۲۸ فروردین ۱۳۴۱؛ ماجرای خواندنی جمع آوری تمام درشکه‌ها و گاری‌های نوستالژیک تهران

سرویس تاریخ «انتخاب»: از بعدازظهر تا ساعت ۱۰ شامگاه سه‌شنبه ۲۸ فروردین ۱۳۴۱ ماموران اداره راهنمایی و رانندگی کلیه درشکه‌ها، چرخ‌های دستی‌ و گاری‌های اسبی در تهران را جمع‌آوری کردند. به این ترتیب استفاده از این وسایل نقلیه نوستالژیک در پایتخت ایران برای همیشه به تاریخ سپرده شد.

روزنامه اطلاعات مورخ چهارشنبه ۲۹ فروردین ۱۳۴۱ در تشریح این خبر نوشت:

مقامات راهنمایی و رانندگی امروز [چهارشنبه ۲۹ فروردین ۱۳۴۱] اعلام داشتند در چند ماه گذشته تعداد درشکه‌ها و گاری‌های تهران افزایش یافته و در خیابان‌های جنوبی بیش از هشتصد درشکه به کار مشغول می‌باشند و چون در جنوب تهران به علت تمرکز جمعیت و عدم ممانعت مامورین بازار مناسبی برای درشکه‌ها ایجاد شده بود اغلب این درشکه‌ها از شهرستان‌ها به تهران انتقال یافته و اخیرا کثرت وسائط نقلیه کندرو موجب بند آمدن راه‌ها و اختلال عبور و مرور شده بود. مامورین راهنمایی تا ساعت ده شب گذشته در محلات جنوبی تهران و قلعه‌مرغی، امامزاده حسن، جوادیه، چهارراه عباسی، نازی‌آباد، میدان شوش، میدان غار و کلیه نقاطی که درشکه‌ها کار می‌کردند اقدام به جمع‌آوری وسائط نقلیه کندرو کرده و پیش از ۳۰۰ دستگاه درشکه و دویست گاری و یکصد و پنجاه چرخ‌دستی را متوقف ساختند.

درشکه‌ها و گاری‌هایی که جمع‌آوری شده بود به دستور مامورین به ردیف در خیابان‌ها به طرف جاده آرامگاه حرکت کرد و در آن‌جا در قرارگاهی آن‌ها را متوقف کردند.

درشکه‌چی‌ها پا به فرار گذاشتند

پس از آن‌که خبر جمع‌آوری درشکه‌ها در شهر انتشار یافت درشکه‌چی‌ها به سرعت پا به فرار گذاشتند و هریک در گوشه‌ای از گاراژها و کاروانسراها مخفی شدند و اغلب آن‌ها پس از رساندن درشکه‌های خود به توقف‌گاه فورا یابوها را از درشکه باز می‌کردند و سپس چرخ‌های درشکه را درمی‌آوردند تا هنگام فرا رسیدن مامورین دلیلی برای تعطیل کار و توقف درشکه خود داشته باشند.

مامورین پس از این‌که درشکه‌ها را به قرارگاه انتقال دادند اسب‌های آن را به صاحبان درشکه تحویل دادند ولی بعضی از درشکه‌چی‌ها از تحویل گرفتن اسب خودداری کرده و می‌گفتند «حالا که درشکه را از ما می‌گیرید اسب را هم خودتان نگاه دارید.»

نظر اداره راهنمایی و رانندگی

مقامات اداره راهنمایی و رانندگی امروز [چهارشنبه ۲۹ فروردین ۱۳۴۱] اعلام کردند که با بودن یکصد و پنجاه هزار وسیله نقلیه موتوری در تهران نمی‌توان به وسائط کندرو در این شهر اجازه فعالیت داد. حرکت درشکه‌ها و گاری‌ها از نظر عبور و مرور مشکل بزرگی برای مامورین و مردم و رانندگان ایجاد کرده و تنها راه‌حل رفع مشکلات عبور و مرور جمع‌آوری وسائط نقلیه کندرو است.

نظر مردم چه بود؟

از طرف دیگر مسئله جمع‌آوری درشکه‌ها و گاری‌ها برای ساکنین محلات جنوبی شهر ناراحت‌کننده بود. مردم از طرفی حق به مامورین می‌دادند که به ناچار دستور اداری را برای بهبود وضع عبور و مرور شهر اجرا می‌کردند و از جهتی نیز از این‌که با تعطیل کار این وسائط نقلیه کار و زندگی جمع کثیری از رانندگان و کارگران و خانواده آن‌ها مختل می‌شود نگران می‌باشند.

جلسه عمومی

مقامات راهنمایی امروز [چهارشنبه ۲۹ فروردین ۱۳۴۱] اعلام کردند که موضوع جمع‌آوری درشکه‌ها و گاری‌ها را با توجه به مشکلات ناشی از حرکت این وسائط برای عبور و مرور شهر در معرض افکار عمومی قرار خواهند داد و برای این کار جلسه‌ای با حضور نمایندگان مطبوعات و نمایندگان انجمن‌های محلی تشکیل خواهند داد تا در این جلسه بتوانند ضمن جلب توجه مردم به اصل مطلب مشکل بیکاری افراد مزبور را نیز حل و رفع نمایند.

اقدامات اتحادیه درشکه‌داران

صبح امروز آقای عربشاهی، رئیس اتحادیه درشکه‌داران، برای تعیین‌تکلیف صاحبان و رانندگان درشکه‌ها و گاری‌ها به اداره راهنمایی و شهرداری مراجعه کرد. آقای لطف‌الله حداد، یکی از صاحبان درشکه‌ها، گفت: «در تهران هشتصد درشکه موجود است که با شماره اداره راهنمایی و رانندگی کار می‌کنند. با تعطیل درشکه‌ها و گاری‌ها باید فکری برای رانندگان و کارگران آن‌ که بیش از ده‌ هزار نفر می‌باشند بکنند.»

تعدادی از درشکه‌چی‌ها امروز گفتند که ما در حومه شهر مسافر می‌بریم و درخواست داشتند که ترتیبی داده شود تا هم نمره درشکه و هم سرمایه‌ای که برای خود درشکه صرف شده از بین نرود. درشکه‌چی‌ها و گاریچی‌های بی‌کار امروز در محل اتحادیه اجتماع کردند و از مسئولین اتحادیه درخواست کردند تا به مطالب آنان رسیدگی گردد و موضوع با اداره راهنمایی و شهرداری در میان گذاشته شود.