دوران شیرین سربازی برای کسانی که در آستانه اعزام به «خدمت» هستند میتواند به عنوان یک «تابو» و خواب آشفته تبدیل شود.
دوران مقدس سربازی همچون دوران خوابگاهی دانشجویان، به عنوان یکی از خاطره انگیزترین لحظات زندگی هر فردی می تواند باشد؛ البته این موضوع شاید برای کسانی که در آستانه اعزام به «خدمت» هستند می تواند به عنوان یک «تابو» و خواب آشفته عنوان شود که به هر راهی میزنند که به نوعی از معافیت های این دوسال استفاده کنند.
سایت خبرنامه دانشجویان ایران این موضوع را بهانه قرار داده است که قوانین و مقرارت معافیت، که معافیت پزشکی، معافیت کفالت، معافیت تحصیلی و معافیت های خاص از مهمترین آنان است را به صورت پرسش و پاسخ مورد بررسی قرار دهد.
* معافیت به خدمت
1- مشمول به چه کسی گفته میشود؟
مشمول کسی است که در شمول قانون خدمت وظیفه عمومی قرار داشته باشد. برابر قانون، افراد از 18 سالگی تمام تا 50 سالگی تمام در شمول قانون وظیفه عمومی قرار دارند.
2- با توجه به تغییراتی که در قانون وظیفه عمومی صورت گرفته، سن مشمولیت در حال حاضر چه سنی است؟
برابر ماده (2) قانون خدمت وظیفه عمومی، هر فرد ذکور ایرانی در ماهی که طی آن ماه به سن 18سال تمام می‌رسد مشمول مقررات خدمت وظیفه عمومی است.
3- مدت خدمت سربازی در حال حاضر چند ماه می‌باشد؟
با توجه به مقررات موجود که از ابتدای سال 1391 به مرحله اجرا درآمده، مدت خدمت دوره ضرورت به شرح زیر می‌باشد:
الف: خدمت کارکنان وظیفه مأمور به دستگاه‌های غیر نظامی (امریه): 24 ماه.
ب: خدمت کارکنان وظیفه در نیروهای مسلح و یگان‌های حفاظت در مناطق عادی: 21 ماه.
پ: خدمت کارکنان وظیفه غیربومی در مناطق امنیتی غیر درگیر، مناطق عملیاتی مناطق محروم و بد‌آب‌و هوا: 19 ماه
ت: خدمت کارکنان وظیفه در مناطق جنگی و امنیتی درگیر: 18 ماه
4- اگر فردی وضعیت خدمت سربازی خود را مشخص نکرده باشد چه محرومیت‌هایی شامل حال او میشود؟
برابر ماده 10 قانون خدمت وظیفه عمومی، انجام امور زیر در مورد مشمولین وظیفه عمومی مستلزم ارایه مدرک دالّ بر رسیدگی به وضع مشمولیت آنان می‌باشد:
الف: شرکت در آزمایشات رانندگی و اخذ گواهینامه.
ب: دریافت هر گونه وام و کمک‌های کشاورزی و صنعتی و دامداری و مسکن از طریق بانک‌ها و وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی و وابسته به دولت و نهادهای قانونی.
پ: کاندیدا شدن جهت انتخابات مجلس شورای اسلامی و سایر شوراها و انجمن‌های قانونی.
ت: تحویل اصل گواهینامه یا پایان نامه دوره‌های تحصیلی دیپلم و بالاتر از وزارتخانه مربوطه.
ث: صدور پروانه کسب و اجازه اشتغال و عضویت در شرکت‌های تعاونی.
ج: دریافت مستمری از سازمانهای دولتی و وابسته و نهادهای قانونی.
چ: - استخدام به هر صورت (رسمی، پیمانی، روزمزد و خرید خدمت) در وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی و وابسته به دولت و نهادهای قانونی و شرکت‌های دولتی.
5- چه مدارکی نشان‌دهنده رسیدگی به وضع مشمولیت افراد می‌باشد؟
مدارک زیر نشان‌دهنده رسیدگی به وضع مشمولیت افراد بوده و دارندگان آن میتوانند حسب مورد از خدمات موضوع ماده 10 قانون وظیفه عمومی بهره‌مند شوند:
الف: کارت پایان خدمت دوره ضرورت.
ب: کارت معافیت دایم.
پ: برگ معافیت موقت در مدت اعتبار آن.
ت: برگ آماده به‌خدمت بدون غیبت در مدت اعتبار آن.
ث: گواهی اشتغال به تحصیل (معافیت تحصیلی) در مدت اعتبار آن.
ج: گواهی اشتغال به خدمت برای کارکنان وظیفه.
چ: گواهی اشتغال به خدمت برای کارکنان نیروهای مسلح و افراد متعهد خدمت در دستگاه‌های غیرنظامی.
ح: گواهی صادره از واحدهای وظیفه عمومی.
6- افرادی که به صورت کارمندی و یا پیمانی به استخدام نیروهای مسلح درمی‌آیند در صورتی که قبل از اتمام تعهد از خدمت استعفاء دهند یا برکنار شوند، از نظر خدمت سربازی چگونه با آنان رفتار میشود؟
این دسته از افراد در صورتی که در شمول معافیت‌های قانونی قرار نداشته باشند، به نسبت چهار ماه خدمت یک ماه از خدمت دوره ضرورت آنان کسر میشود و بقیه خدمت دوره ضرورت را برابر قانون انجام می‌دهند.
