گزارش محرمانه سفارت آمریکا در عراق در سال ۱۳۶۶: حدود ۷۰ درصد شیعیان ایران و تقریبا تمامی شیعیان عراق و عربستان از آیت الله خویی تقلید می‌کنند / درمورد اینکه آیا او جانشین [امام] خمینی خواهد شد یا خیر، باید گفت او علاوه بر سالخورده بودن، به اندازه آیت الله گلپایگانی غیرسیاسی است

موضوع سند: جانشینی مذهبی در ایران
طبقه بندی: محرمانه
جمعه ۶:۰۹ دقیقه پانزدهم ژانویه ۱۹۸۸
از: سفارت آمریکا در عراق
به: سفارتخانه‌های منطقه

۱. محرمانه – کل متن
۲. یک تاجر عرب در تلگراف پیوست می‌گوید که خاندان آیت الله خویی در ایران می‌گویند هفتاد درصد شیعیان ایران و تقریبا تمامی شیعیان عراقی از او تقلید می‌کنند. ما تقریبا همین تعبیر را از یکی از پسران [آیت الله] خویی در اینجا نیز شنیده ایم. همچنین کسنولگری ما در ظهران عربستان نیز قبلا گفته بود که درصد مشابهی از شیعیان عربستان هم از او تقلید می‌کنند.
۳. ما همچنین تاییداتی درباره محبوبیت [آیت الله] خویی در ایران دریافت کرده ایم. از این ارزیابی کنسولگری دوبی مطمئن نیستیم که شاید جایگاه خویی در ایران از دست رفته باشد. بهرحال، [امام] خمینی برای چهارده سال در نجف بود، اما هیچ تاثیری بر جایگاه او در ایران نگذاشت. خویی اکثر قرن حاضر را در نجف بوده، که سنتی در میان آیت الله‌ها متعلق به سال ۱۷۲۲ است. ...
۴. اینکه [آیت الله] خویی تهدیدی برای [آیت الله] منتظری یا هرکدام از جانشینان احتمالی [امام] خمینی باشد، یک موضوع دیگر است، زیرا [آیت الله] خویی که اکنون سالخورده است تا جایی که می‌دانیم بیشتر به اندازه [آیت الله] گلپایگانی غیرسیاسی است. خویی همیشه از طرفداران سرسخت این مکتب بوده است که آیت الله‌ها باید از دولت‌ها دور بمانند. برخلاف [امام] خمینی، تقلید از خویی ضرورتا به معنی حمایت از یک ماهیت سیاسی نیست. همانطور که منبع ما گفته است، مسئله آن است که مشروعیت یک حکومت جایگزین تا حد زیادی به میزان اعتبار مذهبی آن برمی گردد.
۵. یک مسئله مهم برای ما، این اصل در مکتب اصولی شیعه اثنی عشری، به عنوان مذهب غالب ایران، است که هر مرجع تقلیدی، هرچقدر هم که برجسته باشد، پس از درگذشتاعتبار خود را از دست می‌دهد، برخلاف سنی‌ها یا اقلیت اثنی عشری‌هایی که قوانین ثابت شرعی دارند. به همین دلیل است که در ایران سلسله مراتب روحانیت داریم، چیزی که در کشور‌های عربی به این مفهوم وجود ندارد؛ لذا انتظار داریم که احکام [آیت الله] خویی، از روحانیون بسیار سنتی، بعد از درگذشت او بقا پیدا نکند. ...