معاون کل وزارت بهداشت ضمن ارایه آخرین آمار اختلالات روانپزشکی در کشور، گفت: مطالعات دلالت بر آن دارد که تنش‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایجاد شده یا به وجود آمده در فواصل زمانی مشخص، تاثیرات مستقیم بر سلامت روان مردم داشته است.
به گزارش انتخاب؛ دکتر ایرج حریرچی - سخنگوی وزارت بهداشت در نشستی خبری با بیان اینکه به طور متوسط ۲۳.۴ درصد از جمعیت بالغین کشور دچار یک اختلال روانپزشکی در طول یک سال بوده‌اند، گفت: این میزان در میان زنان ۲۷.۶ درصد زنان و در میان مردان ۱۹.۴ درصد است؛ یعنی از هر چهار نفر در گروه سنی بالای ۱۵ سال، یک نفر از اختلال روانپزشکی ضعیف تا متوسط و در موارد کمتری شدید رنج می‌برد.
وی با بیان اینکه احتمال وجود یک اختلال روانپزشکی در طول عمر از ۱۸ تا ۳۶ درصد متغیر است، (یعنی یک نفر از هر سه تا شش نفر)، افزود: شیوع اختلالات روانپزشکی در طول یک سال در استان‌های مختلف کشور از بین ۱۲.۸ درصد تا ۳۶.۳ درصد متغیر بوده است. در تهران این میزان ۳۰.۲ درصد بوده است. یعنی تقریبا یک نفر از هر سه نفر. البته در تهران میزان این اختلالات در فواصل نزدیک‌تری اندازه‌گیری شده است و این مطالعات دلالت بر این دارد که تنش‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی ایجاد شده یا به وجود آمده در فواصل زمانی مشخص، تاثیرات مستقیم بر سلامت روان مردم داشته است.
اختلالات روان در زنان ۳۸ درصد بیشتر از مردان
بیشترین اختلالات روان در سنین ۶۵ سال به بالا
حریرچی با بیان اینکه میزان بروز اختلالات روانی در زنان به طور واضحی و به میزان ۳۸.۵ درصد بیشتر از مردان بوده است، گفت: با افزایش سن، مشکلات روانی نیز افزایش می‌یابد. بیشترین میزان اختلالات روانی در افراد بالای ۶۵ سال است. همچنین با افزایش میزان سواد، اختلالات روانی کاهش می‌یابد و بالاترین میزان اختلالات روانپزشکی در افراد بی‌سواد است. در عین حال در شهرنشینان میزان اختلالات روانی بیشتر از روستانشینان بوده است. افراد همسر از دست داده (چه با طلاق چه با فوت همسر) نیز دچار اختلال بیشتر روانی هستند.
وی ادامه داد: از منظر بار بیماری‌ها در کشور، یعنی از لحاظ سال‌های از دست رفته عمر به دلیل مرگ ناشی از بیماری و سال‌های زندگی توام با ناتوانی، هم اکنون مجموع بیماری‌های روانی و اعتیاد بعد از بیماری‌های قلبی عروقی رتبه دوم را دارند و تاثیر بسیار بیشتر از بیماری‌هایی مثل سرطان، دیابت و حوادث ترافیکی بر بار بیماری‌ها در کشور خصوصا و عمدتا از طریق سال‌های زندگی توام با ناتوانی دارند.
افسردگی و اضطراب از عوامل اصلی سال‌های از دست رفته عمر
حریریچی با بیان اینکه اختلالات روانی به دلایل گوناگونی مانند زمینه‌های ارثی، شیوه زندگی، مشکلات اجتماعی و... بستگی دارد، گفت: اگر معیارهای سلامت روان را بشناسیم و بتوانیم با دیگران و محیط اطراف‌مان تعامل داشته باشیم، می‌توانیم عوامل آسیب‌زا به شخصیت سالم را شناسایی کنیم و به شخصیتی سالم برسیم. سلامت روان بیش از اینکه موضوعی شخصی باشد، موضوعی اجتماعی است.
وی با بیان اینکه جامعه ناسالم در خود بی‌اعتمادی و بدگمانی ایجاد کرده و مانع رشد افراد می‌شود، افزود: اما جامعه سالم این امکان را به افراد می‌دهد که به یکدیگر عشق بورزند و قدرت تعقل خود را بارور کنند. باید توجه کرد که برخی معیارهای سلامت روان شامل رفتارهای غیرانطباقی، پریشانی شخصی، انحراف از هنجارهای اجتماعی و... است. سلامت روان با فکر، عواطف و رفتار انسان‌ها ارتباط دارد؛ یعنی فردی که از سلامت روان خوبی برخوردار است، می‌تواند عملکرد موثری هم در جامعه داشته باشد.