7- آیا مشمولانی که برای آنان تاریخ اعزام تعیین شده، میتوانند تاریخ اعزام خود را تغییر دهند مثلاً تمدید نمایند؟
بله. مشمولینی که جهت اعزام به خدمت معاذیر دارند و نمی‌توانند در موعد مقرر به خدمت اعزام شوند، اعزام آنان حسب مورد به شرح زیر به تعویق می‌افتد:
الف:مشمولانی که به علت بیماری و یا صدمات جسمانی وارده ناشی از حوادث و سوانح (خارج از موضوع ماده 40 قانون خدمت وظیفه عمومی)، قادر به اعزام به خدمت در موعد مقرر نمی‌باشند و بیماری و مصدومیت آنان مورد تأیید پزشک معتمد سازمان وظیفه عمومی می‌باشد، موعد اعزام آنان با پیشنهاد پزشک مربوط، حداکثر تا 2 ماه به تعویق می‌افتد.
ب: در صورت فوت همسر و فرزند حداکثر 6 ماه، پدر و مادر حداکثر 3 ماه، برادر و خواهر حداکثر 2 ماه و پدر و مادر همسر حداکثر یک ماه از زمان فوت، اعزام مشمول به تعویق می‌افتد.
پ: مشمولانی که به علت بروز بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله و یا وقوع حوادث مانند سقوط هواپیما، آتش‌سوزی و... (خارج از موضوع ماده 40 قانون خدمت وظیفه عمومی)، خود یا یکی از اعضای درجه یک خانواده (پدر، مادر، همسر و فرزند) به طور جدی آسیب دیده باشند یا منزل مسکونی آنان بالای 50 درصد خسارت دیده باشد با ارایه مدارک و مستندات معتبر، موعد اعزام آنان حسب مورد و به تناسب میزان آسیب وارده از زمان آسیب‌دیدگی، از یک تا شش ماه به تعویق می‌افتد.
ت: پذیرفته‌شدگان قطعی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی (داخل و خارج از کشور) که زمان ثبت نام و ادامه تحصیل آنان بعد از موعد اعزام باشد، اعزام آنها حسب مورد حداکثر تا شش ماه به تعویق می‌افتد.
ث: دارندگان برگ اعزام تاریخ‌‌های مرداد، شهریور و دی ماه هر سال که منتظر اعلام نتیجه آزمون مراکز سنجش آموزش عالی هستند، موعد اعزام آنان حسب مورد حداکثر تا دو ماه به تعویق می‌افتد.
ج: ورزشکاران تیم‌های ملی با درخواست فدارسیون مربوط جهت اعزام به مسابقات المپیک، جهانی و آسیایی، موعد اعزام آنان بنا به تشخیص رئیس سازمان وظیفه عمومی حداکثر تا چهار ماه به تعویق می‌افتد.
چ: مشمولانی که در حال طی مراحل نهایی گزینش و استخدام در نیروهای مسلح می‌باشند، در صورت تأیید موضوع از سوی سازمان مربوط، اعزام آنان حداکثر تا 4 ماه به تعویق می‌افتد.
ح: مشمولان متأهلی که دارای شرایط خاص (تولد فرزند، بیماری شدید همسر و فرزند و...) می‌باشند، موعد اعزام آنان حداکثر تا 2 ماه به تعویق می‌افتد.
خ: مشمولانی که قصد تشرف به حج تمتّع را دارند موعد اعزام آنان حداکثر تا 2 ماه به تعویق می‌افتد.
8- در قانون وظیفه عمومی، چه تنبیهاتی برای مشمولان غایب در نظر گرفته شده است؟
برابر ماده 58 قانون خدمت وظیفه عمومی، مشمولان غایبی که مدت غیبت اولیه آنان در زمان صلح تا سه ماه باشد، به سه ماه اضافه خدمت و چنانچه مدت غیبت آنان از سه ماه تا یک سال باشد، به شش ماه اضافه خدمت تنبیه می‌گردند و مشمولینی که مدت غیبت اولیه آنان در زمان صلح از یک سال تجاوز نماید علاوه بر شش ماه اضافه خدمت، فراری محسوب شده و به مراجع قضایی معرفی خواهند شد.
9- بخشودگی اضافه خدمت شامل چه کسانی میشود؟
مشمولان غایب چنانچه حداکثر تا تاریخ 3/3/91 خود را معرفی نمایند در شمول بخشودگی اضافه خدمت قرار می‌گیرند.
10- آیا مشمولان به طور موقت میتوانند اشتغال به کار داشته باشند؟
بله. اشتغال به کار مشمولان با برگ معافیت موقت مانند معافیت موقت کفالت یا معافیت تحصیلی و همچنین دفترچه آماده به خدمت فقط در مدت اعتبار آنها بلامانع می‌باشد.
11- مصادیق غیبت کدامند؟ به عبارتی در چه صورتی افراد وارد غیبت میشوند؟
مشمولین خدمت وظیفه عمومی که برای رسیدگی و یا اعزام احضار میشوند چنانچه در مهلت یا موعد مقرر خود را معرفی نکنند غایب شناخته میشوند. موارد غیبت به شرح زیر می‌باشد:
الف: افرادی که پس از رسیدن به سن 18 سال تمام، ظرف مدت شش ماه خود را معرفی نکنند (این بند شامل افرادی میشود که قبل از سن مشمولیت ترک تحصیل کرده و یا دیپلم گرفته باشند و در مهلت 6ماهه معرفی، وارد دانشگاه نشده باشند).
ب: دانش‌آموزان و دانشجویان مشمولی که پس از ترک تحصیل، انصراف، اخراج و یا فراغت از تحصیل، ظرف مدت یک سال خود را معرفی نکرده باشند.
پ: مشمولینی که معافیت موقت دریافت داشته و پس از انقضاء مدت اعتبار، ظرف یک ماه خود را برای تجدید رسیدگی معرفی نکنند.
ت: کارکنان نیروهای مسلح و متعهدین خدمت در دستگاه‌های غیر نظامی که پس از استعفاء یا برکناری، ظرف مدت 6 ماه خود را معرفی نکنند.
