الهه کولایی: مصوبه مجلس درباره سفر زنان مجرد 40 ساله با اجازه ولی،توهین‌آمیز است

الهه کولایی نماینده مجلس دور ششم در یادداشتی در روزنامه اعتماد ، درخصوص طرح کمیسیون امنیت ملی درخصوص سفر زنان مجرد به خارج از کشور ، نوشت :

بی‌تردید در میان زنان خاورمیانه، زنان ایرانی تلاش و تکاپوی بی‌نظیری را تجربه کرده‌اند. در پاسخ به الگوی نوسازی غربی که در دوره پهلوی، دگرگونی در جایگاه و نقش زنان را هدف قرار داده بود، آموزه‌های انقلاب اسلامی پندار بازدارنده بودن دین برای تامین حقوق انسانی و آزادی‌های اساسی آنان را به طور جدی مورد پرسش قرار داد. آرمان‌های انقلاب اسلامی و دیدگاه‌های مترقی یک مرجع دینی که رهبری انقلاب اسلامی را بر عهده گرفت، امید و انتظار برطرف کردن ستم‌ها و محرومیت‌های تاریخی علیه زنان را ایجاد و تقویت کرد. زنان ایرانی که در پیروزی انقلاب نقشی موثر ایفا کرده بودند، در ادامه و پاسداری از آن نیز همت والای خود را به نمایش گذاشتند. اثربخشی نافذ آنان در سخنان رهبری انقلاب اسلامی، همواره با تاکید و توجه ویژه مورد اشاره قرار داشت. جمله معروف بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران که«زنان باید در مقدرات اساسی کشور شرکت داشته باشند»، به همراه فصل‌ها و بندهای گوناگون قانون اساسی، راهبرد و رویکرد حاکم بر سیاست‌ها، برنامه‌ها و رفتارهای همه نهادها را در کشور ترسیم کرده است. تصویر درخشان و کارساز زنان در نظام اسلامی و ترویج پایدار آموزه‌های ناب اسلام محمدی (ص) درباره جایگاه، اهمیت و اثربخشی بنیادین زنان در حیات جامعه بشری، در گزاره‌هایی چون «بهشت زیرپای مادران است» یا «از دامن زن مرد به معراج می‌رود»، «در این انقلاب زنان پیشگام مردان بودند»، بازتاب یافت. اما با وجود فشار سنگین دگرگونی در نگرش نسبت به حقوق انسانی زنان در پرتو انقلاب اسلامی و دیدگاه‌های مقامات بلندپایه آن، سنت‌ها و باورهای بازمانده از قرن‌ها سیطره «پدرسالاری» و نگاه قیمومت‌گرا به زنان، به سادگی عرصه حیات اجتماعی ایران را ترک نگفته است. فشارهایی را که در سال‌های اخیر برای محدود‌سازی حقوق اساسی و آزادی‌های انسانی زنان گسترش یافته، می‌توان در این چارچوب تحلیل کرد. مصوبه‌یی هم که به تازگی در کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی شکل گرفته، در همین زمینه قابل بررسی است. در نگاه قیمومت‌گرا نسبت به زنان، «همواره مردی باید ولایت خود را بر او اعمال کند؛ پدر، شوهر و در غیاب آنان ولی قهری».

آنچه در این زمینه مورد غفلت قرار گرفته، تجربه‌های ارزشمندی است که در پیروزی انقلاب اسلامی، پایداری و دفاع در دفاع هشت ساله در برابر تجاوز رژیم بعثی عراق، در تداوم بخشیدن و پاسداری از آرمان‌های انقلاب اسلامی در مقاطع گوناگون و به دوش کشیدن بار گونه‌های مختلف سختی‌ها و مصایب آشکار بر همگان، ایجاد شده است. زنانی که با حضور موثر خود در عرصه‌های مختلف جنبش‌های عظیم اجتماعی را موجودیت بخشیده‌اند، آیا همه زنان متاهل بالای 40 سال بوده‌اند؟ آیا تصویب اعمال ولایت بر دختران زیر 40 سال و زیر پرسش قرار دادن اهلیت آنان در اداره هوشمندانه و مدبرانه امور خود در سفر خارج از کشور، غفلت از دستاوردهای ارزشمند حضور گسترده اجتماعی زنان و رشد همه‌جانبه آگاهی و شعور مثال‌زدنی آنان نیست؟ در شرایطی که شایستگی دختران ایرانی برای تشکیل خانواده و پذیرا شدن نقش پراهمیت و تعیین‌کننده مادری در 16 سالگی در قوانین کشور مورد شناسایی قرار گرفته است، چرا باید دختران زیر 40 سال با اجازه «ولی خود» گذرنامه بگیرند و از کشور خارج شوند؟

با همه تناقض‌ها و مشکلاتی که در قوانین کشور وجود دارد، امیدواریم نمایندگان مجلس شورای اسلامی با رد این مصوبه توهین‌آمیز، خود را از بی‌عدالتی و تبعیض‌گستری دور سازند و راه را برای امواج سنگین نفوذهای جهانی و تجربه‌های جوامع دیگر هموار نسازند. انقلاب اسلامی برای زنان ایرانی انتظار از میان بردن ستم‌های تاریخی دیرپا را ایجاد کرد. بر نمایندگان مجلس شورای اسلامی است که با تصویب قوانین روزآمد و عقلایی، شرایط را برای تامین خواسته‌های آنان فراهم آورند، نه اینکه با تصویب قوانینی که تنها در عربستان سعودی قابل شناسایی است، شعور و توانمندی‌های انسانی بی‌نظیر آنان را هیچ انگارند. ان‌شاءالله

استاد دانشگاه و نماینده اسبق مجلس شورای اسلامی