شگردهای غذایی برای رهایی از حساسیت‌های بهاری

هر سال در فصل بهار یك‌سری علائم سراغش می‌آید. دچار آبریزش بینی می‌شود و عطسه و سرفه امانش را می‌برد. كهیر می‌زند و به شدت دچار خارش‌های پوستی می‌شود.

دلیل بروز این علائم را نمی‌داند و كنجكاو است بداند آیا با اصلاح تغذیه می‌تواند این علائم را مهار كند؟ شکی وجود ندارد که رعایت برخی رژیم های غذایی می تواند در کاهش شدت و پیشگیری از حساسیت فصلی موثر باشد که ما در گفت‌وگو با دكتر سید مهدی میرغضنفری، متخصص فیزیولوژی و دكتر محمدباقر ملجایی، متخصص تغذیه مروری بر نكات مهم و کلیدی در این زمینه خواهیم داشت.

دكتر محمدباقر ملجایی
متخصص تغذیه
سیستم ایمنی به گونه‌ای تنظیم شده كه با ورود عوامل خارجی همچون انواع میكروب‌ها و ذرات ناشناخته به بدن اقدام به سركوب آنها می‌كند، اما برخی مواقع سیستم ایمنی نسبت به عوامل خارجی واكنش بیشتری نشان می‌دهد و علائمی تظاهر می‌كند كه تحت عنوان حساسیت یا واكنش‌های ازدیاد حساسیت نام برده می‌شود كه نوعی نقص سیستم ایمنی است. این واكنش‌ها انواع و اقسام مختلفی دارند كه یكی از آنها آلرژی فصلی به خصوص در بهار است كه با ورود گرده یا ذرات گیاهان از طریق سیستم تنفسی سبب فعال شدن سلول‌هایی خاص و ترشح تركیباتی در بدن با بروز علائمی نظیر گرفتگی و آبریزش بینی، عطسه، سرفه، تنگی نفس، خارش، اگزما و... می‌شود.

ارتباط آلرژی با ام‌اس!
در برخی وبگاه‌ها مطالبی منتشر شده كه افراد مبتلا به آلرژی بیش از دیگران مستعد ابتلا به بیماری‌های خود‌ایمنی همچون ام‌اس هستند. دكتر ملجایی می‌گوید برخی مواقع به دلایل ناشناخته سیستم ایمنی نسبت به اندام‌های خود واكنش نشان داده و به عنوان عامل خارجی به آن حمله كرده و سبب بروز بیماری‌های خود ایمنی همچون ام‌اس، لوپوس، دیابت نوع یك و... می‌شود. لازم است بدانید در بیماری‌های خود‌ایمنی سلول‌های عامل بروز حمله به اندام‌های خاص با سلول‌های عامل ازدیاد حساسیت تفاوت دارند و هر كدام مسؤول ایجاد واكنش‌های متمایز هستند و در این خصوص افراد نباید نگرانی خاصی داشته باشند.

نقش پر‌رنگ تغذیه در مهار آلرژی‌ها
در انواع آلرژی‌های ازدیاد حساسیت و خود‌ایمنی كه سبب وضعیت التهابی در بدن می‌شوند علائم بیماری می‌تواند با مصرف یك سری مواد غذایی ضد‌التهابی، مهار و برعكس با استفاده از برخی غذاهای التهاب‌زا عود و تشدید شود. هدف از مهار و كنترل التهاب كمك به بهبود فعالیت سیستم ایمنی بدن است كه اغلب در افراد با اضافه وزن بالا و چاق كه به دلایلی تركیبات التهاب‌زا در آنها سبب افزایش استعداد به این بیماری‌ها می‌شود، بیشتر باید مورد توجه قرار گیرد.