ث: دانش‌آموزان و دانشجویان مشمول که مدت تحصیل آنان بیش از سقف مجاز به طول انجامیده باشد.
ج: مشمولانی که برای آنان برگ آماده به خدمت صادر شده ولی در موعد اعزام حاضر نشوند.
12- برای تمدید تاریخ اعزام باید چگونه اقدام نمایم؟
شما باید برای ثبت درخواست تمدید تاریخ اعزام، به یکی از دفاتر پلیس + 10 در شهرستان محل سکونت خود مراجعه کنید. درخواست شما توسط وظیفه عمومی بررسی میشود چنانچه دارای معاذیر موجه برای تعویق اعزام باشید، اعزام شما به تعویق خواهد افتاد. در هر حال پس از گذشت 48 ساعت برای اطلا‌ع از نتیجه درخواست خود مجدداً به دفتر پلیس+ 10 مراجعه نمایید.
13- افرادی که متقاضی خدمت در سازمانها در قالب امریه سربازی هستند باید از چه طریقی اقدام نمایند؟
این افراد باید در مهلت معرفی یک ساله که بعد از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه در اختیار دارند درخواست خود را به سازمان مربوط ارایه دهند و در صورت موافقت آن سازمان، حداقل دو ماه قبل از پایان مهلت یک ساله معرفی و متناسب با تاریخ پذیرش امریه، درخواست اعزام خود را از طریق دفتر پلیس + 10 ثبت نمایند.
* معافیت پزشکی
14- اقدام اولیه مشمولانی که تقاضای معافیت پزشکی را می‌نمایند چیست؟
مراجعه به دفاتر پلیس +10 و اخذ دفترچه راهنما و تکمیل اوراق مربوط به معافیت پزشکی و تحویل مدارک تکمیل شده به دفاتر پلیس+10 مربوط.
15- مشمولی توسط پزشک اولیه معاینه و سالم تشخیص داده شده آیا میتواند به نظر پزشک اولیه اعتراض کند؟
در صورت داشتن بیماری میتواند اعتراض نماید.
16- آیا مشمولین در حین تحصیل میتوانند تقاضای معافیت پزشکی نمایند؟
مشمولین تا زمانی که اشتغال به تحصیل دارند نمی‌توانند از معافیت پزشکی برخوردار گردند.
17- مشمولی در حین خدمت تقاضای معافیت پزشکی می‌نماید آیا میتواند از طریق معاونت وظیفه عمومی اقدام کند؟
خیر- فقط از طریق یگان خدمتی باید به وضعیت جسمی و روانی وی رسیدگی شود.
18- اظهارنظر در مورد معافیت پزشکی مشمول توسط چه مرجعی صورت میگیرد؟
اظهارنظر در مورد معافیت پزشکی مشمول توسط شورای پزشکی صورت می‌پذیرد.
19- در صورت اعتراض مشمول به رای شورای پزشکی چه اقداماتی صورت میگیرد؟
چنانچه مشمول به صورت بالینی در شورا معاینه و سرباز شناخته شود در صورت اعتراض به رای شورا مشمول حسب معاینه تخصصی به بیمارستان معرفی و سپس پرونده وی مجددا در همان شورا مطرح می‌گردد.
20- آیا مشمول میتواند به رای شورای عالی پزشکی اعتراض کند؟
خیر- زیرا رای شورای عالی پزشکی قطعی و لازم‌الاجراست.
21- سربازی در حین خدمت دچار شکستگی پا می‌گردد و برای وی 2 ماه استراحت پزشکی تجویز می‌گردد. آیا این مدت 2 ماه جزء خدمت وی محسوب می‌گردد؟
خیر- فقط مدت یک ماه استراحت پزشکی جزء خدمت دوره ضرورت محسوب میشود.
22- قد مشمولی کمتر از 150 سانتی‌متر است آیا در شمول معاف دائم قرار دارد ؟
بله- چنانچه قد مشمول کمتر از 150 سانتی‌متر باشد در شمول معافیت دائم قرار دارد.
23- مشمول مبتلا به پارگی یک رباط و پارگی مینسک می‌باشد وضعیت وی چگونه خواهد بود؟
پس از اخذ نظریه تخصصی پرونده در شورا مطرح و چنانچه تشخیص داده شود که یک رباط و مینسک پاره شده باشند در شمول معاف از خدمات رزم قرار میگیرد.
24- مشمولی مبتلا به صافی کف پا می‌باشد در چه صورتی در شمول معافیت دائم قرار میگیرد؟
در صورتی که صافی کف پا در حد ( Rigid ) (سخت) باشد به تشخیص شورای پزشکی در حد معافیت دائم قرار میگیرد.
25- مشمول دارای مدرک تحصیلی لیسانس می‌باشد با چه شماره چشمی در حد معافیت دائم قرار میگیرد؟
چنانچه مجموع ضعف بینایی هر دو چشم بیش از ده دیوپتر باشد به تشخیص شورای پزشکی در حد معافیت دائم می‌باشد.
26- مشمولی دارای کارت معافیت پزشکی می‌باشد در چه صورتی میتواند تقاضای ابطال کارت نماید؟
در صورتی میتواند تقاضای ابطال کارت معافیت پزشکی را نماید که صحت و سلامت کامل خود را به تایید شورای ویژه ابطال کارت رسانده باشد.
27- مشمولی دچار اضافه وزن می‌باشد در چه صورتی در شمول معافیت دائم قرار میگیرد؟
چنانچه اضافه وزن وی در اثر بیماری غدد باشد در صورت تایید شورای پزشکی و نظریه تخصصی در شمول معافیت دائم قرار میگیرد.
