آیت الله هاشمی در کنفرانس خبری پس از انتخابات ۷۶ چه گفت؟

سرویس تاریخ «انتخاب»: روز جمعه دوم خرداد ۱۳۷۶ هفتمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری ایران برگزار شد و سید محمد خاتمی با کسب بیش از ۲۰ میلیون رای به پیروزی رسید. دو روز بعد، ظهر یکشنبه چهارم خرداد، آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، رئیس‌جمهوری وقت، در یک کنفرانس مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی که با حضور ۲۰۰ خبرنگار داخلی و خارجی انجام ‌شد، دیدگاه‌های خود را در زمینه انتخابات ریاست‌جمهوری، تحرکات نظامی آمریکا در منطقه و مهم‌ترین مسائل بین‌المللی بیان کرد. مشروح این کنفرانس خبری که در روزنامه اطلاعات مورخ همان روز منتشر شد به این شرح بود:

خبرنگار پی.جی. سی ایتالیا: به نظر شما حضور قاطع مردم در این انتخابات چه معنایی داشته است؟

معنایش این است که مردم به صحنه آمده و با مطالعه برنامه‌هایی که نامزدها داشتند، به برنامه‌های جناب آقای خاتمی بیش‌تر علاقه‌مند شدند و ایشان را به ریاست‌جمهوری انتخاب کردند.

خبرنگار وال‌استریت ژورنال: با توجه به شرکت جوانان در انتخابات، آیا نیروی جدیدی در کشور ایجاد شد؟

تعبیر نیروی جدید شاید درست نباشد، به هر حال جوان‌ها خیلی در پیروزی آقای خاتمی موثر بودند چون در برنامه‌های ایشان توجه به مطالبی بود که برای جوانان جذاب بود.

فایننشنال تایمز: ۸۰ تا ۹۰ درصد از فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی کشور در دست دولت است، شما چه برنامه‌ای برای رفع این مشکل دارید؟

آماری که ایشان گفتند، اشتباه است. در ایران بخش کشاورزی، دامداری، شیلات تقریبا تمامش در دست بخش خصوصی است. در صنعت نیز عمده فعالیت‌ها در دست مردم است. اگر ما ۲۰۰ شهر صنعتی داریم، می‌بینید که صنایع دولتی در این شهرک‌ها بسیار کم است. بخش تجارت نیز ۱۰۰ درصد در دست مردم است و در بخش مسکن، دولت سهم بسیار کمی دارد. حتی بخش‌های قابل توجهی از آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها نیز در دست مردم است.

خبرنگار بی‌بی‌سی: مشکلات شما برای اجرای برنامه‌های‌تان چیست و آیا آقای خاتمی نیز با این مشکلات مواجه خواهند بود یا نه؟

البته من در دوران مسئولیتم عمده اهدافی را که اعلام کرده بودم، انجام دادم اما حرف شما را می‌پذیرم، مواردی بود که انجام نشد و در هیچ جای دنیا هم نیست که فردی بتواند تمام آرزوهایش را محقق سازد. البته ما در مواردی هم از برنامه‌ها جلو افتادیم و من امیدوارم آقای خاتمی در اجرای برنامه‌ها و اهداف‌شان موفق شوند.

خبرنگار روزنامه شرق‌الاوسط: آیا انتخابات ریاست‌جمهوری، رفراندومی برای سازندگی بود که شما آن را طی دوران ریاست‌جمهوری انجام داده‌اید؟

تقریبا در برنامه همه نامزدها، تکیه روی سازندگی بود که جزو شاخص‌ترین برنامه‌های مورد نظر من است، ولی در مورد آقای خاتمی چون کارگزاران سازندگی از ایشان حمایت کردند و هدف ایشان بیش‌تر مشخص شد، بنابراین مردم هم از ایشان بیش‌تر حمایت کردند. در نظام جمهوری اسلامی، محور کارها با رهبری است و من هم در مجمع تشخیص مصلحت نظام، بر صحت انجام کارها در کشور نظارت خواهم کرد.

