گزارش سری سفارت آمریکا در بغداد در سال ۱۳۶۷ از عملیات فریب ارتش عراق در فاو / بعد از پیروزی ایران در فاو، برخود شوروی با عراق تحقیرآمیز بود؛ مسکو بغداد را در جنگ، شکست خورده می‌دانست

شرح عکس:دیدار صدام حسین و طارق عزیز، رییس جمهور و وزیر خارجه عراق (راست) با میخاییل گورباچف و ادوارد شورادنادزه، رهبر و وزیر خارجه شوروی (چپ) در سال 1985 در مسکو

«انتخاب» اسناد ویکی لیکس در رابطه با ایران را که متعلق به سال های ۱۹۷۲ تا ۲۰۰۹ است، را به صورت روزانه و به منظور آگاهی مخاطبان نسبت به تحولات و اتفاقات گذشته، منتشرمی کند.

سرویس تاریخ «انتخاب»: سفارتخانه آمریکا در عراق در گزارشی سری به تاریخ ۲۸ مرداد ۱۳۶۷  درباره عملیات ارتش عراق در فاو در جریان جنگ این کشور با ایران توضیح داده است.

به گزارش «انتخاب»؛ متن این سند که ویکی لیکس آن را منتشر کرده، در زیر آمده است:

موضوع سند: عملیات عراق برای بازپس گیری فاو: «ما به شوروی‌ها نشان دادیم»

طبقه بندی: سری

سه شنبه ۱۲:۵۲ دقیقه نوزده آگوست ۱۹۸۸

از: سفارت آمریکا در عراق

به: سفارتخانه‌های آمریکا در منطقه

1. (سری – کل متن)

2. قیصی، مدیرکل بخش سازمان‌های بین المللی در وزارت امورخارجه در دیدار با سفیر ما در عر اق در ۱۹ می‌درباره گزارش اطلاعاتی عزیز، وزیر امورخارجه عراق به نیرو‌های ارشد وزارتش در همان روز با ما صحبت کرد.

3. عزیز به نیروهایش گفته بود که بحث برای بازپس گیری فاو پاییز سال گذشته و بصورت کاملا مخفیانه مطرح شده بود و رهبری عراق به این نتیجه رسیده بود که روند ۵۹۸ به هیچ نتیجه‌ای نخواهد رسید مگر آنکه عراق بعد از یک پیروزی نظامی بتواند، آن را پیش ببرد. (احتمالا تصمیم به انبار مقدار زیادی موشک «حسین» هم با همین مسئله مرتبط بوده است). پس از آن عراق وارد یک عملیات فریب بسیار دقیق شده بود. اما در عین حال یک مدل واقعی از صحرا‌های نمک فاو ایجاد کرده بود تا نیروهایش بتوانند در آن تمرین کنند. وقتی به زمان عملیات نزدیک شدند، وزیر دفاع خلیل الله و رییس ستاد مشترک به منطقه شمال سفر کردند که تبلیغات بسیاری هم روی آن شد. ولی بعد از آن در سفری سری به بصره رفتند. برخی از واحد‌های غیرلازم در روشنایی روز به سمت شمال برده شدند تا بیشتر ایرانی‌ها را فریب دهند.

4. به گفته عزیز، نیرو‌های عراقی روز ۱۷ می‌در ۰۶۲۵، در غروب و زمانی که نیرو‌های ایرانی مشغول استراحت بودند فرود آمده اند. (تصمیم برای آغاز عملیات در ۲۲۰۰ هم شب قبل از آن گرفته شده بود). واحد‌های عراقی در یک حمله به سبک دفاعی توانستند نیرو‌های ایرانی را کاملا غافلگیر کرده و خطوط دفاعی آن‌ها در صحرا‌های نمکی را در هم بشکنند. وقتی دو ستون از نیرو‌های گارد جمهوری و نیرو‌های هفدهم به طرف دیگر این موانع پیوستند، مقابله با بقیه مقاومت باقیمانده به واحد‌های دیگر واگذار شد. سپس واحد‌های عراقی صبح روز ۱۸ می‌وارد فاو شدند. عزیز می‌گوید تلفات عراقی برای چنین عملیاتی بیش از حد منطقی بوده، اما از میزانی که در برنامه ریزی‌ها پیش بینی شده بود، بسیار کمتر بود. عزیز هیچ نظری درباره تعداد تلفات ایرانی یا روش احتمالی آن‌ها برای فرار ارایه نکرده بود.

5. قیصی می‌گوید او همکارانش از این اخبار تعجب کرده بودند که این بزرگترین پیروزی عراق از ۱۹۸۰ تا ۸۱ بوده است. او جلسه‌ای را به یاد می‌آورد که به همراه قیصی با شواردنادزه را به یاد می‌آورد که در سال ۱۹۸۶ و بعد از سقوط فاو برگزار شده بود و در آن شوروی با عزیز برخوردی تحقیرآمیز و مانند نماینده یک کشور شکست خورده داشته است. در آن دیدار شوروی او را ترغیب کرده بود که در قبال رسیدن به یک پیمان آتش بس، جنگ را متوقف کند. اما او به شواردنادزه گفته بود که عراق به هیچ وجه در قابل چیزی کمتر از یک صلح کاملا فراگیر، عقب نشینی نیرو‌ها و تبادل زندانیان قانع نخواهد شد. اما شوروی آشکارا این حرف را صرفا به عنوان تبلیغات عراق رد کرده بود. اما به گفته قیصی حالا اعتبار حرف قیصی مشخص شده و آن‌ها فهمیدند که عراق حرفش کاملا جدی است.

6. قیصی نهایتا در یک نظر کاملا شخصی گفته بود که احتمالا عراق اکنون که پیروزی‌های متعددی به دست آورده از حمله به ایران دست برنخواهد داشت. او می‌گوید تعجب آور نخواهد بود اگر در آینده عملیات مشابهی در شرق بصره انجام شود. سفیر گفته بود که چنین عملیاتی که مستقیما علیه ایران انجام خواهد شد حتی از عملیات فاو هم شدیدتر خواهد بود.

نیوتن