28- مشمولی تقاضای معافیت کفالت را می‌نماید. درمعاینه پزشک اولیه بیمار تشخیص داده میشود. وضعیت وی چگونه خواهد بود؟
تقاضای کفالت وی بررسی و در صورت عدم صدور رای معافیت کفالت وضعیت وی از نظر پزشکی مورد معاینه قرار میگیرد.
* معافیت کفالت
29- شروط اصلی برای بهره‌مندی از معافیت‌های کفالت کدامند؟
الف) رسیدن به سن 18 سال تمام ب) نداشتن غیبت ج) یگانه و تنها مراقب بودن بالای 18 سال
30- مدت زمان معرفی برای آنکه فردی وارد غیبت نشود چند ماه است؟
افرادی که قبل از سن مشمولیت ترک تحصیل نموده و یا در دوره متوسطه فارغ التحصیل می شوند پس از رسیدن به 18سالگی تمام ظرف شش ماه می بایست خود را به وظیفه عمومی معرفی نمایند.
31- آیا در حین تحصیل می‌توان درخواست معافیت کفالت نمود؟
بله با ارائه گواهی اشتغال به تحصیل معتبر رسیدگی به ادعای کفالت بلامانع است.
32- آیا هر فردی که تک فرزند ذکور خانواده باشد میتواند درخواست کفالت پدرش را نماید؟
خیر- بستگی به سن پدر و وضعیت جسمانی وی دارد.
33- سن پدر برای معافیت فرزندش چند سال باید باشد؟
65 سال تمام
34- نحوه محاسبه سن 65 سالگی چگونه است؟
تاریخ تولد + عدد 65 = سن 65 سالگی پدر
مثال: برای پدر متولد 15/12/1326 91/12/15=1326+65
35- آیا پدر 65 ساله یا بیمار میتواند فرزند خوانده خود را معاف کند؟
معافیت کفالت صرفا شامل تنها فرزند ذکور بالای 18 سال پدر می‌گردد اما چنانچه پدری فردی را از کودکی با سیر مراحل قانونی با اخذ شناسنامه به نام خود و عنوان فرزند خوانده خود انتخاب کرده باشد بر اساس شناسنامه می‌توان به ادعای معافیت کفالت فرزند خوانده رسیدگی نمود.
36- اگر پدر 65 ساله یا بیمار فرزند اول خود را معاف کفالت کرده سپس آن فرزند به علت بیماری یا فوت شرایط نگهداری و سرپرستی پدر را از دست داده باشد فرزند دیگر وی هم میتواند درخواست کفالت نماید؟
بله- در صورت بیماری یا فوت فرد معاف شده می‌توان به درخواست فرزند دوم رسیدگی نمود.
37- شروط اصلی برای بهره‌مندی از معافیت کفالت مادر کدامند؟
الف) مادر به سبب طلاق یا فوت همسر فاقد شوهر باشد.
ب) مشمول تنها فرزند ذکور بالای 18 سال برای مادر باشد.
38- مدت معافیت کفالت برای مادر چه مدتی است؟
از نوع معافیت موقت تا 30 ماه از زمان طلاق یا فوت همسر می‌باشد.
39- در چه صورت معافیت موقت 30 ماهه به دائم تبدیل میشود؟
در صورتی که در طول مدت 30 ماهه مادر مجرد و همچنین در قید حیات باقی بماند و مشمول نیز در مدت مذکور به عنوان تنها فرزند ذکور بالای 18 سال باشد.
40- چنانچه طلاق مادر به صورت عادی و غیر ثبتی صورت گرفته باشد رسیدگی به چه صورت است؟
اصل طلاق نامه عادی و همچنین اقرارنامه محضری مادر مبنی بر طلاق با قید تاریخ ملاک رسیدگی قرار خواهد گرفت.
41- شروط اصلی برای معافیت کفالت خواهر کدامند؟
الف) پدر فوت کرده باشد ب) مشمول تنها برادر بالای 18 سال او باشد ج) خواهر سرپرست دیگری غیر از مشمول نداشته باشد.
42- در معافیت کفالت خواهر آیا سن ملاک رسیدگی است؟
خیر.
43- در معافیت کفالت خواهر آیا برادر ناتنی نیز میتواند درخواست رسیدگی نماید؟
خیر- فقط برادر تنی میتواند تقاضای معافیت کفالت خواهر را نماید.
44- اگر سرپرستی خواهر فاقد پدر به سازمانهای خیریه و افراد خیر واگذار شده باشد آیا برادر میتواند درخواست معافیت کفالت خواهر را نماید؟
در صورتی که توانایی سرپرستی از خواهر را داشته و عملا سرپرستی از خواهر را به عهده بگیرد میتواند درخواست معافیت کفالت نماید.
45- در صورتی که پس از صدور رای کفالت در هیئت رسیدگی خواهر فوت نماید یا ازدواج نماید آیا معافیت برای برادر وی صادر می‌گردد؟
ملاک رسیدگی واجد شرایط بودن کفالت از زمان رسیدگی و صدور رای کفالت می‌باشد.
46- شروط بهره‌مندی از معافیت کفالت برای برادر کبیر کدامند؟
الف) پدر برادر فوت کرده باشد. ب) برادر بیمار و نیازمند مراقبت باشد. ج) برادر بیمار فاقد همسر و فرزند سالم باشد. د) فاقد شغل باشد.
47- آیا مشمول برای معافیت برادر بیمار فاقد پدر و همسر و فرزند بایستی یگانه مراقب باشد؟
بله متقاضی معافیت می بایست به عنوان تنها برادر بالای 18 سال برای برادر بیمار بیمارش باشد.
48- منظور از محجوریت فرزند برادر بیمار چیست؟
یعنی اینکه فرزند به علت بیماری قادر به سرپرستی از پدر نباشد.
49- منظور از فاقد شغل بودن برادر چیست؟
یعنی اینکه شاغل به کار نبوده و منبع درآمدی از شغل نداشته و به عنوان بیکار محسوب گردد.