خبرنگار سی‌ان‌ان: حضور گسترده مردم در انتخابات بیانگر این بود که مردم به محدودیت‌ها «نه» گفته‌اند، شما فکر می‌کنید که رهبری نظام در این خصوص چه کارهایی انجام می‌دهد؟

من فکر می‌کنم که آرای مردم در ایران مورد توجه همه ما باشد و چیزی که مورد خواست مردم باشد، اگر در چارچوب قانون اساسی و اسلام باشد، ما حتما به آن توجه خواهیم کرد. شما می‌دانید که تکیه رهبری و ما روی حضور مردم در صحنه و توجه جدی به افکار مردم است. ما با همین سرمایه انقلاب را پیروز کردیم، در جنگ پیروز شدیم و کشور را ساختیم.

خبرنگار خبرگزاری «شین‌هوا»: پس از کناره‌گیری شما نگرانی وجود داشت که جریان سازندگی دچار خدشه شود اما با انتخاب آقای خاتمی امید به اعتدال در کشور افزایش یافته است. شما آینده سیاست‌های کشور را چگونه می‌بینید؟

در مورد ادامه سیاست‌هایی که من روی آن تکیه داشتم، امیدوارم همان‌طور باشد که شما می‌گویید. طبعا من با رضایت رهبر معظم انقلاب این کار را انجام دادم و در آینده نیز رهبری حضور خواهند داشت و سیاست‌های سازندگی تداوم خواهد یافت و اگر در زمینه سازندگی برای من مشکلی باشد، طبعا آقای خاتمی هم با آن مواجه خواهد بود.

[در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار شین‌هوا درباره روابط ایران با اروپا و آمریکا]

ما می‌خواهیم رابطه‌مان با اروپا طبیعی، گرم و سالم باشد اما در مورد آمریکا مشکل باقی است.

[در پاسخ به پرسش خبرنگار اطلاعات مبنی بر تحرکات اخیر آمریکا در مرزهای غربی و شرقی ما به‌خصوص قراردادهای امنیتی و دفاعی ترکیه با رژیم صهیونیستی و طالبان در افغانستان]

البته این‌ها چیزهای تازه‌ای نیست، معمولا آمریکا در اطراف ما حضور داشته، ولی موفق نبوده است. همان‌طور که شما گفتید، باید هوشیاری خودمان را حفظ کنیم. در مورد همکاری ترکیه با اسرائیل این چیز جدیدی است، مخصوصا حضور وسیع‌تر ترکیه در شمال عراق مسئله تازه‌ای است. ما در این خصوص با کشورهای عربی و اسلامی مشغول همکاری هستیم تا این مشکل برطرف شود.

[در پاسخ به خبرنگاری درباره اتهام آمریکا درباره ساخت سلاح‌های شیمیایی]

معمولا آمریکا از این شایعات استفاده می‌کند تا القا کند که ایران به دنبال ساخت سلاح‌های شیمیایی است. و این یک تهمت بزرگ به ایران است. ما واقعا دنبال این سلاح‌ها نیستیم و به شدت از آن متنفریم. ما در جنگ عراق آن‌چنان آثار شوم این سلاح را لمس کردیم که فکر می‌کنم هیچ‌وقت به فکر ساخت آن نباشیم. من خود آن زمان فرمانده جنگ بودم. وقتی حلبچه را فتح کردیم، شاهد صحنه‌هایی بودم که هیچ‌وقت آن را فراموش نمی‌کنم. مواد شیمیایی به گونه‌ای بود که تا فاصله دوردست، مردم بی‌گناه را مثل یک مزرعه درو می‌کرد و بر زمین می‌ریخت. در حلبچه وقتی پیروز شدیم، مردم این شهر با توجه به این‌که نیروی نظامی در آن‌جا وارد نکردیم، با ما همکاری کردند و صدام از آن‌ها ناراحت شد و دست به چنین جنایتی زد. به هر حال امیدوارم این منظره و این صحنه‌های دردآورد برای هیچ‌کس و هیچ ملتی پیش نیاید.

