گزارش «الجزیره» از گزینه‌های ایران در صورت خروج آمریکا از برجام / اگر سایر طرف‌های توافق، درخواست کنند ایران در برجام بماند، واکنش تهران چه خواهد بود؟

الجزیره در مطلبی به قلم علی یونس نوشت: تلاش مستمر دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا و متحدان داخلی و خارجی وی برای لغو یا مذاکره مجدد در مورد توافق هسته ای با ایران به نظر می رسد در همسویی با امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه با موفقیت همراه بوده است.

به گزارش «انتخاب»، در ادامه این مطلب می خوانیم: امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه در طی دیدار با ترامپ، بر این تاکید کرد: «با وجود بحث های صریحی که با ترامپ داشتم اما امیدوار به حفظ توافق هسته ای ایران نیستم.»

رئیس جمهور آمریکا از منتقدان شدید توافق هسته ای موسوم به برجام است. حسن روحانی رئیس جمهور ایران نسبت به این رویداد واکنش نشان داد و تاکید کرد: « شما ( ترامپ) همراه با رهبران برخی از کشورهای اروپایی در حال تصمیم گیری برای رسیدن به توافق میان 7 طرف هستید چه کسی به شما اجازه این کار را داده است؟»

بسیاری از کارشناسان ایرانی بر این عقیده هستند که برنامه هسته ای ایران مسئله واقعی نیست و دشمنان منطقه ای ایران بر این عقیده اند که کشور ایران همانند اوایل انقلاب 1979م شرور و اهریمن است. محمد مرندی استاد دانشگاه تهران گفت: «علل ریشه ای خصومت و دشمنی اسرائیل و غرب با ایران به مخالفت این کشور با هژمونی غرب در منطقه و حمایت و همدردی آن با مردم فلسطین بر می گردد.»

فشار علیه ایران از زمانی که جان بولتون به عنوان مشاور امنیت ملی جدید منصوب شده است بیشتر گردیده است. بولتون سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل در دوران جرج بوش، وی از مخالفان اصلی توافق هسته ای ایران بوده است. وی در سال 2015م. بنا بر گزارش نیویورک تایمز، ایده بمباران کردن راکتورهای هسته ای ایران توسط آمریکا و اسرائیل را پیشنهاد کرده بود.

وی گفت: «حمله به تاسیسات ایران نیاز به تخریب کل زیرساخت های هسته ای این کشور نیست بلکه با نابود کردن پیوندهای کلیدی در چرخه سوخت هسته ای می توان برنامه هسته ای این کشور را سه تا پنج سال عقب راند. در طول دوران رقابت انتخاباتی ، مسئله توافق هسته ای یکی از محورهای اصلی اظهارات ترامپ را تشکیل می داد و وعده خروج و برچیده شدن این توافق را به حامیان و متحد خود می داد.

جان بولتون در ماه مارس گذشته در اظهاراتی در کنفرانس سالانه آیپک در واشنگتن دی سی از توافق هسته ای انتقاد کرد و از دولت ترامپ خواست یا رویکرد قوی تری نسبت به آن اتخاذ کند یا از آن خارج گردد.

فاطمه امان یکی از تحلیلگران مستقر در واشنگتن گفت: « بر اساس میزان اورانیوم غنی شده ای قبل از برجام، اگر ایران درصدد ساخت یک تا سه بمب هسته ای بود این کشور می توانست در مدت یک تا سه ماه آن ها را بسازد. اما پس از برجام و انتقال اورانیوم بسیار غنی شده خود به روسیه از تولید بمب هسته ای بسیار دورتر شده اند. »

وی افزود: « آژانس بین الملی انرژی اتمی مکررا پای بندی ایران به توافق هسته ای را تایید کرده است در حالی که این کشور همچنان عضو معاهده منع گسترش سلاح هسته ای است و همچنین پروتکل الحاقی که در آن تدابیر امنیتی شدیدی علیه تکثیر سلاح هسته ای اتخاذ شده را امضا کرده است. »

این در حالی است که قدرت های اتمی مانند اسرائیل، هند، پاکستان و کره شمالی نه عضو معاهده منع گسترش سلاح هسته ای هستند و نه پروتکل الحاقی را امضا کرده اند.