حریرچی در ادامه گفت: باید توجه کرد که مهارت‌های فکری و عاطفی منجر به رشد عزت نفس می‌شود. همچنین انجام فعالیت‌های سازنده، داشتن روابط مناسب با دیگران، توانایی سازگاری با محیط و ... از منافع داشتن سلامت روانی خوب به شمار می‌آیند.
وی با بیان اینکه با انتخاب‌های کوچک ناخودآگاه متعصبانه و با نشر دیدگاه‌های منفی گرایانه شرایطی را ایجاد می‌کنیم که منجر به بروز اختلال در سلامت روان می‌شود، ادامه داد: باید توجه کرد که مهم‌ترین بعد سرمایه اجتماعی اعتماد اجتماعی است. این اعتماد هم از طریق پایبندی به همه ارزش‌ها و هنجارهای جامعه ایجاد می‌شود. اعتمادی که از طریق مناسبات مثبت اجتماعی و تعهدات اخلاقی ایجاد شود، منجر به رشد جامعه می‌شود. باید توجه کرد که متخصصین سلامت روان معتقدند افرادی که به طور تکرار شونده در معرض اخبار منفی هستند، استرس‌های شدیدی را متحمل می‌شوند و بسته به توانایی‌ها و استعدادهای مثبت و منفی‌شان ممکن است دچار افسردگی و اضطراب شوند. از طرفی رسانه‌ها تمایل دارند بیشتر اخبار منفی را انعکاس داده و شدت خبر را بیشتر و آن را احساسی کنند. باید بدانیم کسانی که اخبار منفی را می‌شنوند زمان بیشتری را صرف نگرانی‌های شخصی می‌کنند.
وی تاکید کرد: توجه به بنیان خانواده، ایجاد آرامش در خانواده، برقراری ارتباطات صمیمانه با فرزندان، وجود رابطه منطقی بین پدر و مادر، ارتقای سطح سواد عمومی جامعه، ارتقای سطح سواد سلامت جامعه و انگ زدایی از بیماری‌های روانی، ارتقای امنیت و رفاه اجتماعی، تامین حداقل نیازهای اقتصادی و کاهش فاصله طبقاتی، ارتقای سطح نشاط اجتماعی، مشارکت دادن مردم در فعالیت‌های فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، توجه به مهندسی شهری و استفاده از رنگ‌های شاد در فضای شهر و ... منجر به ایجاد سلامت روان در جامعه می‌شود.
وظایف نظارتی سازمان غذا و دارو همچنان برقرار است
حریرچی در پاسخ به سوالی درباره نظارت‌های سازمان غذا و دارو و کاهش وظایف نظارتی این سازمان گفت: نظارت‌ها و استانداردهایی که در سازمان غذا و دارو بوده است، همچنان برقرار است. باید توجه کرد که نقش نظارتی ما در محصولات بسته بندی شده غذایی بیشتر است. البته در حوزه مواد غذایی غیر بسته بندی و کشاورزی هم طبق مصوبه شورای سلامت و امنیت غذایی نظارت‌هایی داریم. البته باید نظارت‌های شخصی و مکانیسم‌های خودکنترلی را در ارائه کنندگان بالا بریم.
وضعیت بهداشتی مناطق زلزله‌زده کرمانشاه
وی در پاسخ به سوال دیگری درباره وضعیت بهداشتی در مناطق زلزله زده کرمانشاه گفت: برخی از این مناطق در جاهای بسیار گرمی است؛ به طوریکه در تعطیلات نوروز هم دمای هوایشان به بالای ۳۰ درجه رسیده بود. البته بیماری‌هایی مانند عقرب گزیدگی و سالک جزء بیماری‌های بومی این مناطق محسوب می‌شوند. از طرفی اگر تامین آب بهداشتی در این مناطق دچار مشکل شود، می‌تواند بیماری‌های گوارشی را به دنبال داشته باشد. در این زمینه ما رصدهای لازم را داشته‌ایم و با تذکرات جدی که داده‌ایم در یک ماه گذشته اقدامات خوبی انجام شده و همچنان در حال انجام است. در اینجا از مسئولین بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه تشکر می‌کنم؛ چرا که به طور خستگی‌ناپذیر بر این مناطق نظارت می‌کنند. در عین حال تاکید می‌کنم که در این مناطق افزایش غیرعادی بیماری‌ها را نداشته‌ایم و همه چیز مطابق روال معمول است.
