یادداشت‌های محمدعلی فروغی، پنجشنبه ۶ فروردین ۱۲۹۸: انگلیس‌ها طهران را خوب مال کرده‌اند!

سرویس تاریخ «انتخاب»؛ در نوامبر ۱۹۱۸ قرارداد متارکه جنگ بین متفقین و آلمان و اندکی بعد متحدانش امضا می‌شود. متفقینِ پیروزشده، طبعا شرایط خود را به متحدین تحمیل می‌کردند. کنفرانس ورسای که برای جامعه بین‌الملل از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است، در ژانویه ۱۹۱۹ آغاز می‌شود و با این‌که قرار نیست دول بی‌طرف در کنفرانس صلح نقشی داشته باشند. ایران به واسطه خسارات بسیاری که در جنگ دیده خود را با سایر دول بی‌طرف یکسان نمی‌پندارد... از همین رو در دسامبر ۱۹۱۸، هنگامی که دومین کابینه وثوق‌الدوله بر سر کار است، هیاتی به سرپرستی علیقلی‌خان انصاری (مشاورالممالک)، وزیر خارجه وقت، عازم پاریس می‌شود تا خواسته‌های ملی ایرانیان را در جامعه بین‌الملل مطرح سازد. اعضای دیگر این هیات عبارت‌اند از: محمدعلی فروغی (ذکاءالملک) رئیس دیوان عالی تمیز، سید ابوالقاسم‌خان انتظام‌الملک (عمید) رئیس کابینه وزارت خارجه، میرزا حسین خان معین‌الوزرا (علاء) وزیر سابق فواید عامه و تجارت، آدولف پرنی مستشار وزارت عدلیه و عبدالحسین مسعود انصاری پسر مشاورالممالک (به سمت منشی مخصوص هیات).

آن‌چه در پی می‌خوانید خاطرات روزنوشت محمدعلی فروغی، پنجشنبه ۶ فروردین ۱۲۹۸ است:

دیشب خیلی کم خوابیدم و صبح خیلی دیر برخاستم. بعدازظهر بر حسب دعوت به سفارت ایران برای مجمع فرانکوپرسان رفتم. مجمعی است که قبل از جنگ تشکیل شده. یک مجله هم چاپ می‌کردند در تحت ریاست مسیو ژول رش، وکیل مجلس، که سابقا وزیر هم بوده است. منشی مجمع مسیو هربت بود. چون مشغله او زیاد است استعفا داده مسیو وواز را انتخاب کردند. گفتگو از مجله بود و برای مخارج، صمدخان گفت من و کسانم سالی پنج هزار فرانک می‌دهیم. مشاور [وزیر خارجه] هم پنج هزار فرانک وعده کرد. از من کمک قلمی خواستند.

بعد از آن‌جا که مراجعت کردیم با میرزا حسین خان [حسین علاء وزیر سابق فواید عامه] در باب مذاکرات روز دوشنبه که بنا هست در کمیته ناسیونال دتود حرف بزنیم گفتگو کردیم. بعد من بیرون رفته راه رفتم و در مراجعت گرد هوا صاف شده بود و زهره و مشتری و بعضی ستاره‌ها را دیدم.

امروز تلگراف مشاور به طهران رفت و تلگراف مفصل طهران هم آمد. هنوز تمام استخراج نشده امام معلوم است که انگلیس‌ها طهران را خوب مال کرده‌اند.