50- نوع و مدت معافیت کفالت برای برادر بیمار چگونه است؟
از نوع معافیت دائم کفالت و اعتبار آن در زمان صلح می‌باشد.
51- آیا وجود برادر ناتنی بالای 18 سال مانع استفاده معافیت برادر تنی وی می‌گردد؟
وجود برادر ناتنی مانع استفاده برادر تنی نمی‌گردد.
52-شروط اصلی برای بهره‌مندی از معافیت کفالت جد (پدربزرگ) کدامند؟
الف) فرزندان جد فوت کرده باشند ب) مشمول تنها نوه ذکور بالای 18سال جد باشد
53- در معافیت کفالت برای جد (پدربزرگ پدری) شرط اصلی کدام است؟
مشمول می‌بایست فاقد پدر، عمو و عمه باشد. به عبارتی دیگر پدر یا عمه‌ها یا عموها همگی بایستی فوت کرده باشند و مشمول هم تنها نوه ذکور بالای 18 سال باشد.
54- در معافیت کفالت برای جد (پدربزرگ مادری) شرط اصلی کدام است؟
مشمول می‌بایست فاقد دایی و خاله باشد و به عبارت دیگر دایی‌ها و خاله‌های مشمول فوت کرده باشند و مشمول تنها نوه ذکور بالای 18 سال محسوب گردد.
55- چنانچه مشمول متقضای دارای برادر، پسرعمه، پسرعمو، پسردایی یا پسرخاله بالای 18 سال دیگری باشد که بیمار است میتواند درخواست رسیدگی نماید؟
در صورتی که نوه دیگری بالای 18 سال و به علت بیماری و به تشخیص شورای پزشکی وظیفه عمومی قادر به سرپرستی و نگهداری از پدربزرگ نباشد رسیدگی بلامانع خواهد بود.
56- نوع و مدت اعتبار معافیت کفالت جد (پدربزرگ) به چه نحو است؟
نوع معافیت دائم و اعتبار آن در زمان صلح می‌باشد.
57- شروط اصلی برای معافیت کفالت جده (مادربزرگ) کدامند؟
الف) مادربزرگ فاقد شوهر باشد (طلاق یا فوت شوهر)
ب) مشمول تنها نوه ذکور بالای 18 سال مادربزرگ تلقی گردد.
ج) فرزندان مادربزرگ در قید حیات نبوده و فوت کرده باشند.
58- منظور از فرزندان جده (مادربزرگ) کدامند؟
کلیه فرزندان وی اعم از پسران و دختران.
59- در معافیت کفالت جده ( مادربزرگ پدری) شروط اصلی کدامند؟
مشمول فاقد پدر، عمو و عمه باشد و مادربزرگ نیز فاقد شوهر باشد.
60- آیا در معافیت کفالت مادربزرگ، شاغل بودن یا وضعیت جسمانی مادربزرگ مد نظر می‌باشد؟
خیر- صرفا فاقد فرزند بودن و فاقد شوهر بودن مادربزرگ ملاک رسیدگی است.
61- نوع و مدت اعتبار معافیت کفالت مادربزرگ چگونه است؟
معافیت از نوع دائم بوده و اعتبار آن در زمان صلح می‌باشد.
62- معافیت های مربوط به ایثارگران چند دسته هستند؟
شهدا، جاویدالاثرها، آزادگان، جانبازان و رزمندگان
63- برای شهدا چند نفر از خدمت معاف می شوند؟
کلیه فرزندان شهدا از خدمت معاف می شوند.
64- آیا برادر شهدا از خدمت معاف می شوند؟
درصورتی که شهید فاقد فرزند پسر باشد یکی از برادران شهید از خدمت معاف می شود.
65- درخانواده ای که چند شهید وجود داشته باشد چند نفر از خدمت معاف می شوند؟
کلیه فرزندان شهید از خدمت معاف می شوند و درصورت نداشتن فرزند به ازای هر شهید فاقد فرزند پسر صرفا فقط یکی از برادران شهدا از خدمت معاف می شوند.
66- درصورتی که شهید برادر تنی نداشته باشد حق تقدم با چه برادری است؟
تقدم با برادری است که با شهید از مادر یکی باشند.
67- چنانچه شهید دارای فرزند دختر باشد آیا برادر شهید می تواند از معافیت بهره مند گردد؟
بله دختر شهید مانع معافیت برادر شهید نمی گردد.
68- شرایط بهره مندی معافیت فرزندان جاویدالاثرها و یا برادران آنان به چه صورت است ؟
همانند تمامی پرسش ها و پاسخهای مربوط به خانواده شهداء(موضوع بند الف )
69- چنانچه مدت آزادگی کمتر از 24 ماه باشد آیا امتیازی به فرزند وی تعلق می گیرد؟
در صورتی که آزاده دارای سابقه جبهه و یا جانبازی باشد و جمع مدت آزادگی با جبهه و یا جانبازی به عدد 30 برسد یکی از فرزندان آنان از خدمت معاف می شوند.
70- آیا تلفیق سوابق آزادگی با جبهه یا جانبازی برای برادر آزاده هم لحاظ می گردد؟
خیر این امتیاز فقط برای فرزندان آزادگان در نظر گرفته شده است.
71- آیا برای مازاد سوابق آزادگی بین ( 25 تا 47 ماه ) و ( 49 تا 71 ماه ) و ( 73 تا 95 ماه ) امتیازی تعلق می گیرد به چه علت؟
خیر به خاطر اینکه اگر آزاده ای دارای 47 ماه سابقه آزادگی باشد صرفا یک فرزند و اگر دارای 71 ماه سابقه آزادگی باشد فقط 2 فرزند و اگر دارای 95 ماه سابقه آزادگی باشد صرفا 3 فرزند وی می تواند از خدمت معاف گردد و به سوابق مازاد امتیازی تعلق نمی گیرد.
