برخی طوری حرف می‌زنند که انگار همین امسال با کمبود برق مواجه هستیم، در حالیکه در سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ هم ناترازی داشتیم/ریشه‌ی ناترازی به دو دهه پیش برمیگردد، از روزی که مجلس هفتم با افزایش تدریجی قیمت‌های انرژی در لایحه‌ی بودجه‌ی دولت اصلاحات مخالفت کرد/راهکار رفع بحران ناترازی برق و گاز، این است که باید اول قیمت‌ها واقعی شود/راهکار اساسی دیگر رفتن به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر است

بحران کمبود انرژی هر سال بدتر می‌شود و با این وجود عده‌ای در حال جوسازی سیاسی علیه دولت از این طریق هستند. عده‌ای بیان می‌کنند که دولت نتوانسته وضعیت تولید و توزیع را مدیریت کند در حالیکه به باور عمده‌ی کارشناسان، کمبود انرژی ناشی از تصمیمات مجلس هفتم و رفتار دولت سیزدهم در برخورد با موضوع ناترازی و بهینه‌سازی است. برای عبور از این بحران نیز راهکار‌های اصلاح قیمتی و رفتن به سوی انرژی تجدیدپذیر پیشنهاد می‌شود که هنوز هیچکدام آغاز نشده‌اند. 

علیرضا کفش کنان، کارشناس انرژی، درباره میزان ناترازی برق و گاز به «انتخاب» گفت: میزان ناترازی برق در پیک بار تابستان بالغ بر 16 تا 20 هزار مگاوات است. علت دقیق نبودن عدد آن مربوط به قطع برق بخشی از صنایع قبل از پیک بار است. آنچه عملاً در پیک بار تابستان با آن مواجه بودیم 16 هزار مگاوات کمبود برق بود و چند سالیست که واژه‌ی ناترازی را به جای کمبود، جایگزین کرده‌اند. در زمستان، کمبود برق به 6 هزار مگاوات رسیده است. در مورد کمبود گاز، در زمستان نهایت توان تولید گازمان 850 میلیون مترمکعب روزانه است ولی نیاز کشور از یک میلیون هم می‌گذرد. در این قسمت 250 میلیون مترمکعب کمبود گاز روزانه داریم. به همین خاطر در زمستان هم بخشی از صنایع را با هماهنگی تعطیل می‌کنند و بخش دیگر نیز خود به خود دچار افت فشار می‌شوند. هفته‌ی گذشته در بعضی از استان‌ها، نیروگاه‌ها به دلیل اینکه شبکه‌ی گاز دچار افت فشار شد، از مدار خارج کردند.

وی درباره جوسازی سیاسی درباره ناترازی بیان کرد: گاهی اوقات می‌بینیم که در رسانه‌ها و بیان برخی از افراد به صورت سیاسی با ناترازی برخورد می‌شود. برخی طوری حرف می‌زنند که انگار همین امسال با ناترازی مواجه هستیم، در حالیکه در سال 1400 تا 1403 هم ناترازی داشتیم و تقریباً این بحران خود را در سال 1400 خود را جدی‌تر نشان داد. قبل از 1400 اگر با پاندمی کرونا و تعطیلی کسب و کار‌ها مواجه نبودیم، از همان سال 98 با کمبود مواجه می‌شدیم. در هر حال وضعیت ناترازی روز به روز بدتر می‌شود. 

این کارشناس انرژی درباره ریشه‌ی ناترازی اظهار داشت: ریشه‌ی ناترازی و کمبود به سال 84 برمی گردد، دقیقاً از روزیکه مجلس هفتم با افزایش تدریجی قیمت‌های انرژی در لایحه‌ی بودجه‌ی دولت اصلاحات مخالفت کرد و به نوعی طرح تثبیت قیمت انرژی را به مردم ارائه کرد، ناترازی‌ها پیش‌بینی شد. بعد از آن هم که تحریم‌ها ناترازی را تشدید کرد. ریشه‌ی اصلی ناترازی به اقتصاد نادرست برمی گردد. وقتی مداخله‌ی قیمتی می‌کنند و اجازه ندادند دولت به صورت تدریجی و سال به سال این قیمت‌ها را واقعی کند، شکاف بین قیمت فروش و قیمت تمام شده، روز به روز شرایط را سخت‌تر کرد و انگیزه‌ی سرمایه‌گذار برای احداث نیروگاه و همچنین در بخش گاز را کاهش داد. 