[پاسخ به پرسش خبرنگار الوحده درباره سیاست‌های مجمع تشخیص مصلحت نظام]

در راس سیاست‌های کلی کشور، ما در این مجمع بحث می‌کنیم و نظر می‌دهیم و آقای خاتمی هم در این مجمع حضور خواهد داشت و مصوبات ما با تایید رهبری، رسمیت پیدا می‌کند و من به کابینه آقای خاتمی نیز کمک خواهم کرد.

خبرنگار سوئیس: آیا رای عمده جوانان به آقای خاتمی را یک حرکت برای کسب آزادی تفسیر نمی‌کنید؟

به هر حال این حضور جوانان یک حرکت نسبتا تازه‌ای است.

سوال‌ها در این زمینه تکراری است. آرای اخیر مردم یک مفهوم جدیدی است که مورد توجه نظام خواهد بود. اگر منظور این است که نوع آرا اعتراض به سیاست‌های جاری است، ما چنین چیزی را درک نمی‌کنیم. شما در اظهارات نامزدها نگاه کنید، تکیه اصلی آن‌ها روی اصول و چارچوب سیاست‌های نظام است و به چیز دیگری فکر نمی‌کنند.

خبرنگار صداوسیما: با توجه به گذشت ۸ سال از تصدی پست ریاست‌جمهوری شما، تلخ‌ترین رویداد سیاسی در چارچوب سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی ایران و شیرین‌ترین آن در امر داخلی و خارجی چه بوده است؟

طبیعی است،‌ شیرین‌ترین رویدادها برای ما شیرین‌ و تلخ‌ترین آن‌ها خاطرات تلخ است. به نظر من توفیقی که در این ۸ سال به دست آوردیم تا کشور خود را بسازیم یک قطعه شیرینی از تاریخ ایران در همه دوران‌هاست. بعضی از چیزهای تلخ مثل حوادث افغانستان و پیشرفت نداشتن روابط با کشورهای عربی خلیج‌فارس و نیز حوادث زلزله برای ما تلخ و ناگوار بوده است.

[پاسخ خبرنگار کیهان درباره بهبود نسبی روابط با کشورهای عربی]

ما روی کنفرانس اسلامی که در تهران برگزار خواهد شد، خیلی حساب کرده‌ایم تا بتواند تضمینی برای همکاری با کشورهای اسلامی، عربی و غیرعربی در آسیا و آفریقا باشد. بنابراین هم در این کنفرانس و هم بعد از آن با توجه به این‌که چند سال رئیس اجلاس خواهیم بود، این موضوع می‌تواند به پیش‌برد امر کمک کند.

[پاسخ به خبرنگار العالم کویت درباره راه‌حل سوءتفاهم‌هایی که در خلیج‌فارس بر سر جزایر سه‌گانه وجود دارد]

اختلاف‌های مربوط به جزایر مورد نظر به گذشته برمی‌گردد و آخرین اتفاقی که در این زمینه رخ داد مربوط به سال ۱۹۷۱ است. ما مصلحت نمی‌دانیم که اختلاف‌های قبل از انقلاب دوباره زنده شود، چون بی‌ثباتی ایجاد می‌کند. در عین حال ما آمادگی داریم هر وقت آن‌ها بتوانند مذاکرات را ادامه دهیم.

فکر می‌کنم که مسئولان بحرین به خاطر تعصب‌ها و وابستگی به انگلیس، مانع انجام این مذاکرات هستند. نمونه‌ای از این تعصب را می‌توان در نحوه سوال کردن این خبرنگار مشاهده کرد که نام کامل خلیج‌فارس را نمی‌گوید و از آن به عنوان «خلیج» نام می‌برد، تازه در این‌جا به ما احترام گذاشته‌اند. اگر در کشور خودشان بودند، تنها از آن به عنوان جعلی نام می‌بردند.