یادداشت‌های علم، سه‌شنبه ۳ خرداد ۱۳۵۶: شخصی از یک کار برای کتابخانه امام رضا، پانصد هزار دلار رشوه گرفته

سرویس تاریخ «انتخاب»؛ این یادداشت‌ را در رامسر می‌نویسم زیرا صبح از شاهنشاهم اجازه گرفتم «حالا که رئیس‌جمهور ساحل عاج به تهران می‌آید و اجازه ‌فرموده‌اید غلام در تشریفات شرکت نکنم، چند روزی به رامسر بروم و استراحت کنم.» فرمودند: «فکر بسیار خوبی است، اما ترتیبات کارهای ما را داده‌ای؟» عرض کردم: «همه چیز مرتب است.»

امروز یک روز فلسفی در پیشگاه شاهنشاه داشتم. به عرض رساندم: «فلان شخص از یک کار کوچک سه ملیون دلاری که برای کتابخانه امام رضا انجام داده‌ایم پانصد هزار دلار رشوه گرفته است.» (البته غیر از نایب‌التولیه، چون از ولیان نایب‌التولیه تاکنون چنین چیزی ندیده‌ام). این شخص را شاهنشاه خوب می‌شناسند و مورد مرحمت است. خیلی تعجب فرمودند که «این مردکه تریاکی در این سن هفتاد سالگی این پول‌ها را برای چه می‌خواهد؟» عرض کردم: «اولا زن جوان دارد!» خندیدند، فرمودند: «چه فایده؟» عرض کردم: «فایده‌اش برای دوستان است و زنش او را به رشوه‌گیری تشویق می‌کند. ثانیا حضرت پیغمبر اکرم فرموده‌اند که فرزند آدم پیر می‌شود، ولی دو حس در او جوان می‌گردد: حرص و طول اَمَل.» فرمودند: «چقدر قشنگ است.»

بعد فرمودند: «جای تعجب است که این شخص می‌گوید می‌خواهم سی سال دیگر زنده باشم.» عرض کردم: «اولا تریاکی پدرسگ نمی‌میرد، ولی باز هم فرمایش حضرت امیرالمومنین در این زمینه خیلی عالی است.» فرمودند: «چیست؟» عرض کردم: «می‌فرماید برای دنیای خودت چنان زندگی کن که گویی همیشه زنده خواهی ماند و برای آخرت طوری که همین الساعه مرگ تو فرا رسیده است.» فرمودند: «اما این مردکه قسمت اولش را گرفته است، وگرنه پول امام رضا را نمی‌خورد.» باری در این زمینه‌ها صحبت بسیار شد. عرض کردم: «اتفاقا غلام که در زیر سایه اعلیحضرت همه چیز دارم درست وضع معکوسی پیدا کرده‌ام، دیگر نه هوس جاه و مقام دارم و نه حرص پول. همین که دارم بس است، زیادی برای چه؟» فرمودند: «تو درست فکر می‌کنی.» عرض کردم: «اگر به من بفرمایید مهتر اصطبل باشم یا پیشخدمت صندوقخانه یا نخست‌وزیر یا حاکم جوشقان یا بازنشسته بیرجند، تمام علی‌السویه است، فقط به خودت علاقه دارم، چون انسان کاملی هستید. میل دارم سعادت زیارت شما را داشته باشم و خداوند نعمت وجود تو را از من نگیرد و دیگر هیچ. آن هم برای جلب منفعتی نیست، چون نه هوس جاه دارم و نه حرص مال.» عرض کردم: «هرگز حسد نبردم بر منصبی و جاهی/ الا بر آن‌ که دارد با دلبری نگاهی» فرمودند: «این هم که برای تو دیگر میسر نیست!» عرض کردم: «گاهی میسر است، ولی در این باره هم حرص ندارم و معتقدم: ای دل جهان به کام تو شد شد، نشد نشد/ دلبر اگر که رام تو شد شد، نشد نشد.»

شاهنشاه فرمودند: «معقول وزیر دربار با سوادی داریم.» عرض کردم: «این‌ها از دبیرستان خاطرم هست. سطح دبیرستان‌ها در سابق بسیار بالا بود.» بعد با کمال مرحمت مرخصم فرمودند و به رامسر آمدم.

از اخبار مهم جهان برکناری [نیکلای] پادگورنی از مقام صدر هیات‌رئیسه اتحاد جماهیر شوروی است، البته جنگ بر سر قدرت است. و دیگر اعلام رئیس حزب محافظه‌کار اسرائیل که می‌گوید ساحل طبیعی اسرائیل، رودخانه اردن است و دنیا را به وِلوله انداخته است. خودش هم مرض قلبی گرفته و در بیمارستان است.