قیمت هیچ دارویی تغییر نکرده است
حریرچی در پاسخ به سوالی درباره وضعیت دارو با نوسانات اخیر ارزی گفت: قیمت هیچ دارویی تغییر نکرده و هیچ دارویی هم با پول و نرخ جدید وارد کشور نشده است. همانطور که معاون اول رئیس جمهور اعلام کردند درباره دارو هیچ تغییر قیمتی رخ نمی‌دهد. ما جلساتی را با مسئولین رده بالای کشور برگزار کرده‌ایم و همه قول داده‌اند که ارز مورد نیاز دارو را که ارز مبادله‌ای بوده است، به قیمت سابق تامین کنند و ما به التفاوتش را هم بانک مرکزی بپردازد. در حوزه تجهیزات پزشکی نیز آن قسمتی که با ارز مبادله‌ای تامین می‌شود به همین منوال پیش می‌رویم. اما برخی از تجهیزات پزشکی و لوازم جانبی با ارز آزاد تامین می‌شدند. در این زمینه انتظار می‌رود که قیمت آنها کاهش داشته باشد زیرا دولت قول داده که برایشان ارز ۴۲۰۰ تومانی دهد.
شکایت‌ها را به "۱۹۰" اطلاع دهید
حساب کمبودهای دارویی از نوسانات ارزی جداست
وی افزود: از طرفی سامانه ۱۹۰ وزارت بهداشت به صورت فعال مشغول رصد شرایط است و اگر کسی در این زمینه شکایت یا مشکلی داشت می‌تواند با این سامانه تماس بگیرد. بالاخره ممکن است یک سری تخلف هم وجود داشته باشد که از طریق این سامانه آن را اعلام کنند. نکته مهم این است که قیمت دارو هیچ تغییری نکرده و مسئولان ارشد دولت هم به ما قول داده‌اند که با تامین ارز قیمت دارو هیچ تغییری نکند. البته طبق استانداردهای سازمان بهداشت جهانی کشوری که چند هزار قلم دارو را تامین می‌کند، یک درصد کمبود هم برایش پیش می‌آید که این میزان حدود ۳۰ تا ۳۵ قلم دارو می‌شود. بنابراین حساب این کمبودها از مسئله نوسانات ارزی جداست.
وی درباره وضعیت شیرخشک‌های وارداتی نیز گفت: سالانه حدود ۳۷ الی ۴۰ میلیون دلار واردات شیرخشک داریم که در بازار این محصول هم هیچ مشکلی وجود نداشته است.
توضیحی درباره صندوق بیمه دندانپزشکی
حریرچی در پاسخ به سوالی درباره جزئیات ایجاد صندوق بیمه دندانپزشکی گفت: ایده اولیه این موضوع سال‌هاست که وجود دارد. معتقدیم که خدمات دندانپزشکی سهم زیادی از پرداختی از جیب مردم را به خود اختصاص می‌دهد که حدود ۱۸ تا ۲۲ درصد است. البته بیمه مربوط به دندانپزشکی پیچیدگی‌های خاص خود را دارد و در حال پیگیری و بررسی آن هستیم. بنابراین مذاکراتی را برای بیمه دندانپزشکی انجام می‌دهیم و درخواست‌مان این است که خود صنف هم به این موضوع وارد شوند و از طریق این بیمه خرید انبوه انجام دهند. البته نمی‌توانم تاریخ دقیقی برای اجرای آن مطرح کنم.