کفش کنان درباره راهکار‌های رفع ناترازی برق و گاز گفت: راهکار رفع بحران ناترازی برق و گاز این است که باید اقتصاد برق را در کشور درست کنیم. باید اول قیمت‌ها واقعی شود. در پی این پاسخ، سؤالی مطرح می‌شود که مردم با وجود تحریم، چگونه قیمت‌ها را بپردازند؟ ما باید مصرف‌کنندگان را به دو بخش تقسیم کنیم، یک بخش مصرف در صنایع سیمان و پتروشیمی است که با قیمت یارانه‌ای برق تحویل می‌گیرند. هیچ دلیلی ندارد که این بخش از صنعت، انرژی یارانه‌ای بگیرد. اساساً در بخش‌های دیگر صنعت هم با کاهش قیمت و رانت انرژی، مزیت رقابتی ایجاد کردیم، در حالیکه در دنیا این کار را انجام نمی‌دهند. صنعتی باید به کار خود ادامه دهد که با قیمت‌های واقعی تولید کند. صنعتی که برایش نصرفد با قیمت واقعی انرژی تولید کند، باید تعطیل شود. در بخش مصرف‌کنندگان اداری و تجاری و خانگی، باید به دو بخش پرمصرف و بدمصرف و درست مصرف تقسیم کنیم. کسانیکه الگوی مصرف را رعایت می‌کنند باید یارانه انرژی بگیرند.

او افزود: راهکار اساسی دیگر رفتن به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر است. در سال‌های قبل، استفاده از انرژی تجدیدپذیر خیلی گران بود. 20 سال قبل، قیمت نیروگاه خورشیدی به ازا هر مگاوات، 1.5 میلیون دلار بود اما الان این عدد به 500 هزار دلار رسیده است. ضمن اینکه راندمان نیروگاه‌های تجدیدپذیر نیز بالا رفته است. الان حدوداً 1.5 درصد انرژی کشور از طریق تجدیدپذیر تولید می‌شود. وزارت نیرو تلاش دارد سالانه 10 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر اضافه کند، اگرچه این عدد مقداری دور از دسترس و آرمانی است.بحران کمبود انرژی هر سال بدتر می‌شود و با این وجود عده‌ای در حال جوسازی سیاسی علیه دولت از این طریق هستند. عده‌ای بیان می‌کنند که دولت نتوانسته وضعیت تولید و توزیع را مدیریت کند در حالیکه به باور عمده‌ی کارشناسان، کمبود انرژی ناشی از تصمیمات مجلس هفتم و رفتار دولت سیزدهم در برخورد با موضوع ناترازی و بهینه‌سازی است. برای عبور از این بحران نیز راهکار‌های اصلاح قیمتی و رفتن به سوی انرژی تجدیدپذیر پیشنهاد می‌شود که هنوز هیچکدام آغاز نشده‌اند. 

علیرضا کفش کنان، کارشناس انرژی، درباره میزان ناترازی برق و گاز به «انتخاب» گفت: میزان ناترازی برق در پیک بار تابستان بالغ بر 16 تا 20 هزار مگاوات است. علت دقیق نبودن عدد آن مربوط به قطع برق بخشی از صنایع قبل از پیک بار است. آنچه عملاً در پیک بار تابستان با آن مواجه بودیم 16 هزار مگاوات کمبود برق بود و چند سالیست که واژه‌ی ناترازی را به جای کمبود، جایگزین کرده‌اند. در زمستان، کمبود برق به 6 هزار مگاوات رسیده است. در مورد کمبود گاز، در زمستان نهایت توان تولید گازمان 850 میلیون مترمکعب روزانه است ولی نیاز کشور از یک میلیون هم می‌گذرد. در این قسمت 250 میلیون مترمکعب کمبود گاز روزانه داریم. به همین خاطر در زمستان هم بخشی از صنایع را با هماهنگی تعطیل می‌کنند و بخش دیگر نیز خود به خود دچار افت فشار می‌شوند. هفته‌ی گذشته در بعضی از استان‌ها، نیروگاه‌ها به دلیل اینکه شبکه‌ی گاز دچار افت فشار شد، از مدار خارج کردند.

