اختلال خواب «آپنه» چیست؟ +راهکارهای پیشگیری و درمان

یک متخصص طب اورژانس ضمن تشریح اختلال قطع تنفس در خواب یا آپنه خواب، علائم و راهکارهای درمان آن، گفت: کاهش وزن، ورزش، عدم مصرف الکل و داروهای خواب و ضد اضطراب، خوابیدن به پهلو یا شکم به‌جای پشت و قطع مصرف سیگار از جمله روش‌هایی است که می‌تواند در درمان این اختلال کمک کند.

دکتر غلامرضا معصومی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه قطع تنفس در خواب یا آپنه خواب می‌تواند اختلالی جدی باشد که با قطع شدن مکرر تنفس و شروع مجدد آن در زمان خواب مشخص می‌شود، گفت: خروپف بلند و احساس خستگی علی‌رغم خواب کامل نشانه مهم این اختلال است. فشارخون بالا، مشکلات قلبی، خستگی روزانه، مشکلات کبدی و ایجاد اختلال خواب برای خانواده فرد از جمله عوارضی هستند که باعث اهمیت این اختلا ل می‌شوند.

وی با بیان اینکه این اختلال به دو شکل اتفاق می‌افتد، افزود: یک نوع از آن آپنه خواب انسدادی است که بسیار شایع‌ و ناشی از شل شدن عضلات حلق است، در حالیکه این عضلات باید به صورت منظم منقبض شده تا راه هوایی فرد باز مانده و تنفس‌های مناسبی انجام شود. این اختلال باعث می‌شود که فرد در طول خواب به‌ طور مکرر بیدار شود. هرچند فرد متوجه این بیدار شدن‌ها نمی‌شود، اما این بیدار شدن‌ها باعث می‌شوند که فرد به شرایط مطلوب خوابیدن نرسیده، بین پنج تا ۳۰ بار در هر ساعت خروپف و آپنه تنفس داشته و خسته بماند.

معصومی با بیان اینکه نوع دوم این اختلال با عنوان آپنه خواب مرکزی شناخته می‌شود، افزود: این نوع از اختلال تنفس خواب، ناشی از عدم ارسال پیام مناسب از جانب مغز به عضلات حلق است؛ به‌طوریکه فرد دچار کوتاهی تنفسی شده و نه‌ تنها به سختی به خواب می‌رود، بلکه بندرت پیش می‌آید که مکررا بیدار نشود. مهم‌ترین علل این اتفاق نارسایی قلبی و سکته مغزی است.

این متخصص طب اورژانس همچنین گفت: اغلب تفاوت قائل شدن بین این دو حالت از قطع تنفس در خواب بسیار مشکل است. خواب آلودگی در طول روز، خروپف بلند، حملات قطع تنفس در زمان خواب، بیدار شدن با دهان خشک و درد گلو، سردرد صبحگاهی، خواب کوتاه، بیداری ناگهانی همراه با تنفس‌های کوتاه، خروپف بلند در حد بیدار کردن بقیه افراد منزل، تنفس‌های کوتاهی که باعث بیدار شدن از خواب می‌شوند، توقف‌های تنفسی در خواب و خواب آلودگی بیش از حد در طول روز که بر کارکرد فرد تاثیر می‌گذارد، از علائمی هستند که مراجعه به پزشک را ضروری می‌کنند.

معصومی ادامه داد: باید توجه کرد که اضافه وزن، گردن کوتاه، لوزه‌های بزرگ، سن بالا و مرد بودن، نژاد سیاه، سابقه فامیلی، مصرف الکل، سیگار، آرام بخش‌ها و داروهایی که باعث شل شدن عضلات می‌شوند از جمله عوامل خطر برای ایجاد فرم انسدادی این اختلال هستند. همچنین سن بالا و مرد بودن، سابقه بیماری قلبی و مغزی از جمله سکته و تومور مغزی از جمله عوامل خطر برای ایجاد فرم مرکزی این اختلال محسوب می‌شوند.

وی با اشاره به راهکارهای درمانی این اختلال اظهار کرد: جهت درمان موارد خفیف، معمولا ایجاد تغییر در رفتار زندگی مانند کاهش وزن و قطع سیگار کافی است. اگر این موارد موثر نبود درمان‌های دیگر از جمله استفاده از وسایل خاص برای باز نگهداشتن راه هوایی و همچنین در موارد نهایی عمل جراحی کمک کننده خواهد بود. همچنین ایجاد فشار مثبت مداوم در راه هوایی توسط ماسک یا وسایل ساخته شده اختصاصی برای فرد، ایجاد فشار مثبت بازدمی در راه هوایی و وسایل دیگری که در داخل دهان استفاده می‌شوند، از جمله روش‌های درمانی در موارد انسدادی اختلال آپنه است. در صورت عدم پاسخ این درمان‌ها، مسیر درمان به سمت جراحی خواهد رفت.

معصومی تاکید کرد: کاهش وزن، ورزش، عدم مصرف الکل و داروهای خواب و ضد اضطراب، خوابیدن به پهلو یا شکم به‌جای پشت، استفاده از اسپری بینی در موارد گرفتگی بینی و قطع مصرف سیگار از جمله روش‌هایی است که می‌تواند در درمان این اختلال کمک کنند.