72- آیا جمع مازاد سوابق آزادگی برای معافیت فرزند دیگر آزاده لحاظ می گردد ؟
جواب: خیر قابل جمع نمی باشد فقط به ازای هر 24 ماه سابقه آزادگی یک فرزند آزاده از خدمت معاف می شود.
73- چنانچه مدت آزادگی پدر خانواده به حد نصاب 24 ماه نرسد و همچنین مادر خانواده دارای سابقه آزادگی باشد آیا سابقه والدین برای اعطای امتیاز قابل جمع است ؟
جواب: بله قابل جمع می باشد.
* معافیت های جانبازی
74- حد نصاب درصد جانبازی برای امتیاز معافیت یک فرزند چند درصد است ؟
جواب: حداقل 25 درصد جانبازی.
75- جانبازان چند فرزند خود را می توانند از خدمت معاف کنند ؟
جواب: به ازای هر 25 درصد جانبازی یکی از فرزندان آنان از خدمت معاف می شوند.
76- آیا امتیاز جانبازی برای برادران آنان لحاظ می گردد ؟
جواب: درصورتی که جانباز فاقد فرزند پسر باشد امتیاز به برادر جانباز تعلق می گیرد.
77- درصورتی که جانباز فاقد فرزند پسر باشد چند نفر از برادران وی از خدمت معاف می شوند ؟
جواب: برای جانباز با حداقل 25درصد جانبازی و بالاتر به هر میزان جانبازی فقط یک برادر وی از خدمت معاف می گردد.
78- نحوه انتخاب و معرفی یکی از برادران تنی واجد شرایط برای بهره مندی از معافیت جانبازی به چه صورت می باشد ؟
جواب: انتخاب برادر با جانباز می باشد در صورت فوت جانباز با پدر و در صورت فوت پدر با مادر و در صورت فوت مادر با توافق برادران و هماهنگی بنیاد شهید می باشد.
79- مرجع معرفی جانباز برای بهره مندی از امتیاز معافیت چه ارگانی است ؟
جواب: در صورتی که صرفا جانباز باشد بنیاد شهید وامور ایثارگران استان محل سکونت جانباز
80- آیا به مازاد درصد جانبازی بین 26 تا49و51 تا 70 در صد امتیازی تعلق می گیرد یا نه ؟
جواب: خیر برای 25 درصد جانبازی یک فرزند و برای جانبازان 50 درصد و بالاتر حداکثر 2 فرزند از خدمت معاف می شوند و مازاد در صد جانبازی قابل جمع نمی باشد.
81- آیا درصد جانبازی پدر و مادر برای رسیدن به حد نصاب معافیت یک فرزند قابل جمع می باشد ؟
جواب: بله در صورتی که در صد جانبازی والدین به تنهایی به حد نصاب معافیت نرسد در صورت جانبازی آنان قابل جمع است.
82- چنانچه جانبازی که درگذشته به سبب بیمار ناشی از جانبازی برای یک فرزند خود را در قالب ماده 44 قانون خدمت وظیفه عمومی معافیت کفالت اخذ کرده باشد آیا می تواند فرزند دیگر خود را به سبب جانبازی از خدمت معاف نماید ؟
جواب: بله مشروط براینکه درصد جانبازی حداقل 25 درصد و بالاتر باشد.
83- آیا به خود جانباز هم از نظر خدمت وظیفه عمومی امتیازی تعلق می گیرد؟
جواب: بله درصورتی که حداقل دارای 10 درصد جانبازی باشد از خدمت دوره ضرورت معاف می شود.
84- آیا برای معافیت فرزند خوانده قانونی درصد جانبازی خاصی لازم می باشد ؟
جواب: خیر صرف آنکه جانبازی و عدم توانایی جانباز در صاحب فرزند شدن به تایید بنیاد شهید رسیده باشد کفایت می کند.
85- آیا اگر درصد جانبازی جانباز بیش از 50 درصد، در حد معافیت 2 نفر قرار داشته باشد می توان علاوه بر فرزند خوانده یک برادر وی راهم از خدمت معاف کرد ؟
جواب: خیر برای جانبازان فاقد فرزند صرفا یک نفر از خدمت معاف می گردد.
86- آیا برای بانوان جانباز نیز امتیازی در نظر گرفته شده است ؟
جواب: بله هر فرد اناث که با حداقل 25 درصد جانبازی می تواند برای همسرش درخواست معافیت نماید.
* معافیت تحصیلی
87- آیا دانش آموزانی که در ورود به سن مشمولیت در مقطع راهنمایی به تحصیل اشتغال دارند حق ادامه تحصیل خواهند داشت؟
بله درصورت پیوستگی تحصیلی حداکثر تاپایان 20 سالگی میتوانند تحصیل نمایند.
88- آیا دانش آموزان در مهلت یکساله معرفی پس از فراغت،اخراج، انصراف یا ترک تحصیل می توانند ادامه تحصیل دهند؟
اینگونه مشمولان می توانند بدون صدور معافیت تاپایان مهلت یکساله و پس از معرفی تا موعد اعزام خود ادامه تحصیل بدهند
مثال: دانش آموز متولد 15/8/70 که در مهر 91 در پایه دوم کاردانش شروع به تحصیل نماید می تواند خود را به وظیفه عمومی معرفی نماید چنانچه مشمول مذکور تا 15/8/92 فارغ التحصیل نشده می تواند بدون صدور معافیت تحصیلی حداکثر تا15/8/93 به تحصیل ادامه دهد و پس از این تاریخ 15/8/93 درصورت عدم معرفی وارد غیبت خواهد شد.