وی درباره جوسازی سیاسی درباره ناترازی بیان کرد: گاهی اوقات می‌بینیم که در رسانه‌ها و بیان برخی از افراد به صورت سیاسی با ناترازی برخورد می‌شود. برخی طوری حرف می‌زنند که انگار همین امسال با ناترازی مواجه هستیم، در حالیکه در سال 1400 تا 1403 هم ناترازی داشتیم و تقریباً این بحران خود را در سال 1400 خود را جدی‌تر نشان داد. قبل از 1400 اگر با پاندمی کرونا و تعطیلی کسب و کار‌ها مواجه نبودیم، از همان سال 98 با کمبود مواجه می‌شدیم. در هر حال وضعیت ناترازی روز به روز بدتر می‌شود. 

این کارشناس انرژی درباره ریشه‌ی ناترازی اظهار داشت: ریشه‌ی ناترازی و کمبود به سال 84 برمی گردد، دقیقاً از روزیکه مجلس هفتم با افزایش تدریجی قیمت‌های انرژی در لایحه‌ی بودجه‌ی دولت اصلاحات مخالفت کرد و به نوعی طرح تثبیت قیمت انرژی را به مردم ارائه کرد، ناترازی‌ها پیش‌بینی شد. بعد از آن هم که تحریم‌ها ناترازی را تشدید کرد. ریشه‌ی اصلی ناترازی به اقتصاد نادرست برمی گردد. وقتی مداخله‌ی قیمتی می‌کنند و اجازه ندادند دولت به صورت تدریجی و سال به سال این قیمت‌ها را واقعی کند، شکاف بین قیمت فروش و قیمت تمام شده، روز به روز شرایط را سخت‌تر کرد و انگیزه‌ی سرمایه‌گذار برای احداث نیروگاه و همچنین در بخش گاز را کاهش داد. 

کفش کنان درباره راهکار‌های رفع ناترازی برق و گاز گفت: راهکار رفع بحران ناترازی برق و گاز این است که باید اقتصاد برق را در کشور درست کنیم. باید اول قیمت‌ها واقعی شود. در پی این پاسخ، سؤالی مطرح می‌شود که مردم با وجود تحریم، چگونه قیمت‌ها را بپردازند؟ ما باید مصرف‌کنندگان را به دو بخش تقسیم کنیم، یک بخش مصرف در صنایع سیمان و پتروشیمی است که با قیمت یارانه‌ای برق تحویل می‌گیرند. هیچ دلیلی ندارد که این بخش از صنعت، انرژی یارانه‌ای بگیرد. اساساً در بخش‌های دیگر صنعت هم با کاهش قیمت و رانت انرژی، مزیت رقابتی ایجاد کردیم، در حالیکه در دنیا این کار را انجام نمی‌دهند. صنعتی باید به کار خود ادامه دهد که با قیمت‌های واقعی تولید کند. صنعتی که برایش نصرفد با قیمت واقعی انرژی تولید کند، باید تعطیل شود. در بخش مصرف‌کنندگان اداری و تجاری و خانگی، باید به دو بخش پرمصرف و بدمصرف و درست مصرف تقسیم کنیم. کسانیکه الگوی مصرف را رعایت می‌کنند باید یارانه انرژی بگیرند.

او افزود: راهکار اساسی دیگر رفتن به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر است. در سال‌های قبل، استفاده از انرژی تجدیدپذیر خیلی گران بود. 20 سال قبل، قیمت نیروگاه خورشیدی به ازا هر مگاوات، 1.5 میلیون دلار بود اما الان این عدد به 500 هزار دلار رسیده است. ضمن اینکه راندمان نیروگاه‌های تجدیدپذیر نیز بالا رفته است. الان حدوداً 1.5 درصد انرژی کشور از طریق تجدیدپذیر تولید می‌شود. وزارت نیرو تلاش دارد سالانه 10 هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر اضافه کند، اگرچه این عدد مقداری دور از دسترس و آرمانی است.