صفحه رشد قد تا چه زمانی باز است؟

معمولاً برای بچه‌هایی که نگران قدشان هستند، دو سؤال مهم وجود دارد: اول این که قدم کی بلندتر می‌شود؟ و دوم قدم تا کجا بلند می‌شود؟

 او قدش از همه‌ی ما بلندتر است، اما میز دوم می‌نشیند! من درست پشت سرش می‌نشینم و همیشه مجبورم از پشت شانه‌های او سرک بکشم تا معلم و تخته را ببینم! در واقع از میز سوم به بعد همه برای دیدن تخته مشکل دارند و از او می‌خواهند قدش را کوتاه کند. او هم اول کمی قوز می‌کند، بعد خسته می‌شود و می‌گوید: «اصلاً به ‌من چه!» او بلند‌قدترین دانش‌آموز کلاس است و باید میز آخر بنشیند، اما چشمانش ضعیف است و برای همین، میز دوم نشسته است. ما همه قد او را که می‌بینیم، نگران خودمان می‌شویم...

معمولاً برای بچه‌هایی که نگران قدشان هستند، دو سؤال مهم وجود دارد: اول این که قدم کی بلندتر می‌شود؟ و دوم قدم تا کجا بلند می‌شود؟

واقعیت این است كه عامل اصلی و تعیین‌کننده‌ی رشد قد، ژنتیک است. یعنی ژن‌هایی كه پیش از تولد به بدن افراد منتقل شده‌اند، میزان قدی را تعیین می‌كنند که هر فرد به آن دست پیدا می‌کند. این مقدار براساس قد پدر، قد مادر و یا میانگین قد پدر و مادر است. اما باید بدانیم که آن ژن‌ها قرار نیست ما را کپی پدر یا مادرمان کنند. بچه‌ها فقط بعضی از ژن‌هایشان را از هرکدام از والدین می‌گیرند. اگر برادر یا خواهر داشته باشید، می‌دانید که برادرها و خواهرها با این‌که پدر و مادرشان یکی است، ممکن است خیلی با هم فرق داشته باشند. حتی دوقلوها هم ممکن است قد‌شان با هم فرق کند.

اما این وسط عوامل دیگری وجود دارند که می‌توانند به کمک رشد قد بیایند، عواملی مثل تغذیه‌ی مناسب یا ورزش. در مورد تأثیر ورزش بر رشد قد، باید گفت که ورزش‌کردن ترشح هورمون رشد را افزایش می‌دهد و به‌این ترتیب به کمک وضعیت ژنتیک فرد می‌آید تا بتواند قد فرد را به مقدار قد تعیین شده برساند. از سوی دیگر برخی معتقدند ورزش درطول دوره‌ی رشد می‌تواند تا حدود پنج سانتی‌متر بر رشد قد بیفزاید. بهتر است برای انتخاب ورزش مناسب سن‌ خود، به خوبی دقت کنید چون که ورزش‌های سنگین می‌توانند به صفحات رشد آسیب برسانند و رشد طولی استخوان‌ها را متوقف کنند.

مثلاً یک نوجوان اگر برای بلند‌شدن قد، روزی چندین پرش متوالی انجام ‌دهد، نه تنها به رشد قدش کمک نمی‌کند بلکه با این کار می‌تواند به صفحات رشدش آسیب برساند. یا همه فکر می‌کنند که بسکتبال و والیبال می‌تواند باعث افزایش قد شود. اما کارشناسان معتقدند که چنین چیزی به‌هیچ عنوان صحت ندارد و این دو رشته‌ی ورزشی به‌طور مستقیم ارتباطی با افزایش قد ندارند. اما چون معمولاً ورزشکاران قد‌بلند در این دو رشته حضور دارند همه باور می‌کنند که این رشته‌های ورزشی در بلند‌شدن قد تأثیرگذارند.

از سوی دیگر ممکن است بشنوید که قرص‌ها یا پودرهای ویتامین و مکمل‌ها می‌توانند کمک کنند قدتان بلندتر شود، اما این هم اصلاً درست نیست. برای رشد قد بهتر است طب سوزنی یا کفش‌ها و صندل‌های مخصوص مغناطیسی، انرژی‌ درمانی یا بعضی چسب‌ها و داروهای گیاهی را هم رها کنید. در واقع بهترین کاری که الآن می‌توانید انجام دهید این است که خوب و سالم غذا بخورید و از خودتان خوب مراقبت کنید. اگر تغذیه‌تان خوب باشد، خوب بخوابید و ورزش کنید، می‌توانید به بالاترین قد ممکن‌ خود برسید و اگر هنوز هم نگران قدتان هستید، با والدینتان در این زمینه حرف بزنید و سپس با پزشک مشورت کنید.

در نهایت، قد نهایی هر فرد در کنار وضعیت ژنتیک، به شروع زمان بلوغ هم بستگی دارد. هر چه دوره‌ی بلوغ دیرتر شروع شود، صفحه‌های رشد هم دیرتر بسته می‌شوند و فرصت کافی برای افزایش قد و رسیدن به حداکثر قد ژنتیکی وجود خواهد داشت. بنابراین هر اقدامی که در جهت افزایش قد صورت می‌گیرد، باید در دوره‌ای باشد که صفحه‌ی رشد بسته نشده است. صفحه‌ی رشد در دختران در بین 15 تا 16 سالگی و در پسران بین 17 تا 20 سالگی بسته شده و بعد از آن امکان رشد طولی استخوان‌ها وجود ندارد.

 همشهری آنلاین