ایران و عراق برای تضمین آتش بس ۵٩٨ چه مواردی را پذیرفتند؟ / از پذیرش ناظران سازمان ملل تا ممنوعیت پرواز در فاصله ٢۵ کیلومتری مرزها

«انتخاب» اسناد ویکی لیکس در رابطه با ایران را که متعلق به سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است، را به صورت روزانه و به منظور آگاهی مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، منتشرمی کند.

سرویس تاریخ «انتخاب»: سفارت آمریکا در عراق در گزارشی محرمانه به تاریخ ۳۱ مرداد ۱۳۶۷ درباره مستند خبرگزاری رسمی عراق توضیح داده است.

به گزارش «انتخاب»؛ متن این سند که ویکی لیکس آن را منتشر کرده، در زیر آمده است:

موضوع سند: برداشت‎های مرتبط با آتش‎بس و ناظران سازمان ملل
طبقه بندی: محرمانه
دوشنبه 23:45 دقیقه بیست و دوم آگوست 1988
از: وزیر امورخارجه
به: نامشخص

محرمانه – کل متن
در نشست روز 17 آگوست، ظهاوی، معاون وزیر و قیصی، کارشناس حقوق بین الملل اسنادی را به سفیر تحویل دادند. در میان آنها دو پیوست بدون تاریخ بود. یکی با عنوان «برداشت ها مرتبط با آتش بس» و دیگری «آماده‌سازی‎ها در ارتباط با استقرار و فعالیت ناظران سازمان ملل». این پیوست ها از صفحه ای با شماره 10 آغاز می شد که نشان می دهد پیوست یک توافقنامه یا بیانیه بوده اند. ما حدس می زنیم آنها بخشی از بیانیه شورای امنیت در روز 8 آگوست درباره آتش بس بوده اند.
متن این پیوست ها در ادامه آورده شده است:
پیوست 1
برداشت ها درباره آتش بس
ایران و عراق توافق کرده اند تا فرمان های لازم را به تمامی نیروهای تحت امرشان بدهند تا شرایط آتش بس را رعایت کرده و هرگونه اقدام نظامی را روی زمین، در دریا و هوا از روز 20 آگوست 1988 ساعت 3:00 GMT متوقف کنند. در این ارتباط آنها تضمین کرده اند که فرامین به موقع صادر شود تا قبل از اجرایی شدن آتش بس به همه فرماندهان برسد.
برای تضمین آنکه آتش بس باقی بماند، ایران و عراق توافق کرده اند که:
الف. روی زمین:
ناظران سازمان ملل به همراهی طرفین مرزهای توافق شده در آتش بس را بر مبنای خطوط مقدم تحت اختیار دو طرف در روز آتش بس، ترسیم کنند (در صورتی که موضع دو طرف به شکل خطرناکی به یکدیگر نزدیک باشد، با توافق می توان این مواضع را جابجا کرد).
موارد زیر ممنوع خواهد بود:
شلیک به آن طرف مرز
سیم کشی و مین گذاری هرکدام از مواضع
تقویت مواضع دفاعی کنونی با افزایش نیروی انسانی یا تجهیزات و انبارهای جنگی
اعزام نیرو به میدان های دیگر و دارای برتری
حرکت رو به جلو نیروها، انبارها و تجهیزات جنگی، بجز برای استراحت و نگهداری
ب. در هوا:
- هیچ هواپیمایی از هیچکدام از طرفین نمی تواند بیش از فاصله مورد توافق به مرزها نزدیک شود، به جز چند استثنا که می تواند بصورت مورد درباره آنها توافق کرد
- علاوه بر این، هیچ هواپیمای مسلح یا شناسایی هیچکدام از طرفین اجازه نزدیک شدن بیش از 25 کیلومتر به مرزهای بین المللی را ندارد.