تصمیم وزارت بهداشت درباره بدهی بیمه‌های تجاری و درمان مصدومان ترافیکی
معاون کل وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی درباره وضعیت پرداخت مطالبات وزارت بهداشت و بیمارستان‌ها از سوی بیمه‌های تجاری گفت: طبق قانون، وزارت بهداشت موظف است اقدامات لازم برای درمان فوری و بدون قید و شرط مصدومان ترافیکی را در مراکز دولتی، خصوصی و غیر دولتی انجام دهد. حال برای تامین منابع آن معادل ۱۰ درصد حق بیمه پرداختی شخص ثالث، سرنشین و مازاد به طور مستقیم و طی قبضی جداگانه نزد خزانه‌داری کل کشور به حساب وزارت بهداشت واریز می‌شود. شرایط به گونه‌ای است که بیمه‌های تجاری پول را از مردم می‌گیرند، اما به تدریج طلب وزارت بهداشت را پرداخت می‌کنند و یا اصلا آن را پرداخت نمی‌کنند. در صورت ادامه این شرایط شاید مجبور شویم بگوییم بیمه شده پول را در بیمارستان پرداخت کند و سپس آن را از شعب بیمه‌های تجاری دریافت کند. البته هنوز در حال بررسی موضوعات هستیم.
وی در پاسخ به سوالی درباره قیمتگذاری تجهیزات پزشکی گفت: قبل از طرح تحول سلامت قیمت ۵۰ درصد تجهیزات عمده و ملزومات مصرفی پزشکی کشور دو برابر بازار مشابه بود. ما در قالب طرح تحول در حوزه تجهیزات پزشکی کشف قیمت و قیمت گذاری کردیم. به عنوان مثال درباره یکی از اقلام هتلینگ بیمارستانی به یک بازار چند ده هزارتایی نیاز داشتیم و تولید کننده داخلی می‌خواست آن را به دو برابر قیمت به ما عرضه کند، اما اعلام کردیم که در این صورت آن کالا را از خارج وارد می‌کنیم تا اینکه در نهایت قبول کردند تا کالا را با قیمت قبلی به ما بدهند. باید توجه کرد که خرید تجهیزات پزشکی نسبت به قبل از طرح تحول افزایش و قیمت آن کاهش داشته است.
تاخیر در اعلام تعرفه‌های پزشکی ۹۷
برخورد قانونی با متخلفان تعرفه‌ای
وی در پاسخ به سوالی درباره نحوه ارائه خدمات درمانی با وجود عدم اعلام تعرفه‌های جدید گفت: از مسئولینی که در بخش خصوصی، نهادهای عمومی غیردولتی و دولتی در بیمارستان‌ها فعالیت می‌کنند، تشکر می‌کنم؛ چرا که در اکثر مواقع مطابق قانون و در چهارچوب تعرفه رفتار می‌کنند. هر چند که اعلام تعرفه‌های جدید با تاخیر روبرو شده، اما همچنان مطابق تعرفه‌های ۹۶ رفتار می‌کنند. البته تاکید می‌کنم که ما در برخورد با متخلفین در این حوزه کوتاهی نمی‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم عده اندکی وجهه بخش خصوصی و دولتی را خراب کنند.
حریرچی در پاسخ به سوال دیگری درباره صادرات دارو نیز گفت: ۶۰ تا ۶۵ درصد ظرفیت کارخانه‌های دارویی ما خالی است و تنها راه استفاده از این ظرفیت، صادرات است. بنابراین ما باید استانداردهای مورد تایید شرکت‌های بین‌المللی را کم کنیم و از طرفی دیپلماسی اقتصادی و بازاریابی را هم به طور موثر پیش بریم. باید توجه کرد که دارو کالایی گران است و در این بازار، رقابت وجود دارد. یکی از اقداماتی که وزیر بهداشت در سفرهای کاری دنبال می‌کنند، بازاریابی برای داروست. باید توجه کرد که در منطقه ما یک بازار ۴۰۰ میلیونی وجود دارد و دید مثبتی هم به سیستم بهداشت و درمان ایران دارند. بنابراین باید از این پتانسیل به خوبی استفاده کنیم و افق صنعت دارو را از مرزهای داخلی بالاتر بریم.
سخنگوی وزارت بهداشت در پاسخ به سوال دیگری درباره مشکلاتی که برای تامین دارو از داروخانه‌های بیمارستانی رخ می‌دهد، گفت: باید توجه کرد که داروخانه‌های بیمارستانی انواع مختلفی دارند؛ به طوریکه یک سری از آنها فقط داروخانه بستری هستند و مکانیسم پیچیدن نسخه را ندارند. یک سری از داروخانه‌ها هم ممکن است در یک بیمارستان تخصصی باشند و داروی مورد نظر در لیست دارویی‌شان وجود نداشته باشد، اما اگر داروخانه‌ای سرپایی باشد و داروی مورد نظر را هم داشته باشد اما آن را ارائه نکند، تخلف کرده است.