پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) : نشریه اسرائیلی جروسالم پست نوشت: با موضع‌گیری های ضداسرائیلی اردوغان و وجود منافع متضاد در سوریه، کارشناسان درباره یک رویارویی بی‌سابقه احتمالی در میانه ی بی‌ثباتی منطقه‌ای هشدار می‌دهند.
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: روابط پرتنش بین اسرائیل و ترکیه به سوی آشفتگی بیشتر پیش می‌رود، زیرا تحولات اخیر در سوریه دو کشور را علیه یکدیگر قرار داده است، که احتمال دارد به یک رویارویی مسلحانه مستقیم تبدیل شود.
در چهارشنبه، ده‌ها هزار نفر در استانبول علیه اسرائیل تظاهرات کردند و همبستگی خود را با فلسطینی‌ها در غزه پس از نزدیک به یک‌ونیم سال جنگ خونین میان اسرائیل و گروه حماس ابراز کردند. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، سال‌هاست که احساسات ضداسرائیلی را در ترکیه هدایت می‌کند.
این جنگ که با حمله ناگهانی حماس در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ آغاز شد، به جنگی گسترده‌تر منطقه‌ای تبدیل شد که چندین جبهه را درگیر کرده و چشم‌انداز ژئوپلیتیکی خاورمیانه را تغییر داده است. ترکیه در گذشته نیز با اسرائیل به دلیل درگیری‌های قبلی‌اش با حماس دچار تنش شده بود، اما این بار اوضاع متفاوت بود.
کارشناسان چه می‌گویند؟
دکتر "های ایتان کوهن یاناروچاک"، کارشناس ترکیه از مرکز موشه دایان در دانشگاه تل‌آویو، می‌گوید: "اردوغان فکر می‌کرد این جنگ تنها یک دور دیگر از خشونت است، اما پس از چند هفته متوجه شد که اسرائیل در حال جنگ تمام‌عیار علیه حماس است." اردوغان که به‌شدت تحت تأثیر ایدئولوژی اخوان‌المسلمین مشابه حماس است، روابط خود با اسرائیل را تیره‌تر کرد.
تحولات در سوریه:
یکی از آخرین تحولات دراماتیک، سقوط رژیم بشار اسد در ماه گذشته بوده است که خودمختاری گروه‌های کرد تحت حمایت آمریکا در سوریه را به خطر انداخته است. شورشیان اسلام‌گرایی که اسد را سرنگون کردند و از حمایت ترکیه برخوردارند، این مناطق را تهدید می‌کنند. اسرائیل در طول سال‌ها روابط مخفیانه‌ای با کردها حفظ کرده و آن‌ها را به‌عنوان متحد احتمالی علیه دشمنان مشترک می‌بیند.
ترکیه به دنبال تثبیت بیشتر نفوذ خود در سوریه است که با اسرائیل مرز مشترک دارد. باوجود اینکه اسرائیل و سوریه به‌طور رسمی در جنگ بوده‌اند، این مرز برای سال‌ها یکی از آرام‌ترین مناطق اسرائیل بوده است. اکنون با نزدیک شدن ترکیه به اسرائیل از نظر جغرافیایی، این آرامش ممکن است به خطر بیفتد.
پروفسور "افراث آویو"، کارشناس ترکیه از دانشگاه بار-ایلان، می‌گوید: "این احتمال وجود دارد که در آینده یک رویارویی نظامی بین اسرائیل و ترکیه رخ دهد. این یک وضعیت بی‌سابقه است، همانطور که همه وقایع اخیر در منطقه بی‌سابقه بوده‌اند."
روابط اسرائیل و ترکیه:
روابط بین اسرائیل و ترکیه بیش از یک دهه است که تیره بوده، هرچند دو طرف در طول چندین بحران روابط دیپلماتیک و تجاری خود را حفظ کرده‌اند. اکنون، ترکیه در آستانه اسرائیل قرار دارد و با روابط نه چندان دوستانه، تنش‌ها در مورد سوریه ممکن است منجر به وخامت بیشتر شود.
اردوغان و بنیامین نتانیاهو طی سال‌ها بیانیه‌های تند علیه یکدیگر صادر کرده‌اند. قبل از آن، دو کشور روابطی قوی و دوستانه داشتند. اردوغان به‌عنوان یک منتقد برجسته اسرائیل و مدافع فلسطینی‌ها شناخته شده است.
یکی از پایین‌ترین نقاط روابط بین دو کشور در سال ۲۰۱۰ رخ داد، زمانی که یک کاروان ترکیه‌ای برای شکستن محاصره غزه توسط اسرائیل منجر به درگیری با نیروهای اسرائیلی و کشته شدن ۱۰ شهروند ترکیه‌ای شد. اردوغان اسرائیل را به جنایات جنگی متهم کرده و ادعا کرده است که رفتار این کشور با فلسطینی‌ها در کرانه باختری و غزه آن را به یک "دولت آپارتاید" تبدیل می‌کند.
فشار داخلی اردوغان:
به گفته افراث آویو، اردوغان تحت فشار داخلی قابل‌توجهی در مورد سیاست‌های خود در قبال اسرائیل قرار دارد. او اضافه کرد: "اردوغان از دست دادن قدرت می‌ترسد. هم عناصر اسلام‌گرا و هم مخالفانش به‌شدت نسبت به روابط او با اسرائیل انتقاد دارند و برخی از اقدامات و اظهارات او علیه اسرائیل ناشی از این فشارهاست."
نتانیاهو نیز اردوغان را به یهودستیزی و حمایت از گروه‌های تروریستی مانند حماس در غزه متهم کرده است.
روابط در سال ۲۰۱۷ بهبود یافت، اما این روابط گرم طولی نکشید. در سال ۲۰۱۸، دو طرف سفرای خود را فراخواندند، زیرا تنش‌ها بر سر نوار غزه و اورشلیم شکافی بین ترکیه و اسرائیل ایجاد کرد.
چشم‌انداز آینده:
با وجود اختلافات، روابط دیپلماتیک احتمالاً حفظ خواهد شد. کوهن یاناروچاک می‌گوید: "برای ترکیه، روابط با اسرائیل اهمیت دارد تا بتواند به فلسطینی‌ها در غزه و کرانه باختری دسترسی داشته باشد. برای اسرائیل نیز، که در محاصره دشمنان است، نیازی به دشمن جدید ندارد."
با این حال، احتمال رویارویی نظامی میان ترکیه و اسرائیل، چه عمدی و چه غیرعمدی، غیرقابل‌انکار است. اسرائیل، که همچنان در میانه یک جنگ و تحت تأثیر تهاجم غافلگیرکننده حماس قرار دارد، تحمل کمتری نسبت به احتمال وقوع حوادث مشابه در دیگر مرزهایش دارد.
پروفسور آویو می‌گوید: "اسرائیل نمی‌تواند اجازه دهد ایران در مرزهای شمالی‌اش حضور داشته باشد، حتی به قیمت رویارویی با ترکیه. همانطور که ترکیه به خود اجازه داده وارد سوریه شود، نمی‌تواند از اسرائیل بخواهد نیروهایش را از آنجا خارج کند. اسرائیل باید از منافع خود دفاع کند."