ج. در دریا:
- هرکدام از طرفین به اصل آزادی دریانوردی مطابق با قوانین بین المللی احترام خواهد گذاشت
- دسترسی به هوا-فضای خارج از محدوده آب های قلمرویی طرفین محدود به هواپیماهای غیرمسلح، هلیکوپترهای غیرنظامی و هواپیماهای حمل و نقل دخیل در فعالیت های غیرنظامی منطقه خواهد بود.
- برای جلوگیری از حادثه در نزدیکی دهانه شط العرب، نیروی دریایی سازمان ملل در ناحیه ای که بعدا تعریف می شود، مستقر خواهد شد، تا بر فعالیت های دو طرف نظارت داشته باشد.
3. علاوه بر موارد بالا، طرفین توافق کرده اند تا با حسن نیت موارد توافقی زیر را بررسی کنند که بعد از عقب نشینی نیروها به مرزهای بین المللی اجرایی خواهد شد.
- هیچکدام از طرفین نیروی نظامی خود را بیش از فاصله ای که توافق خواهد شد به مرز نزدیک نخواهد کرد.
- هرکدام از طرفین، با توافقی دوجانبه، می پذیرد تا محدودیت های معینی را بر تعداد و کالیبر تسلیحات (توپخانه، تانک، وسایل نقیله مسلح) اعمال کند که توسط یک افسر با درجه سرهنگی فرماندهی شده و به شکل مرکز فرماندهی و تعداد ... افسر و دو گروه دسته بندی خواهد شد که هرکدام از آنها به یکی از ارتش های ایران و عراق در میدان ملحق خواهند شد. هرکدام از این گروه ها توسط یک افسر با درجه سرگردی فرماندهی شده و شامل مقر فرماندهی و تیمی کوچک برای نظارت بر عقب نشینی، آتش بس، بررسی اعتراض های میدانی درباره نقض آتش بس و احیای دوباره آن بعد از نقض خواهد بود.
4. با توجه به طول بسیار زیاد جبهه ها و برای انجام امور محوله به آنها، پرسنل نظامی سازمان ملل در گروه هایی اعزام خواهند شد که همراه با فرماندهی های اطلاعاتی مانند فرماندهی منطقه ای ارتش های ایران و عراق در میدان، جابجا خواهند شد. ناظران از این گروه ها برای بررسی حوادث، متناسب با شرایط، اعزام خواهند شد.
5. برای تسهیل اجرای امور محوله گروه ناظران سازمان ملل، ایران و عراق باید موارد زیر را تعهد کنند:
- حمایت و هماهنگی کامل با گروه ناظران سازمان ملل و پرسنل پشتیبان
- کمک سریع و کارآمد، شامل آزادی حرکت و ارتباط، میزبانی، حمل و نقل و دیگر تسهیلاتی که ممکن است برای انجام ماموریت ناظران لازم باشد. (جزییات این مقتضیات بین فرمانده ناظران نظامی و مسئولان مربوطه در ایران و عراق بحث خواهد شد).
- مزایا و معافیت های تامینی برای و توسط کنوانسیون مزایا و معافیت های سازمان ملل
- امنیت گروه ناظران سازمان ملل و تمامی پرسنل تعیین برای پشتیبانی از این گروه در زمان عملیات در کشورهای مربوطه
6. علاوه بر این ایران و عراق توافق کردند تا
- به ناظران سازمان ملل و نیروهای پشتیبان آن اجازه دهند حداکثر تا 10 روز قبل از آغاز آتش بس در منطقه مستقر شوند.
- تمامی اطلاعات مربوط درباره استقرار نیروها در میدان را در اختیار فرمانده نیروهای ناظر و دو افسر الحاقی قرار دهند تا به تعیین محل استقرار نیروهای آنها کمک شود، و
- تکمیل استقرار ناظران بین المللی و پرسنل پشتیبان را به همراه نیروهای آنها در میدان و حداکثر تا 24 ساعت قبل از آغاز آتش بس تسهیل کنند.
پایان متن.
وایت هد