته باشد و بالعکس نگرانی جدی او را از نتیجه انتخابات در نزد حامیانش نشان می دهد، مگر آن که بتواند با تلاش خارق العاده در روزهای آتی همه چیز را تحت الشعاع قرار دهد. با آن که ترامپ حملات شدیدی را متوجه بایدن کرده و حتی از ضرورت دستگیری او و فرزند و همسرش سخن به میان آورده و این روزها خانم کاملیا هریس نیز به دلیل ابتلای نزدیکانش به کرونا در قرنطینه به سر می برد، تا این لحظه ترامپ عقب ماندگی ها را جبران نکرده و موج آبی محتمل تر است. آیا او خواهد توانست همچون انتخابات دوره ی قبل، از مناظره ی آخر و تلاش های انتخاباتی روزهای پس از آن و یا با ماجراجویی یا تحولی در عرصه خارجی، انرژی جدیدی به کمپین خودش و فضای انتخاباتی امریکا تزریق کرده و موجی سرخ بیافریند؟ یا تنها او با سراب سرخ مواجه خواهد شد؟ این بار دشوار است اما غیر ممکن نیست.
یادآوری: طبیعتا نتیجه انتخابات آمریکا، در منطقه ی خاورمیانه دنبال می شود و در ایران نیز از سوی ناظران مختلف تحلیل می شود. تاثیر انتخابات آمریکا بر ایران در صورت انتخاب احتمالی هر یک از دو نامزد انتخاباتی آمریکا، از موضوعاتی است که هدف این نوشتار پرداختن به آن نیست و باید در جای خود بررسی شود. هدف این نوشتار صرفا تبیینی از انتخابات آمریکا بر اساس برداشت نگارنده از داده های موسسات مختلف پژوهشی و نظر سنجی است.