89- آیا به مشمولانی که به صورت داوطلب آزاد تحصیل می کنند معافیت تحصیلی تعلق می گیرد؟
خیر اینگونه مشمولان حق استفاده از معافیت تحصیلی را نخواهند داشت و شروع به تحصیل داوطلب آزاد به عنوان انصراف از تحصیل تلقی می گردد.
90- متولدین سه ماهه دوم سال 71 در سال قبل که در خرداد ماه سال 90 فارغ التحصیل شده اند تا چه زمان فرجه معرفی خود به وظیفه عمومی را دارند؟
اینگونه دانش آموزان با توجه به اینکه فرصت معرفی ایشان 18/9/90 بود ( بعد از اجرای قانون جدید وظیفه عمومی) فلذا از یک سال مهلت تعیین در قانون جدید برخوردار بوده و تا خرداد 91 مهلت معرفی خواهند داشت.
91- مشمولان فارغ التحصیل دانشگاه ها از چه تاریخ می توانند از مهلت 1 ساله پس از فراغت خود استفاده نمایند؟
مشمولانی که از تاریخ 22/2/90 به بعد در مقاطع تحصیلی در دانشگاه فارغ التحصیل شده اند حق استفاده از مهلت 1 ساله را خواهند داشت.
92- مشمولان اخراجی،انصرافی،ترک تحصیل ازچه تاریخ در شمول استفاده از مهلت1ساله پس از تاریخ وقوع انصراف،ترک تحصیل،اخراج قرار می گیرند؟
مشمولانی که از تاریخ 22/4/90 به بعد از تحصیل در مقاطع دانشگاهی انصراف، ترک تحصیل و یا اخراج شده باشند.
93- آیا دانشجویان انصرافی حق تحصیل مجدد را دارند؟
بلی. مشمولان در طی مدت تحصیل از دیپلم تا دکتری صرفا 1 بار می توانند از تحصیل انصراف و مجددا با پذیرفته شدن در دانشگاه به شرط عدم
ورود غیبت، می توانند به تحصیل ادامه دهند.آزمون مجدد و نزولی بودن تحصیل با این اوصاف فرقی نخواهد داشت، به شرط اینکه
1: در مقطع قبلی فارغ التحصیل نشده باشد.
2: از زمان انصراف در مقطع اول بیش از یکسال نگذشته باشد.
94- مشمولان فارغ التحصیل از مقطع متوسطه تا چه زمان می توانند در دانشگاه پذیرفته وثبت نام نمایند؟
چنانچه حداکثر ظرف مدت یکسال از زمان فارغ التحصیل شدن درمقطع دیپلم یا پیش دانشگاهی در دانشگاه پذیرفته شوندمجازبه تحصیل خواهند بود و در صورت سپری شدن بیش از یکسال حق تحصیل نخواهند داشت.
منظور از پذیرفته شدن در دانشگاه قبولی قطعی یا ثبت نام در دانشگاه می باشد، بدیهی است زمان شرکت در آزمون های سراسری به منزله پذیرش تلقی نخواهد شد.
مثال: فارغ التحصیل1/4/91درمقطع متوسطه که حداکثر تا 1/4/92 قبولی قطعی یا ثبت نام در دانشگاه داشته باشند می توانند ادامه تحصیل بدهند.
95- فارغ التحصیلان مقطع متوسطه درخردادسال90شرط ثبت نام یاقبولی دردانشگاه آیا حق ادامه تحصیل از مهر 91 را دارند؟
بلی، استثنا و صرفا برای سال 91 می توانند ادامه تحصیل بدهند.
96- آیا به دوره های فراگیر پیام نور،دوره های بین الملل در دانشگاه وپودمانی و سایر مقاطع تحصیلی بدون آزمون معافیت تحصیلی تعلق می گیرد؟
بلی درصورت تصویب شورای گسترش آموزش عالی امکان جذب بدون آزمون واحد آموزشی، تحصیل اینگونه افراد منعی نخواهد داشت.
97- آیا سربازان وظیفه ای که به خدمت اشتغال خدمت دارند جهت تحصیل دردانشگاه ها از خدمت ترخیص میشوند؟
درصورت قبولی اینگونه سربازان درمقطع کارشناسی وبالاترترخیص از خدمت صورت میگیرد و ترخیص برای ادامه تحصیل درمقاطع کاردانی مجاز نمی باشد.
98- دانشجویانی که با اخراج ازتحصیل،به عنوان دارندگان مدرک معادل درمقطع پایین شناخته می شوند آیا مجاز به تحصیل در مقاطع بالاتر می باشند؟
خیر اینگونه مشمولان تا پایان خدمت دوره ضرورت حق ادامه تحصیل نخواهند داشت.
99- سقف سنوات های مجاز تحصیلی در مقاطع مختلف دانشگاهی، به چه میزان می باشد؟
برابر تبصره (1) ماده (33) قانون خدمت وظیفه عمومی، حداکثر معافیت تحصیلی برای دانش آموزان تا سن بیست سال تمام و در هر یک از مقاطع تحصیلی کاردانی دو و نیم سال، کارشناسی ناپیوسته وکارشناسی ارشد ناپیوسته سه سال، کارشناسی پیوسته پنج سال وکارشناسی ارشد
پیوسته شش سال، دکترای پیوسته هشت سال و دکترای تخصصی شش سال است.
100- چه کسانی می توانند از معافیت تحصیلی دانش آموزی در خارج از کشور استفاده نمایند؟
فرزندان ایرانیان مقیم خارج از کشور،چنانچه هنگام ورود به سن مشمولیت (ماه تولد 18 سال تمام) در مدارس ایرانی یا مدارس خارجی مورد تایید وزارت آموزش و پرورش مشغول به تحصیل باشند.