غذاهای ضد‌التهاب كدامند؟
رژیم غذایی حاوی غلات كامل شامل نان و برنج سبوس‌دار، مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا 3 نظیر گردو، روغن كانولا و كلزا و زیتون، غذاهای دریایی، میوه و سبزیجات تازه یا مكمل‌های اسید چرب امگا 3 و آنتی‌اكسیدانی ویتامین E و سلنیوم با تعدیل سیستم ایمنی سبب كاهش التهاب می‌شوند.
در واقع با رعایت بشقاب غذایی سالم كه نیمی از آن شامل سبزیجات و میوه‌های تازه و نیمی دیگر حاوی غلات كامل، گوشت سفید و حبوبات همراه با لبنیات كم‌چرب است، می‌توان به كنترل بیماری‌های التهابی كمك كرد.

غذاهای التهاب‌زا را بشناسید
چربی‌های اشباع نظیر روغن حیوانی، كره، مارگارین، لبنیات پرچرب، گوشت قرمز و استفاده مستمر از غذاهای حاوی اسید چرب امگا6 همچون روغن آفتابگردان و كنجد و مواد غذایی حاوی افزودنی و نمك سود شده می‌تواند با برهم زدن تعادل سیستم ایمنی بدن، سبب افزایش التهاب و بروز بیماری‌های خود‌ایمنی و ازدیاد حساسیت شود.

دكتر سید‌مهدی میرغضنفری
متخصص فیزیولوژی‌
در طب سنتی، آلرژی با تظاهر علائمی تعریف می‌شود و اغلب نوعی نقص در سیستم ایمنی یا قوه مدبره بدن است كه به‌دلیل اختلال در اخلاط و مزاج بروز می‌كند و در برخی فصول همچون بهار كه مواد و اخلاط بدن تمایل به حركت دارند بیشتر از سایر فصول رخ می‌دهد. در طب سنتی عقیده بر این است كه با بروز علائم حساسیت، قوه مدبره بدن سعی بر پاكسازی و خروج مواد زاید و اخلاط نامطلوب دارد كه برای حفظ سلامت مفید و علائم آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. درخصوص این‌كه آلرژی در كدام مزاج بیشتر بروز می‌كند تحقیقاتی صورت نگرفته اما به نظر می‌رسد در مزاج‌های گرم و تر و سرد و تر بیشتر بروز كند.
در طب سنتی هدف از پیشگیری یا درمان آلرژی‌ها جلوگیری از آزاد شدن یا تجمع مواد آلرژن در بدن و دفع مواد زاید است. آلرژی در مزاج‌های گرم و سرد علائم مختلفی دارد و نسخه هر مزاج با دیگری متفاوت است.

آلرژی در گرم مزاجان
عامل محرك سیستم ایمنی در مزاج‌های گرم، صفراست كه ماده‌ای سوزاننده و خورنده است و سبب بروز علائمی چون كهیر، آبریزش و التهاب بینی، سرخی چشم‌ها، خونریزی بینی، دمل و... می‌شود. پرهیز از چربی‌ها و شیرینی‌ها، مصرف خنكی جاتی چون سكنجبین، سركه، آبغوره، اسفرزه، خرفه، تخم كتان، به‌دانه، چغاله‌بادام، گوجه‌‌سبز، كاهو، كرفس، ریواس، آش گشنیز، خورش سبزیجات، مصرف مسهل‌ها و ملین‌ها نظیر آلومی تواند صفرا و حرارت خون را مهار و سبب بهبود علائم حساسیت شود. فصد و حجامت در كنار ورزش و پرهیز غذایی، تحت نظر متخصص می‌تواند مفید باشد.

آلرژی در سردمزاجان
حساسیت در سردمزاجان همراه با ترشحات آبكی گاهی غلیظ به رنگ سفید یا سبز و سنگینی در سر و صورت و پف‌آلودگی است كه بر اثر مصرف مواد رطوبی وخیم‌تر می‌شود و هر چه علائم آبریزش بیشتر باشد ناشی از رطوبت مغز و معده است. باد سرد برای این مزاج تشدید‌كننده است و باید مصرف خنكی‌ها و تری‌افزاهایی چون ماست، دوغ و انواع غذاهای آبكی را محدود كنند.

جام جم