باربارا اسلاوین مدیر ابتکار آینده ایران در شورای آتلانتیک هشدار داد که اگر ایالات متحده آمریکا از توافق هسته ای خارج شود پیامدهای وخیمی برای تمامی طرفین دارد. وی افزود: « ایران یا به مسیر همکاری خود با اروپایی ها ، روسیه و چین ادامه می دهند با این فرض که آن ها در مقابل فشارهای آمریکا مقاومت می کنند یا این که غنی سازی اورانیوم را از سر می گیرند.»

وی گفت: «اگر سایر طرفین از ایران بخواهند در این توافق باقی بماند آن ها این کار را انجام می دهند و برجام را نقض نمی کنند. ایران ممکن است با این اقدام از تمام تجربیات خود برای انزوای آمریکا استفاده کند و به جامعه بین المللی نشان دهد که ایران نمی تواند به تعهدات خود پای بند باشد. این یک گزینه هوشمندانه ای برای ایران خواهد بود. گزینه دیگر ایران خروج از برجام است و به سرعت عناصر برنامه هسته ای خود را آن هم در سطح محدود احیا می کند و پس از آن ایران بیان می کند که آمریکا این توافق را نقض کرده است نه ما».

تحلیلگران منطقه ای سوال می کنند که چرا ایالات متحده و متحدانش در خاورمیانه بر محدود کردن برنامه هسته ای ایران اصرار دارند در حالی که پاکستانی که دارای سلاح اتمی هستند را نادیده می گیرند. اسلاوین گفت: اسلام آباد بر خلاف تهران، با ایالات متحده آمریکا، اسرائیل و کشورهای عربی خلیج فارس روابط خصمانه ای ندارد. اما ایران در خاورمیانه و منازعات سوریه، عراق و یمن و احتمالا افغانستان نفوذ دارد.» این در حالی است که پاکستان در سالهای گذشته به دلیل تداوم برنامه هسته ای با تحریم های طولانی مدتی روبرو بوده است تا این که آمریکا بعد از حملات یازده سپتامبر به کمک آن ها نیاز داشتند به تحریم این کشور پایان دادند.

بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل یکی از سرسخت ترین دشمنان منطقه ای ایران است و از طریق لابی گری در دولت آمریکا درصدد تحمیل تحریم های شدید علیه تهران برای پایان دادن به برنامه هسته ای اقدام کرده است و اغلب نشان داده که ایران مسلح به سلاح اتمی تهدید وجودی برای اسرائیل است. عربستان سعودی و امارات متحده عربی دو کشور عرب متحد اسرائیل در هدایت این اتهامات علیه ایران هستند و همچنین آمریکا را به اقدامات احتمالی علیه تهران در صورت پایان ندادن به برنامه هسته ای سوق می دهند. اسلاوین افزود: در سال های اخیر عربستان سعودی دشمن بسیار خطرناک تری نسبت به اسرائیل برای ایران شده است و تاثیرات زیادی بر دونالد ترامپ گذاشته اند. در همین حال نتانیاهو به اتحاد جدید بین اسرائیل و شرکای خلیج فارس برای تضعیف قدرت فزاینده ایران در منطقه اشاره کرد.

الکس واتانکا تحلیلگر ارشد موسسه خاورمیانه نظریه «تهدید ایران» که از سوی رهبرانی مانند نتانیاهو در اسرائیل و محمد بن سلمان ولیعهد عربستان مطرح شده نادرست و اغراق آمیز دانست. مرندی استاد دانشگاه تهران خاطرنشان کرد که سیاست آمریکا نسبت به ایران با قدرت یابی افراط گرایانی مانند جان بولتون متفاوت تر از دولت اوباما نبوده است زیرا که آن ها اگر چه در تاکتیک ها متفاوت هستند اما در حقیقت آن ها ایران را اهریمن و شرور به تصویر می کشند به این دلیل که دیگر این کشور حوزه نفوذ آمریکا نیست.»