101- آیا تحصیل در دوره های زبان در خارج از کشور برای ورود به دانشگاه در شمول معافیت تحصیلی قرار می گیرند؟
خیر به این دوره ها معافیت تحصیلی تعلق نمی گیرد.
102- آیا مشمولانی که در داخل کشور در مقطع متوسطه فارغ التحصیل می شوند، حق تحصیل در خارج از کشور را دارند؟
خیر آنها به عنوان مقیم خارج از کشور محسوب نشده و مجاز به تحصیل در دانشگاه های خارج از کشور نمی باشند.
103- چه مشمولانی می توانند بدون آنکه مقیم کشورهای خارجی باشند در دانشگاه های خارج از کشور تحصیل نموده و از معافیت تحصیلی دانش جویان خارج از کشور بهره مند شوند؟
مشمولانی که در مقاطع کارشناسی یا بالاتر در دانشگاه های داخل کشور فارغ التحصیل شده باشند به شرط عدم ورود به غیبت و سپری نشدن بیش از یکسال از تاریخ فراغت از تحصیل با سپردن تضمین لازم می توانند از این معافیت استفاده نمایند.
104- وثیقه دانشجویان دارای مدرک کارشناسی و بالاتر که متقاضی تحصیل در خارج از کشور می باشند چه میزان وچگونه است؟
مبلغ وثیقه 15 میلیون تومان است که می تواند به صورت وجه نقد، ضمانت نامه بانکی یا سند ملکی تامین گردد.
خروج از کشور
105- خروج از کشور تا چه سنی نیاز به مجوز از سازمان وظیفه عمومی ندارد؟
قبل از سن مشمولیت با عنایت به اینکه سن مشمولیت از ابتدای ماه 18 سالگی تمام می باشد،لذا خروج اشخاص قبل از سن مشمولیت نیاز به اخذ مجوز ندارد.
مثال: متولد 4/5/73 از تاریخ 1/5/91 به عنوان مشمول محسوب می شود وخروج وی تا 1/5/91 نیاز به مجوز سازمان وظیفه عمومی ندارد.
106- دانش آموزان و دانشجویان خارج از کشور در صورت فراغت، اخراج و یا ترک تحصیل تا چه مدت می بایست خود را به وظیفه عمومی معرفی نمایند؟
اینگونه مشمولان حداکثر 1 سال از تاریخ وقوع فراغت، اخراج یا ترک تحصیل فرصت معرفی خود به وظیفه عمومی را خواهند داشت
107- آیا مشمولی که دارای معافیت تحصیلی دانش آموزی یا دانشجویی خارج از کشور است می تواند به دفعات متعدد به کشور مسافرت نماید؟
هیچگونه محدودیتی ازسوی وظیفه عمومی دراین زمینه وجود نداردومقررشدوزارتخانه های مربوط مجوزهای تردد سالانه برای اینگونه مشمولان صادر کنند
108- انواع سفرهایی که مورد استفاده مشمولان می باشد کدام است؟
سفرهای علمی – سفرهای غیر علمی – سفرهای نیمه علمی – سفرهای مطالعاتی – سفرهای زیارتی – دوره های مشترک
109- میزان وثیقه سفرهای مورد استفاده مشمولان چقدر می باشد؟
سفرهای علمی: 5 میلیون تومان سفرهای غیر علمی: 15 میلیون تومان
سفرهای نیمه علمی: 8میلیون تومان سفرهای مطالعاتی: 5 میلیون تومان
سفرهای زیارتی عراق و عربستان: 500 هزارتومان وجه نقد+تعهد نامه محضری ضامن
سفر به سوریه 15 میلیون تومان دوره های مشترک: 15 میلیون تومان
110- مدت اعطایی جهت سفرهای مطالعاتی حداکثر چه بازه زمانی را در بر می گیرد؟
برای دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد 6 ماه ودانشجویان مقطع دکتری 1 سال می باشد.
111- صدور مجوز خروج از کشور برای سربازان وظیفه چگونه است؟
صدور مجوز خروج از کشور برای سربازان از سوی وظیفه عمومی ممنوع می باشد وامور مربوط به خروج از کشور آنان از سوی یگان خدمتی قابل پیگیری وانجام است.
112- آیا صدور مجوز خروج برای دانشجویان از سوی وظیفه عمومی محدودیت دارد؟
خیر صدور مجوز خروج در هر ترم تحصیلی از نظر وظیفه عمومی هیچ محدودیتی ندارد.
113- در بازگشت از سفر و استرداد ودیعه،آیا حضور مشمول در وظیفه عمومی الزامی است؟
درحال حاضر بله، صرفا با حضور مشمول و رویت گذرنامه وی ودیعه استرداد می گردد.
114- دربازکشت از سفر های خارج از کشور با مشمولانی که به موقع به کشور وارد شده لیکن با تاخیر خود را به وظیفه عمومی معرفی نموده اند چگونه رفتار خواهد شد؟
از شش ماه تا یکسال از خروج مجدد ایشان جلوگیری خواهد شد.
115- با مشمولی که با صدور مجوز به خارج از کشور سفر نموده و در موعد مقرر به کشور بازنگشته است چگونه رفتار خواهد شد؟
ودیعه وی به نفع دولت ضبط خواهد شد و درصورت ورود به غیبت همانند سایر غایبین با آنان رفتار می شود.
116- فرآیند رسیدگی به درخواست خروج از کشور مشمول چیست؟
الف: ارائه اشتغال به تحصیل (دانشجویی و دانش آموزی) به همراه وثیقه سفر مربوطه به وظیفه عمومی محل استقرار دانشگاه یا سکونت مشمول.
ب: صدور وارسال مجوز خروج از کشور توسط سامانه وظیفه عمومی به پلیس گذرنامه ناجا.
پ: صدور گذرنامه یا تمدید آن توسط گذرنامه ناجا.